Józefa Szyrmowa
Józefa Kalasancja Szyrmowa (Szyrmina) z domu Dzierzgowska (ur. 4 lipca 1803 w Kazimierzu, zm. 22 stycznia 1837 w Londynie) – polska działaczka charytatywna na emigracji w Wielkiej Brytanii.
| Imię i nazwisko urodzenia |
Józefa Dzierzgowska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
All Souls, Cmentarz Kensal Green |
| Zawód, zajęcie |
działaczka charytatywna |
Życiorys edytuj
Odebrawczy gruntowne wykształcenie pracowała jako guwernantka w domu Konstantego Czartoryskiego w Tuliłowie. Tam prawdopodobnie poznała Krystyna Lacha Szyrmę, za którego wyszła i przeniosła się do Warszawy[1].
Po wybuchu powstania listopadowego, w grudniu 1830 roku została jedną z tzw. kwestarek komitetu powołanego do opieki nad żonami i dziećmi powstańców. Przekazała m.in. swój pamiątkowy dukat ślubny na rzecz Związku Dobroczynności Patriotycznej Warszawianek prowadzonego przez Klementynę Hoffmanową. Opiekowała się również rannymi w warszawskich lazaretach[2].
Po klęsce powstania początkowo pozostała w Warszawie, ale wkrótce, w obawie przez rosyjskimi aresztowaniami, wyjechała we wrześniu 1833 roku do męża, który wcześniej wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Wkrótce rozpoczęła pisanie swojego dziennika opisującego m.in. życie towarzyskie polskiej emigracji w tym kraju. Pomagała mężowi w pracy w Literary Association of the Friends of Poland i w jego siedzibie oraz we własnym (jednopokojowym) mieszkaniu organizowała spotkania z okazji rocznic patriotycznych i świąt religijnych[2].
Wiosną 1835 roku wzięła udział w powołaniu (jako jedyna niebrytyjska członkini) Society of the English Ladies for the Relief of the Polish Refugees jako brytyjskiego odpowiednika Towarzystwa Dobroczynności Dam Polskich w Paryżu. Jego celem była pomoc materialna polistopadowym emigrantom w Anglii[2].
Książka edytuj
- Józefa Szyrmowa, Dziennik z lat emigracji, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2011, ISBN 978-83-7177-842-1.
Życie prywatne edytuj
Józefa była córką Wawrzyńca, niezamożnego właściciela ziemskiego, i Wiktorii z Rycharskich. Miała co najmniej sześcioro rodzeństwa, w tym Eleonorę (1811–?), późniejszą Kostecką, której córka Aleksandra, późniejsza Wierzycka była ciotką Anny Kosteckiej[3].
W dniu 12 września 1825 roku w Międzyrzecu Podlaskim wyszła za Krystyna Lacha Szyrmę. Po ślubie zamieszkali w Warszawie w wynajętym mieszkaniu przy ul. Senatorskiej. Mieli czworo dzieci: Bożenę Klementynę (1826–1844), Czesławę (1828–?), późniejszą Ignacową Terlecką, oraz dwoje dzieci zmarłych we wczesnym dzieciństwie: Wiesławę (ur. w 1831) i Franka Wentfortha Zbigniewa (ur. w 1836)[4].
Od 1834 roku Józefa chorowała na przewlekłe choroby układu oddechowego. Po śmierci została pochowana 28 stycznia 1837[5] roku na Cmentarzu Kensal Green (grób nie zachował się)[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Marchlewicz 2015 ↓, s. 342.
- ↑ a b c d Marchlewicz 2015 ↓, s. 343.
- ↑ Józefa Kalasancja Dierzgowska, [w:] Marek Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego [dostęp 2018-12-16].
- ↑ Marchlewicz 2015 ↓, s. 342,343.
- ↑ Leonard Niedźwiecki, Listy wybrane z lat 1832-1839, Warszawa 2009, s. 209.
Bibliografia edytuj
- Krzysztof Marchlewicz, Szyrmowa (Szyrmina) z Dzierzgowskich Józefa Kalasancja, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 50, Warszawa-Kraków: Instytut Historii PAN, 2015, s. 342–343, ISBN 978-83-63352-38-7.