Języki bantu G – grupa języków bantu wydzielonych ze względów bardziej geograficznych niż genetycznych przez Malcolma Guthriego, używanych we wschodniej Afryce, zwłaszcza w Tanzanii[1]. Do tej grupy należy m.in. suahili.

Klasyfikacja edytuj

Poniżej przedstawiono klasyfikację języków bantu F według Guthriego[2][3] zaktualizowaną przez J.F. Maho[4][5][a]. Klasyfikacja Ethnologue bazuje na klasyfikacji Guthriego, jednak odbiega od niej znacznie, m.in. stosuje inny kod – trzyliterowy oparty na ISO 639 i inaczej grupuje języki[6][7].

G10 Języki gogo-kagulu edytuj

G11 gogo
G12 kagulu – północny sagara, megi, włączając mangahele

G20 Języki szambala edytuj

G21 zob. E74a
G22 pare – pare-asu, asu, chasu
G22A północny pare
G22B południowy pare, włączając gonja i mbaga
G221 mbugu – Kimbugu cha Kawaida, zewnętrzny mbugu, normalny mbugu
G23 szambala – szambaa
G24 bondei

G20 – nowe języki:

G20A ma’a – kimbugu cha ndani – mieszany mbugu

G30 Języki zigula-zaramo edytuj

G301 doe
G31 zigula – zigua
G311 mushungulu, włączając szanbara
G32 ngh’wele, włączając kwere
G33 zaramo – dzalamo
G34 ngulu
G35 ruguru – luguru
G36 kami
G37 kutu
G38 vidunda
G39 sagala

G40 Języki suahili edytuj

G401 zob. G43F
G402 makwe
G403 mwani
G404 sidi – habsi †
G41-43 suahili – kiswahili
G41 tikuu – tikulu, bajuni, gunya
G411 socotra suahili †
G412 mwiini – miini, barawa, mbalazi
G42a amu – pate, siu, † ozi
G42b Mombasa suahili – nvita, ngare, jomvu, changamwe, kilindini
G42c mrima – mtang’ata, † Lugha ya Zamani
G42d unguja – kiunguja
G42E mambrui – malindi
G42F fundi – chifundi
G42G chwaka
G42H vumba
G42I nosse be (Madagaskar)
G43a pemba
G43b tumbatu
G43c makunduchi – ka(l)e, „hadimu”
G43D mafia – mbwera
G43E kilwa †
G43F mgao – kimgao ?†
G44 język komoryjski
G44a ngazidża – szingazidja
G44b ndzuani – hinzua
G44C muali
G44D maore

G40 – nowe języki:

G40A azjatycki suahili – kibabu
G40B cutchi-suahili
G40C kisetl – settla, settler suahili
G40D engsh
G40E sheng
G40F shaba suahili – Katanga suahili, Lubumbashi suahili
G40G ngwana – kingwana, Congo suahili
G40H KiKAR – kikeya

G50 Języki pogolo-ndamba edytuj

G51 pogolo – pogoro
G52 ndamba

G60 Języki bena-kinga edytuj

G61 sango – rori
G62 hehe
G63 bena
G64 pangwa
G65 kinga
G651 magoma
G66 wanji
G67 kisi

Uwagi edytuj

  1. Maho zastosował następujący zapis kodu:
    • Nowe dialekty języka znajdującego się już na liście Guthriego oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnej wielkiej litery alfabetu, np. G42E to nowy dialekt języka o kodzie G42, podczas gdy G42a–42d to dialekty umieszczone na liście przez Guthriego.
    • Nowe języki oznaczono poprzez dodanie do oryginalnego kodu języka Guthriego na końcu kolejnych cyfr, np. G221 to nowy język, najbliższy językowi o kodzie G22. Kiedy nie można było zidentyfikować pokrewieństwa z językiem z listy Guthriego, nowy język oznaczono poprzez dodanie kolejnej cyfry do kodu grupy geograficznej, np. G301 to nowy język w geograficznej grupie G30.
    • Nowe języki pidżynowe i języki kreolskie zostały oznaczone poprzez dodanie do kodu grupy geograficznej wielkiej litery alfabetu, np. G40A to język pidżynowy lub kreolski powstały na bazie języka w grupie G40.
    • Języki wymarłe oznaczono symbolem „†”.

Przypisy edytuj

  1. M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), G, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2015-07-30] (ang.).
  2. Malcolm Guthrie: The classification of the Bantu languages. Oxford Univerrsity Press, 1948. [dostęp 2015-08-01]. (ang.).
  3. Malcolm Guthrie: Comparative Bantu: an introduction to the comparative linguistics and prehistory of the Bantu languages. Gregg Press, 1967-71. (ang.).
  4. Jouni Maho: A Classification of the Bantu Languages: An Update of Guthrie's Referential System. W: Derek Nurse, Gérard Philippson: The Bantu Languages. Routledge, 2009, s. 639–651. ISBN 978-1-135-79683-9. [dostęp 2015-08-01]. (ang.).
  5. Jouni Filip Maho: NUGL Online The online version of the New Updated Guthrie List, a referential classification of the Bantu languages. 2009-06-04.
  6. Jouni Maho. The Bantu area: (towards clearing up) a mess. „Africa & Asia”, s. 40–49, 2001. 1. ISSN 1650-2019. 
  7. About the Ethnologue. W: Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig: Ethnologue: Languages of the World, Eighteenth edition. Dallas, Texas: SIL International, 2015. [dostęp 2015-07-30]. (ang.).