Języki kananejskie
Języki kananejskie – grupa językowa w obrębie języków semickich, obejmująca języki używane w Kanaanie. Toponim „kananejski” ma swoje korzenie w Biblii, gdzie nazwą Kanaan określano obszar położony nad Morzem Śródziemnym. Od północy jego granice zakreślał Tell Sukas, od południa – Gaza. Niemniej pojęcie to ma szerszy zakres geograficzny. Wszystkie używane języki z grupy kananejskiej wymarły w pierwszym tysiącleciu p.n.e. Wyjątek stanowi język hebrajski, który przetrwał jako język literacki i religijny Żydów. W XIX wieku rozpoczęto proces rewitalizacji hebrajskiego, zakończony sukcesem: dziś hebrajski jest językiem urzędowym Izraela.
Język kananejski jest poświadczony przez źródła z II tysiąclecia p.n.e. i znany przede wszystkim jako seria dialektów. Zachowały się glosy z Tell el-Amarna i kalendarz z Gezer[1]. Archaiczny kananejski z III tysiąclecia p.n.e., gdy Kananejczycy weszli w fazę zakładania miast a sprzed oddziaływania kulturowego Amorytów, nie zachował się.
Grupa języków kananejskich obejmowała następujące dialekty: ugarycki, fenicki wraz z punickim, hebrajski, moabicki, amonicki (ammonicki)[2]. W świetle innych badań do języków kananejskich zalicza się dialekty fenicki i punicki, hebrajski, moabicki, amonicki i edomicki[3]. Nie uwzględniony został w tym przypadku dialekt ugarycki, natomiast dodano edomicki.
Przypisy edytuj
- ↑ Mark S. Smith: The early history of God: Yahweh and the other deities in ancient Israel. Wm. B. Eerdmans Publishing, 2002, s. 20. ISBN 978-0-8028-3972-5. [dostęp 2013-03-15]. (ang.).
- ↑ M. L. Uberti , Wprowadzenie..., s. 35–36.
- ↑ J.A. Hackett, Canaanites, w: Eric M. Meyers (ed.), The Oxford..., s. 412.
Bibliografia edytuj
- Uberti M.L., Wprowadzenie do historii starożytnego Bliskiego Wschodu, Warszawa 2010. ISBN 978-83-235-0680-5.
- Hackett J.A., Canaanites, [w:] Eric M. Meyers (ed.), The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, t. I, Oxford University Press, Nowy Jork–Oksford 1997 (ang.).