Języki polinezyjskie
gałąź rodziny austroazjatyckiej
Języki polinezyjskie – grupa języków oceanicznych (wschodnioaustronezyjskich) z rodziny języków austronezyjskich, którymi posługuje się ok. 1 mln tubylczych mieszkańców wysp Oceanii. Większość z nich używana jest w obrębie tzw. trójkąta polinezyjskiego, którego zasięg wyznaczają Hawaje, Nowa Zelandia i Wyspa Wielkanocna, niektóre jednak, klasyfikowane jako języki peryferyjne (ang. outlier) geograficznie pozostają poza trójkątem, na terenie Mikronezji i Melanezji.
Klasyfikacja języków polinezyjskich Edytuj
- języki austronezyjskie
- języki malajsko-polinezyjskie
- języki malajsko-polinezyjskie centralno-wschodnie
- języki malajsko-polinezyjskie wschodnie
- języki oceaniczne (2,2 mln)
- języki polinezyjskie (1 mln)
- A. Grupa języków rdzennych
- 1. Wschodnie
- Markiskie
- Rapańskie
- Tahitańskie
- maori (160 tys.)
- tahiti (maohi) (68 tys.)
- tuamotu (4 tys.)
- tubuai (australski) (3 tys.)
- rarotonga (45 tys.)
- 2. Samoańskie
- futuna (6,6 tys.)
- samoański (360 tys.)
- tokelau (3,5 tys.)
- tuvalu (13 tys.)
- wallis (uwea) (10,4 tys.)
- 1. Wschodnie
- B. Grupa tongijska
- A. Grupa języków rdzennych
- języki polinezyjskie (1 mln)
- języki oceaniczne (2,2 mln)
- języki malajsko-polinezyjskie wschodnie
- języki malajsko-polinezyjskie centralno-wschodnie
- języki malajsko-polinezyjskie
Porównanie fonetyki języków polinezyjskich Edytuj
| Odpowiedniki fonetyczne | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fonem | Język prapolinezyjski | tonga | niue | samoa | rapanui | tahiti | maori | rarotonga | hawajski | polski |
| /ŋ/ | *taŋata | tangata | tangata | tagata | tangata | ta‘ata | tangata | tangata | kanaka | człowiek |
| /s/ | *sina | hina | hina | sina | hina | hinahina | hina | ‘ina | hina | siwy |
| /h/ | *kanahe | kanahe | kanahe | ‘anae | ‘anae | kanae | kanae | ‘anae | cefal | |
| /ti/ | *tiale | siale | tiale | tiale | tiare | tiare | tīare | tiare | kiele | gardenia |
| /k/ | *waka | vaka | vaka | va‘a | vaka | va‘a | waka | vaka | wa‘a | canoe |
| /f/ | *fafine | fafine | fifine | fafine | hahine | vahine | wahine | va‘ine | wahine | kobieta |
| /ʔ/ | *matu‘a | matu‘a | matua | matua | matu‘a | metua | matua | metua, matua | makua | rodzic |
| /r/ | *rua | ua | ua | lua | rua | rua[a] | rua | rua | lua | dwa |
| /l/ | *tolu | tolu | tolu | tolu | toru | toru | toru | toru | kolu | trzy |
Uwagi Edytuj
- ↑ Archaiczne; współczesne słowo to „piti”.
Bibliografia Edytuj
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- John Lynch (1998). Pacific Languages: an Introduction. University of Hawaii Press (ang.).
- John Lynch, Malcolm Ross, Terry Crowley (2002). The Oceanic languages. Richmond, Surrey: Curzon Press (ang.).
- Jeff Marck (2000), Topics in Polynesian languages and culture history. Canberra: Pacific Linguistics (ang.).