Język tonalnyjęzyk, w którym każda sylaba ma przypisany pewien ton, polegający na odpowiedniej modulacji głosu. Najwięcej języków tonalnych występuje w Azji Południowo-Wschodniej oraz w zachodniej Afryce. Przykładami języków tonalnych są tajski, wietnamski, języki chińskie, czadyjskie czy też język joruba.

Języki tonalne na świecie
Schemat tonów w języku tajskim
Schemat tonów w języku kantońskim
Schemat tonów w języku wietnamskim (Hanoi)
Schemat tonów w języku wietnamskim (dialekt północny)
Schemat tonów w standardowym języku mandaryńskim

Ton należy odróżnić od akcentu tonicznego występującego w takich językach, jak starożytna greka, serbsko-chorwacki, szwedzki, norweski, łotewski czy japoński, a polegającego na podwyższeniu lub obniżeniu tonu niektórych sylab w wyrazie.

Ton w językach tonalnych ma najczęściej funkcję dystynktywną, tzn. dany ton decyduje o znaczeniu wyrazu. Przykład z języka tajskiego: Maí maĭ maî maī „Nowe drewno się pali, nieprawdaż?”[1].

Istnieją dwa typy tonów: rejestrowe (ang. register), których wysokość nie ulega zmianie, oraz konturowe (ang. contour), których wysokość ulega zmianie w obrębie jednej sylaby. Przykłady tonów konturowych: rosnąco-opadający, wysoki opadający, średni rosnący, opadająco-falujący[2]. Kontury oznacza się zazwyczaj podwójnymi cyframi od 1 (ton najniższy) do 5 (ton najwyższy), np. 55: ton bardzo wysoki (5) równy; 31: zaczynający się tonem średnim (3), opadający do tonu bardzo niskiego (1).

Liczba i rodzaj tonów znacznie się różni w zależności od języka np.:

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Joe Cummings: Thai Phrasebook, Lonely Planet 1984 (ang.).
  2. Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 191, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
  3. Monika Heyder: Język wietnamski – rozmówki Assimil s. 8–9
  4. Kam Y Lau: Cantonese Phrasebook Lonely Planet s. 8 (ang.).
  5. David Bradley: Thai Hill Tribes Phrasebook Lonely Planet (ang.).
  6. Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 192, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj