Wikipedia

Józef Niesiołowski

wojewoda nowogródzki I Rzeczypospolitej Polskiej

Józef Niesiołowski herbu Korzbok (ur. 1728, zm. 8 marca 1814) – ostatni wojewoda nowogródzki I Rzeczypospolitej, członek Rady Narodowej Litewskiej w 1794 roku[1], członek konfederacji targowickiej[2], starosta cyryński w 1746 roku, starosta preński i propojski w 1769 roku[3].

Józef Niesiołowski
Herb
Korzbok
Rodzina

Niesiołowscy herbu Korzbok

Data urodzenia

1728

Data śmierci

8 marca 1814

Ojciec

Adam Niesiołowski

Matka

Anna Berezowska

Żona

Katarzyna z książąt Massalskich

Dzieci

Franciszek Ksawery Niesiołowski

Odznaczenia
Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów)

Życiorys edytuj

Syn Adama Niesiołowskiego i Anny Berezowskiej. Żonaty z Katarzyną z książąt Massalskich, córką Michała Józefa, miał z nią syna Franciszka Ksawerego Niesiołowskiego[4].

W 1762 roku był deputatem powiatu kowieńskiego na Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego[5]; trzykrotnie posłował na sejmy: w 1756, 1764 i 1766 roku. Jako pułkownik i poseł województwa nowogródzkiego na sejm elekcyjny był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku z województwa nowogródzkiego[6]. Poseł nowogródzki na sejm koronacyjny 1764 roku[7]. Pracował w kancelarii królewskiej. W 1765 roku sprawował godność cześnika wielkiego litewskiego, w latach 1765–1773 – kasztelana nowogrodzkiego, a następnie – wojewody nowogródzkiego.

W 1772 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[8]. Był komandorem Orderu Opatrzności Bożej[9]. Członek konfederacji 1773 roku[10]. Na Sejmie Rozbiorowym 1773–1775 wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór[11], został członkiem Komisji Rozdawniczej Litewskiej, ustanowionej dla likwidacji majątku skasowanego w Rzeczypospolitej zakonu jezuitów[12], powołany do Komisji Wojskowej Wielkiego Księstwa Litewskiego[13]. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski[14]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku[15].

Na sejmie 1778 roku wybrany konsyliarzem Rady Nieustającej[16]. Członek Departamentu Policji Rady Nieustającej w 1779 roku[17]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[18]. Członek Komisji Wojskowej Obojga Narodów w 1788 roku[19]. Był komisarzem z Senatu w tej komisji w 1792 roku[20]. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja[21].

Był członkiem sprzysiężenia, przygotowującego wybuch insurekcji kościuszkowskiej na Litwie[22]. W insurekcji kościuszkowskiej wszedł do Rady Najwyższej Tymczasowej w Wilnie, a następnie do Deputacji Centralnej[23]. Kierownik Wydziału Skarbu Deputacji Centralnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w powstaniu kościuszkowskim w 1794 roku[24]. Po upadku powstania ukrywał się w lasach. W listopadzie 1794 roku został wzięty do niewoli i umieszczony w areszcie domowym, z którego został zwolniony na rozkaz Katarzyny II. Następnie wiódł życie ziemiańskie. Wzmianka o nim znajduje się w Panu Tadeuszu (Ks. I w. 790).

Przypisy edytuj

  1. ↑ Leonid Żytkowicz, Litwa i Korona w r. 1794, w: Ateneum Wileńskie, rocznik XII, wilno 1937, s. 544.
  2. ↑ Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 53, s. 466.
  3. ↑ Walery Bubień, Sejmik nowogródzki, słuczorzeski i stwołowicki w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego 1764-1795, Kraków 2007, s. 30.
  4. ↑ M.J. Minakowski, Ci wielcy Polacy to nasza rodzina, wyd. 3, Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne, Kraków 2008, ISBN 83-918058-5-9.
  5. ↑ Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1697-1794). Spis, pod redakcją Andrzeja Rachuby, opracowali Andrzej Rachuba i Przemysław P. Romaniuk, przy współpracy Andreja Macuka i Jegenija Aniszczenki, Warszawa 2004, s. 275.
  6. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 82.
  7. ↑ Walery Bubień, Sejmik nowogródzki, słuczorzeski i stwołowicki w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego 1764-1795, Kraków 2007, s. 45.
  8. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 180.
  9. ↑ Zofia Libiszowska, Z archiwaliów amerykańskich. August Sułkowski i Order Opatrzności Bożej, w: Trudne stulecia, studia z dziejów XVII i XVIII wieku, Warszawa 1994, s. 76.
  10. ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
  11. ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 545–562.
  12. ↑ Stanisław Załęski, Historya zniesienia jezuitów w Polsce i ich zachowanie na Białej Rusi, t. II, Lwów, 1875, s. 1–68.
  13. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 87.
  14. ↑ Volumina Legum t. VIII, Petersburg 1860, s. 20–48.
  15. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
  16. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 575.
  17. ↑ KALENDARZ polityczny dla Królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego na rok pański 1779. w Warszawie, Nakładem y drukiem Michała Groella Księgarza Nadwornego J.K.Mci., [b.n.s.]
  18. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok 1792, Warszawa 1791, s. 309.
  19. ↑ Tadeusz Korzon, Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta, 1764-1794. Badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego, t. V, 1897, s. 31.
  20. ↑ Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792, czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, [1792], s. 542.
  21. ↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792–1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 272.
  22. ↑ Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 117.
  23. ↑ Kronika powstań polskich 1794-1944, Wydawnictwo Kronika, Warszawa, ISBN 83-86079-02-9, s. 31, 36.
  24. ↑ Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 139.

Bibliografia edytuj

  • Ł. U. Marakou, Represawanyja literatary, nawukowcy, rabotniki aswiety, gramadskija i kulturnyja dziejaczy Białarusi, 1794-1991. Enc. dawiednik. U 10 t, T. 1. – Mn:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Niesiołowski&oldid=72940534”