Józef Skarbek
Józef Skarbek herbu Abdank (ur. 13 marca 1819, zm. 24 lipca 1900) – hrabia, właściciel ziemski na Kujawach, współpracownik Słownika geograficznego Królestwa Polskiego[2], naczelnik cywilny powiatu włocławskiego w powstaniu styczniowym[3].
 Abdank | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
13 marca 1819 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Prakseda Skarbek z domu Gzowska herbu Grabie |
| Żona |
Karolina Skarbek z domu Popławska herbu Jastrzębiec[1] |
Życiorys edytuj
Syn z pierwszego małżeństwa Fryderyka Floriana hrabiego Skarbek herbu Awdaniec (ur. 1792, zm. 1866) i Praksedy Skarbek (ur. 1792, zm. 1836) z domu Gzowskiej herbu Grabie, córki dziedzica z Osięcin poślubionej przez Fryderyka 18 lipca 1818 roku.
Brat przyrodni Zofii Izabeli Nepomuceny Łuszczewskiej, Henryka Stanisława Leona hrabiego Skarbek herbu Abdank i Władysława Skarbka, matką których była Pelagia Gertruda Matylda Skarbek z Rutkowskich herbu Pobóg (1806–1872)[4].
Ojciec Fryderyk, wybitna postać XIX wieku człowiek o wielu talentach – dr. filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ekonomista, senator i dyrektor prezydujący rządowej komisji sprawiedliwości (w randze ministra) w 1847 r. Długoletni wykładowca ekonomii politycznej na Uniwersytecie Warszawskim. Wydaje dzieła o charakterze ekonomicznym, ale także komediopisarz i działacz społeczny
Matka Prakseda z domu Gzowska – miecznikówna bydgoska, posagiem wnosi dobra Osięciny na Kujawach[b].
Józef Skarbek urodził się w roku 1819, o jego latach młodzieńczych i wykształceniu niewiele wiadomo. Po matce odziedziczył dobra Osięciny, gdzie osiada po jej śmierci. Zawodowo i społecznie działa w powiecie włocławskim, gdzie był radcą Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, prezesem Rady Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych Powiatu Włocławskiego, prezesem Delegacji do Oczynszowania Włościan w tymże powiecie[4].
Podjął także współpracę z Filipem Sulimierskim, będąc jednym ze współpracowników i współredaktorem Słownika geograficznego Królestwa Polskiego.
Członek Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim w 1858 roku[5].
Pierwszą żoną była Maria Wodzińska (niedoszła narzeczona Chopina). Po rozwodzie,w roku 1849, poślubił w Osięcinach Karolinę Barbarę z Popławskich herbu Jastrzębiec, córkę Leona Popławskiego osiadłego na Łęcznej na Podlasiu, radcy stanu i Pauliny z Łyszkiewiczów herbu Szeliga. Małżeństwo pozostało bezdzietne.
Dnia 12 września 1895 r. sporządził testament, w którym cały swój majątek przeznaczył na cele dobroczynne. Utworzył “Wieczystą Fundację Dobroczynną Józefa i Karoliny z Popławskich hr. Skarbków”. Po śmierci Karoliny w 1905 r. Fundacja zaczęła działać a jej cała administracja mieściła się w dworze. Ostatnim Kuratorem Fundacji był Edward Marylski. Działalność dobroczynną Fundacji przerwał wybuch II wojny światowej. Po zakończeniu wojny majątki wchodzące w skład fundacji, tzn. Samszyce, Bartłomiejowice i Wola Skarbkowa, zostały rozparcelowane, a z majątku Osięciny powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne[6].
Hrabia Józef Skarbek stanowi XIV pokolenie wywodzone od protoplasty rodu Skarbków, Jana Skarbka hrabiego z Gór[1]
Uwagi edytuj
- ↑ Podawana jest również data śmierci 8 października 1900 r.
- ↑ Rodzina Gzowskich herbu Grabie była z dawna osiadłą w Wielkopolsce. Paweł i Kazimierz Gzowscy podpisali elekcję Władysława IV w roku 1632, a Jędrzej i Jan Jana Sobieskiego w 1674 r. z Województwa Poznańskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Teodor Żychliński, Złota księga szlachty polskiej. R. 25 jubileuszowy, wyd. Nakładem i drukiem Jarosława Leitgebra, t. 25, digitalizacja Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, 1903.
- ↑ Skarbek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 12.
- ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich]. AGAD, nr zespołu 245, s. 3.
- ↑ a b Jerzy Sewer Dunin-Borkowski, Genealogie żyjących utytułowanych Rodów Polskich, Lwów 1895: Nakładem księgarni Seyfartha i Czajkowskiego.
- ↑ „Roczniki Gospodarstwa Krajowego”. R. 16, 1858, T. 32, nr 1, Warszawa 1858, s. 180.
- ↑ Osięciny w katalogu wsie polskie.