Józef Sare
Józef Sare, także Saare, Sarre (ur. 1 września 1850 w Chorowicach, zm. 23 marca 1929 w Krakowie) – polski architekt i budowniczy, wieloletni drugi wiceprezydent miasta Krakowa, poseł na Sejm Krajowy
.jpg) Józef Sare (przed 1907) | |
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1850 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 marca 1929 |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
| Odznaczenia | |
| |
ŻyciorysEdytuj
Był synem żydowskiego budowniczego w Krakowie Salomona i Danieli z domu Kleinberger. Studia architektoniczne odbywał w Krakowie i Wiedniu.
Podjął pracę w c. k. technicznej służbie rządowej. Był zatrudniony w starostwie powiatu tarnowskiego, następnie w C. K. Namiestnictwie we Lwowie. Przed 1907 został starszym radcą budownictwa i kierował służbą techniczną w starostwie powiatu krakowskiego. Od 1905 do końca życia pełnił stanowisko wiceprezydenta Krakowa. Był posłem na Sejm Krajowy kadencji VIII (wybrany w 1907 w miejsce zmarłego Arnolda Rappaporta), IX (1908–1913), X (1913–1914). W 1910 otrzymał tytuł radcy dworu[1].
W czasie I wojny światowej był członkiem Sekcji Zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego. W październiku i listopadzie 1914, w związku z ewakuacją miasta po wybuchu wojny, rezygnacją pierwszego wiceprezydenta Henryka Szarskiego i czasową nieobecnością prezydenta Juliusza Leo, wykonywał obowiązki prezydenta Krakowa. W kwietniu 1919 witał w Krakowie w imieniu miasta generała Józefa Hallera. Wykonywał obowiązki prezydenta także po śmierci Jana Kantego Federowicza (lipiec 1924) oraz po odwołaniu komisarza rządowego Witolda Ostrowskiego a przed wyborem Karola Rollego (czerwiec 1926).
W 1919 został członkiem Rady Naczelnej Zjednoczenia Polaków Wyznania Mojżeszowego Ziem Polskich. Założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922[2].
Zaprojektował wiele krakowskich budynków, m.in. Kliniki Chirurgicznej i Okulistycznej oraz Kliniki Psychiatrycznej przy ul. M: Kopernika, gmach Gimnazjum w Tarnowie, budynek Gimnazjum św. Anny w Krakowie, Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, V Gimnazjum w Krakowie, Gmach Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie i budynek Zakładu Medycyny Sądowej CM UJ przy ul. Grzegórzeckiej 16. Z jego inicjatywy miasto kupiło Las Wolski, który przeznaczono na park publiczny.
Został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie.
Ordery i odznaczeniaEdytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (28 kwietnia 1926)[3][4]
UpamiętnienieEdytuj
Portret Sarego namalowany przez Józefa Mehoffera umieszczono w Muzeum Narodowym, a jedna z krakowskich ulic nosi jego imię.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Odznaczenie wiceprezydenta miasta. „Nowości Illustrowane”. Nr 50, s. 3, 10 grudnia 1910.
- ↑ Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 294 „za zasługi, położone na polu rozwoju przemysłu budowlanego”.
- ↑ Polonia Restituta. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 101 z 6 maja 1926.
BibliografiaEdytuj
- Rafał Róg, Józef Sare, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XXXV, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, Warszawa-Kraków 1994, s. 189–193 wersja elektroniczna.
- Nowy poseł krakowski. „Nowości Illustrowane”. Nr 11, s. 4, 16 marca 1907.