Józef Rybicki
Józef Roman Rybicki (ur. 18 grudnia 1901 w Kołomyi, zm. 9 maja 1986 w Warszawie) – polski filolog klasyczny, nauczyciel, żołnierz AK ps. „Andrzej” – dowódca Kedywu Okręgu Warszawa, uczestnik powstania warszawskiego, członek WiN, więzień polityczny w latach 1945–1954, działacz środowisk abstynenckich, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”[2].
| ||
| ||
 kapitan
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 18 grudnia 1901 Kołomyja | |
| Data i miejsce śmierci | 9 maja 1986 Warszawa | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1920 od 1939 do 1945 | |
| Siły zbrojne |  Wojsko Polskie
| |
| Jednostki | Małopolskie Oddziały Armii Ochotniczej Służbie Zwycięstwu Polski Tajnej Organizacji Wojskowej AK Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj Wolność i Niezawisłość | |
| Stanowiska | dowódca Kedywu Okręgu Warszawskiego AK | |
| Główne wojny i bitwy | wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa powstanie warszawskie, powstanie antykomunistyczne w Polsce 1944–1953 | |
| Odznaczenia | ||
    
| ||
Spis treści
ŻyciorysEdytuj
Syn Olgi, z zawodu nauczycielki i Zygmunta (1863–1915) – sędziego. Młodszy brat Stanisława, prezydenta Częstochowy. Józef Rybicki we wczesnej młodości mieszkał w Brzeżanach, a później we Lwowie. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej jako żołnierz w Małopolskich Oddziałach Armii Ochotniczej[3]. Ranny 16 sierpnia 1920 w bitwie pod Rakobutami.
2 lipca 1927 poślubił Stefanię Neuman. W tym samym roku ukończył filologię klasyczną na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, w latach 1928–1931 był tam asystentem, a w 1930 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy De Foricoeniorum Cochanovii fontibus antiquis. W latach 1931–1934 był nauczycielem w Państwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, 1934–1937 p.o. dyrektora Państwowego Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Nowogródku, 1937–1939 dyrektorem Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Bartosza Głowackiego w Tomaszowie Lubelskim.
Od 1939 działał w polskim podziemiu zbrojnym: najpierw w Służbie Zwycięstwu Polski, od lutego 1940 w Tajnej Organizacji Wojskowej, od marca 1943 w AK. Ranny w powstaniu warszawskim. W styczniu 1945 został mianowany, z przekroczeniem jednego stopnia, kapitanem czasu wojny.
W 1945 był członkiem Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, a we wrześniu tego roku współzałożycielem zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Ratował wraz z innymi dokumenty Kedywu Okręgu Warszawa AK. Zostały one ukryte w 1945 r. pod Warszawą. Obecnie znajdują się w zbiorach Biblioteki Narodowej i Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Aresztowany w grudniu 1945, skazany w lutym 1947 w procesie I Zarządu WiN.
Po wyjściu z więzienia w 1954 mieszkał w Milanówku, następnie w Warszawie. W grudniu 1975 roku był sygnatariuszem protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59)[4]. We wrześniu 1976 był jednym z czternastu członków-założycieli Komitetu Obrony Robotników. W styczniu 1982 wysłał na adres generała Wojciecha Jaruzelskiego tzw. list siedmiu, zawierający protest przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego oraz żądanie wypuszczenia wszystkich internowanych i aresztowanych. Oprócz niego list podpisały osoby, które osobiście o to poprosił: ks. Jan Zieja, Marian Brandys, Zofia Kuratowska, Stanisław Broniewski, Daniel Olbrychski i Stefan Kieniewicz.
Został pochowany na cmentarzu w Milanówku. Przemawiając podczas pogrzebu Stanisław Broniewski-Orsza powiedział: Składamy dzisiaj do grobu sumienie Armii Krajowej.
W 2001 Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego opublikowały jego wspomnienia Notatki szefa warszawskiego Kedywu (II wydanie – 2003).
OdznaczeniaEdytuj
Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938), Krzyżem Srebrnym Orderem Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych. 3 maja 1983 został odznaczony przez prezydenta RP na uchodźstwie Edwarda Raczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[5].
Pośmiertnie, postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 21 września 2006, „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju”, został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[6], który przekazany został 23 września tego roku, w czasie uroczystości z okazji 30. rocznicy powstania Komitetu Obrony Robotników[7].
PrzypisyEdytuj
- ↑ http://zakladajciekomitety.pl/o-kor/jozef-rybicki-1901-1986/ Józef Rybicki (1901-1986)Adam Leszczyński.
- ↑ Kryptonim „Gracze”. Służba Bezpieczeństwa wobec Komitetu Obrony robotników i Komitetu Samoobrony społecznej „KOR” 1976-1981, wybór, wstęp i opracowanie Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, Warszawa 2010, s. 56.
- ↑ O tych oddziałach zob. Artur Leiwand, Obrona Lwowa w 1920 roku. http://www.lwow.home.pl.+[dostęp 14 kwietnia 2012].
- ↑ Kultura 1976/01/340 – 02/341 Paryż 1976, s. 236.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 32, nr 4 z 31 grudnia 1983.
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 84, poz. 848.
- ↑ „Spotkanie po latach” – uroczystości z okazji 30-lecia KOR w Pałacu Prezydenckim (pol.). prezydent.pl, 2006-09-23. [dostęp 2012-05-11].
BibliografiaEdytuj
- Andrzej K. Kunert, Józef Roman Rybicki, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXXII, s. 308–311.