Józef Pius Dziekoński
Józef Pius Dziekoński (ur. 5 maja 1844 w Płocku, zm. 4 lutego 1927 w Warszawie)[1] – polski architekt i konserwator zabytków, przedstawiciel historyzmu.
Data i miejsce urodzenia |
5 maja 1844 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lutego 1927 |
Zawód, zajęcie |
architekt |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujPo ukończeniu szkoły realnej w Warszawie w 1860 wstąpił do Szkoły Sztuk Pięknych. Następnie w 1866 wstąpił do Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, gdzie w 1871 uzyskał stopień architekta artysty klasy III[1]. Wyspecjalizował się głównie w architekturze sakralnej. Był przedstawicielem i prekursorem nurtu zw. stylem wiślano-bałtyckim. Współzałożyciel Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, od 1893 był współpracownikiem Komisji do Badań Historii Sztuki w Polsce. W tym samym roku mianowany został architektem diecezji warszawskiej[1]. W 1902 otrzymał tytuł akademika.
Wykładowca historii architektury średniowiecza i odrodzenia w ramach Kursów Politechnicznych (1906-1907) na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. W latach 1906–1914 był także członkiem TKN[2]. Pierwszy dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej[1].
Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 25, rząd 2, grób 28)[3].
Uczniowie
edytujJego uczniami byli: Czesław Domaniewski, J. Heppen, Józef Holewiński, P. Hoser, A. Krępski, Hugo Kuder, Z. Lewiński, Lewandowski, Franciszek Lilpop, H. Luft, Zdzisław Mączeński, Feliks Michalski, Aleksander Nieniewski, Ludwik Panczakiewicz, Rakiewicz, Rycerski, Szanior, Wiśniewski, Żychiewicz.
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujBył odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[4] oraz Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego[1]. W 1919 został doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
Projekty
edytujZaprojektował m.in.:
- Przebudowę kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Starych Babicach
- kościół pw św. Antoniego w Baku (Rosja) rozebrany w 1931 r.
- Katedrę Wniebowzięcia NMP w Białymstoku
- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Bielsku
- Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Błoniu
- Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Bobach-Kolonii
- Most na Sanie (Solina)
- Rozbudowę Kościoła w Brdowie
- zabudowania kopalni Saturn w Czeladzi
- Kościół pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika w Czerwonce Liwskiej
- odbudowę wieży klasztoru na Jasnej Górze w Częstochowie (razem z Szyllerem)
- Kościół pw. św. Stanisława w Dąbrowie Wielkiej
- Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dębem Wielkim.
- Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Domaniewicach
- Kościół pw. Wnieboowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Długosiodle
- Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Garbowie
- Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie
- Kościół w Gąbinie (obecnie nieistniejący)
- Kościół św. Katarzyny w Grybowie
- Restauracja Kościoła pw. św. Idziego w Inowłodzu.
- Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Jadowie
- Kościół pw. św. Anny w Jakubowie
- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Janowcu Kościelnym
- Willę Jakubówka w Józefowie
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława w Kałuszynie (1889-1893)
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kamieńczyku
- Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Kamionnie
- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Kazimierzu
- Kościół pw. Świętej Trójcy w Kołbieli
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Konstancinie-Jeziornie
- Kościół pw. św. Elżbiety Węgierskiej w Konstantynowie
- Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Panny Marii w Kosowie Lackim
- Kościół św. Bartłomieja w Kuleszach Kościelnych
- Kościół pw. św. Walentego w Latowiczu
- Kościół pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Leoncinie
- Kościół pw. św. Leonarda w Liwie
- kaplicę Scheiblera, czyli mauzoleum Scheiblerów na Starym Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Ogrodowej w Łodzi (wraz z Edwardem Lilpopem)
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lubochni
- Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Łohiszynie
- Kościół św. Bartłomieja w Łopienniku
- Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Malowej Górze
- Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Mokrymlipiu
- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Mścibowie
- Rozbudowę i przebudowę kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim
- Kościół św. Wojciecha w Nasielsku
- Kościół pw. św. Kajetana w Orłowie Murowanym
- Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Pniewie
- Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Popowie Kościelnym
- kościół pw Przemienienia Pańskiego w Poświętnem
- Kościół pw. św. Rodziny w Przedczu (1904-1909)
- Odbudowę i rozbudowę kościoła w Ptkanowie
- Dom Glogierów w Radomiu przy ulicy Sienkiewicza (1914)
- kościół pw. św. Wojciecha BM w Puchałach
- kościół pw. św Antoniego Padewskiego w Radecznicy
- Restauracja kościoła Farnego w Radomiu
- Bazylikę Katedralną Opieki Najświętszej Maryi Panny w Radomiu
- Kościół pw. św. Macieja Apostoła i św. Katarzyny w Ratoszynie Pierwszym
- Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzekuniu
- Kościół pw. Najświętszego Zbawiciela w Rykach
- Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Skarżysku-Kamiennej
- szpital w Skierniewicach
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Stoczku Łukowskim
- Kościół pw. św. Marcina w Strykowie (wspólnie ze Zdzisławem Mączeńskim)
- Kościół pw. św. Trójcy w Strzelcach
- kościół pw. św. Mateusza Ewangelisty w Stułgach (Stulgiai) na Litwie
- Kościół pw. św. Mikołaja w Sulerzyżu
- kościół pw św. Franciszka z Asyżu w Szylelach (Šilalė) na Litwie
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Śniadowie
- kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Świerżach
- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Tczowie
- Przebudowę kościoła św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie
- bazylika katedralna św. Floriana na Pradze w Warszawie
- Kościół św. Stanisława Biskupa w Warszawie.
- Rozbudowę kościoła św. Karola Boromeusza na Powązkach w Warszawie (1891-1898)
- kościół Najświętszego Zbawiciela w Warszawie (wspólnie z Władysławem Żychiewiczem i Ludwikiem Panczakiewiczem)
- Korytarz przy Kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Warszawie
- Ołtarze w kościele św. Piotra i Pawła na Koszykach w Warszawie
- Współuczestniczył w projektowaniu Szpitala Tworkowskiego koło Warszawy (1891).
- Zakład dla chłopców ks. Siemca przy ul. Lipowej w Warszawie (1898-1900)
- Schronisko dla paralityków przy ul. Belwederskiej w Warszawie
- Kompleks nowego szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie[5], w tym m.in. cerkiew Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i kaplica Dzieciątka Jezus[6]
- Dom banku H. Wawelberga przy ulicy Fredry 6 w Warszawie
- Kamienicę braci Zamboni ul. Marszałkowska 127 w Warszawie zburzona w czasie II wojny światowej
- Dom „Pod Syrenami” ul. Marszałkowska 65 zburzony w czasie II wojny światowej
- Kamienicę Scheiblera ul. Trębacka 4 w Warszawie
- Kamienicę Władysława Ławrynowicza al. Ujazdowskie 22 w Warszawie
- Mauzoleum Lesserów na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Mauzoleum rodziny Hermana Junga na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (z Edwardem Lilpopem)
- Cokół pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie.
- Odrestaurowanie kościoła św. Anny w Wilnie
- Kościół pw. Najświętszego serca Pana Jezusa w Worowie
- kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Wąsewie
- kościół pw. św. Wojciecha w Wąwolnicy
- kościół pw. św. Michała Archanioła w Wysokiem
- Kościół pw. Świętej Rodziny w Zakopanem
- Muzeum tatrzańskie w Zakopanem – nie istnieje
- kościół pw św. Doroty Dziewicy i Męczennicy w Zawadach
- kościół p.w. Przemienienia Pańskiego w Zuzeli
- Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Zwoleniu
- kościół pw. Św. Bartłomieja Apostoła w Żelechlinku
- kościół pw. Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie
Publikacje
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Śmierć architekta Józefa Piusa Dziekońskiego [online], e-kartka z Warszawy [dostęp 2020-07-16] (pol.).
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANTONI DZIEKOŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-05-28] .
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.
- ↑ Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 219.
- ↑ Piotr Paszkiewicz: Pod berłem Romanowów. Sztuka rosyjska w Warszawie 1815–1915. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1991, s. 107. ISBN 83-900047-7-1.
- ↑ Józef Pius Dziekoński , Monografia kościoła parafialnego w Będkowie, wyd. 1893 [online], polona.pl [dostęp 2018-05-19] .
- ↑ Architekt. 1900 nr 1 [online] [dostęp 2018-09-14] .
Bibliografia
edytuj- Andrzej Majdowski, Rzymskokatolickie budownictwo kultowe w twórczości projektowej Józefa P. Dziekońskiego (1844-1927), Kraków 1990
- Hanna Krzyżanowska, Dziekoński Józef, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, z. 1, Poznań, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, 2000, ISBN 83-900862-7-1.
- Zdzisław Mączeński: Dziekoński Józef Pius. W: Polski Słownik Biograficzny. T. VI. Kraków, 1948, s. 134.