Wikipedia

J. Edgar Hoover

amerykański prawnik, dyrektor FBI

J. Edgar Hoover, właśc. John Edgar Hoover (ur. 1 stycznia 1895 w Waszyngtonie, zm. 2 maja 1972 tamże) – amerykański prawnik, dyrektor FBI w latach 1924–1972.

John Edgar Hoover
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1895
Waszyngton

Data i miejsce śmierci

2 maja 1972
Waszyngton

Dyrektor Federalnego Biura Śledczego
Okres

od 10 maja 1924
do 2 maja 1972

Poprzednik

William J. Burns

Następca

L. Patrick Gray

podpis
Odznaczenia
Medal Bezpieczeństwa Narodowego (USA) Nagroda Sekretarza Stanu za Wybitną Służbę (USA) Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Wczesne życie i edukacjaEdytuj

John Edgar Hoover przyszedł na świat 1 stycznia 1895 roku w stolicy Stanów Zjednoczonych, Waszyngtonie. Jego rodzicami byli Anna Marie i Dickerson Naylor Hoover. Był blisko związany z matką przez całe życie, uważał ją za swojego moralnego przewodnika[1]. Ojciec Johna Edgara cierpiał na depresję, kilka lat spędził w klinice psychiatrycznej[2].

Hoover uczęszczał do Central High School, gdzie poza lekcjami m.in. brał udział w licznych debatach, a także śpiewał w chórze[3]. W wieku 18 lat zaczął pracować w Bibliotece Kongresu. Hoover wskazywał po latach, że praca tam stała się podstawą do jego przyszłej pracy nad dowodami i informacjami w FBI[4]. W młodości myślał nad karierą pastora, zdecydował się jednak na studia prawnicze[5].

Hoover uzyskał licencjat z dziedziny prawa na George Washington University Law School w 1916 roku, a w kolejnym roku otrzymał tytuł magistra[6].

KarieraEdytuj

Początki w Departamencie SprawiedliwościEdytuj

Wkrótce po uzyskaniu tytułu magistra, 26 lipca 1917, Hoover został zatrudniony przez amerykański Departament Sprawiedliwości, dzięki czemu uniknął także poboru do wojska[7]. Rok później został mianowany asystentem prokuratora generalnego[6]. W 1919 roku został mianowany przez prokuratora generalnego A. Mitchella Palmera szefem nowo utworzonego General Intelligence Division, organizacji zajmującej się śledzeniem radykałów politycznych[1]. Jesienią 1920 miały miejsce organizowane przez Palmera i Hoovera tzw. "naloty Palmera", czyli masowe obławy na anarchistów przeprowadzone jednocześnie w różnych miastach Stanów Zjednoczonych, zakończone deportacją wielu obcokrajowców o radykalnych poglądach[8].

Biuro ŚledczeEdytuj

W 1921 wstąpił do Biura Śledczego (które w 1935 zostało przemianowane na Federalne Biuro Śledcze, FBI). Trzy lata później, w wieku 29 lat, otrzymał nominację na jego dyrektora[7]. Gdy Hoover obejmował stanowisko, FBI zatrudniało ok. 650 pracowników, w tym 441 agentów specjalnych. Rozbudował w jego ramach skutecznie działającą agencję do walki z przestępczością kryminalną, tworząc scentralizowaną bazę danych o odciskach palców, laboratoria kryminalistyczne i szkoły policyjne[9]. Po objęciu władzy w BI Hoover przeprowadził czystkę wśród agentów, która miała na celu zwolnienie tych skorumpowanych i oskarżonych o korupcję, w 1925 opracował kodeks postępowania dla śledczych[10]. Zwolnił także kobiety pracujące tam jako agentki specjalne, a zakaz wykonywania tej funkcji przez kobiety utrzymywał się w FBI aż do końca kierowania nim przez Hoovera w 1972 roku. J. Edgar twierdził, że kobiety nie nadają się do pracy w charakterze agentów specjalnych, ze względu na ich "nieprzewidywalny" charakter i lepiej sprawdzają się jako pracowniczki biura[11].

W okresie prohibicji w Stanach Zjednoczonych miał miejsce rozkwit przestępczości zorganizowanej, konkurującej o rynek handlu nielegalnym alkoholem. Hoover postanowił stanąć w opozycji do postępującej romantyzacji i popularności niektórych gangsterów (np. Bonnie i Clyde'a). Za cel obrał stworzenie z Biura symbolu porządku i prawa. Agenci Biura, często nazywani G-Men (Government Men) przeważnie byli biali i wykształceni[7]. Jako dyrektor dbał o rozgłos prowadzonych przez Biuro akcji i sukcesów podwładnych mu agentów w ściganiu przestępców, kierowana przez niego agencja stała się szerzej znana przez opinię publiczną na przełomie lat 20. i 30. XX wieku[12]. Pod jego kierownictwem zarówno struktury jak i zakres obowiązków agencji rósł[13].

W 1934 roku prezydent Roosevelt przyznał agentom prawo do noszenia broni i dokonywania aresztowań[5].

 
Młody Hoover w 1916 r.

Federalne Biuro ŚledczeEdytuj

Lata 30. XX wiekuEdytuj

Za prezydentury Franklina Delano Roosevelta agencja została podniesiona do rangi Wydziału Śledczego. Hoover zabiegał by jego organizacja miała charakterystyczną nazwę, różniącą się od pozostałych wydziałów śledczych. W 1935 miało miejsce utworzenie Federalnego Biura Śledczego[14].

W latach 1933-1935 Biuro prowadziło liczne, nadzorowane przez Hoovera akcje wymierzone w szeroko znanych gangsterów m.in. Johna Dillingera, Machine Guna Kelly'ego, Baby Face'a Nelsona czy Pretty Boy'a Floyda. Wraz z prowadzonymi zmaganiami miały miejsce głośne porażki m.in. nalot agentów na leśny hotel "Little Bohemia", w którym przebywał John Dillinger. Podczas akcji zginął jeden funkcjonariusz i niewinny robotnik, a Dillingerowi i pozostałym przestępcom udało się uciec[2][15]. Hoover był wtedy bliski utraty stanowiska. Wkrótce jednak, po ogłoszeniu Dillingera "wrogiem publicznym numer jeden" i donosowi na niego, Dillinger został odnaleziony i zastrzelony na ulicy[5].

W latach 30. Hoover uporczywie zaprzeczał istnieniu przestępczości zorganizowanej w Stanach Zjednoczonych. Część badaczy uważa, że było to związane z posiadaniem przez amerykańską mafię kompromitujących materiałów dotyczących Hoovera[16].

 
Siedziba FBI imienia J. Edgara Hoovera

W latach trzydziestych prezydent Roosevelt zlecił szefowi FBI zbadanie działania obcych wywiadów w Stanach Zjednoczonych, szczególnie aktywności komunistów i faszystów[17]. Roosevelt przyznał pozwolenie agentom FBI do podsłuchiwania podejrzanych "podejrzanych o działalność wywrotową". Każdorazowe podsłuchiwanie miało być konsultowane przez agencję z prokuratorem generalnym[18].

Lata 40. i 50. XX wiekuEdytuj

Wraz z wybuchem II wojny światowej FBI przejęło kontrolę nad działaniami kontrwywiadowczymi w Stanach Zjednoczonych. Prezydent Roosevelt zlecił także agencji kierowanej przez Hoovera prowadzenie wywiadu również zagranicą. Biuro zaczęło badać przeszłość pracowników rządowych pod kątem podejrzeń o szpiegostwo i infiltrację rządu[19].

Wraz z nadejściem okresu zimnej wojny Hoover zwiększył nacisk na zwalczanie komunizmu, który uważał za zagrożenie[1]. Obrazuje to chociażby przykład sprawy Algera Hissa, urzędnika podejrzanego o przynależność do Partii Komunistycznej. Hiss był intensywnie inwigilowany przez agentów FBI, aż do skazującego go wyroku[20]. Proces uznaje się za początek epoki "polowania na czarownice"[5].

W 1956 John Edgar Hoover rozpoczął trwającą przez ok. 15 lat działalność programu COINTELPRO, która miała na celu nie tylko infiltrację, ale także rozbicie Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych. Operacja jednak szybko przekroczyła założone granice, obejmując pod swoje działania różne, inne organizacje m.in. Czarne Pantery, Ku Klux Klan, Socjalistyczną Partię Robotniczą (SWP) czy Nacjonalistyczną Partię Puerto Rico. Działania agentów obejmowały nie tylko inwigilację, ale nawet nękanie i inne działania daleko wykraczające poza uprawnienia agencji[21].

 
Prezydent John F. Kennedy, J. Edgar Hoover i prokurator generalny Robert F. Kennedy w 1961

Lata 60. i 70 XX wiekuEdytuj

W latach 60. FBI pod kierownictwem J. Edgara Hoovera monitorowało znane postaci z działalności na rzecz praw obywatelskich m.in. Johna Lennona, Malcolma X i Muhammada Ali[22][23][24].

Hoover regularnie prowadził działania wymierzone w Martina Luthera Kinga, do tego stopnia, że niektórzy nazywali Kinga obsesją Hoovera. FBI szeroko inwigilowało Kinga m.in. podsłuchiwało, za zgodą wydaną przez prokuratora generalnego - Roberta Kennedy'ego. Agenci FBI wysłali żonie pastora anonimowy list z pogróżkami i kasetą, która zawierała dowód na zdrady Kinga[25][26].

Hoover przez lata gromadził materiały kompromitujące znanych i wpływowych ludzi. Liczne są spekulacje na temat tego, że to miało go utrzymywać przez lata na stanowisku[13]. Część biografów uważa, że miał mieć materiały kompromitujące chociażby H. Trumana, J.F. Kennedy'ego czy R. Nixona[27][28].

Na początku lat 70. XX wieku nasiliły się głosy krytyki wobec metod kierowania FBI przez Hoovera, które były powszechnie określane jako "autorytarne"[13].

Zmarł we śnie 2 maja 1972 r. w wieku 77 lat[29]. Był dyrektorem FBI przez 48 lat.

Hoover służył ośmiu prezydentom, od Calvina Coolidge’a do Richarda Nixona.

Życie prywatneEdytuj

 
Hoover i Tolson w 1939

Hoover nigdy się nie ożenił, a także nigdy nie udowodniono mu jakiejkolwiek relacji romantycznej[30]. Od lat nie ustają spekulacje co do jego orientacji seksualnej[31][32], których źródłem jest zażyła więź, jaka łączyła Hoovera z jego wieloletnim zastępcą Clydem Tolsonem[33][34]. Obaj mężczyźni przez lata byli prawie nierozłączni. W testamencie Hoover zapisał Tolsonowi swój majątek[2].

Mieszkał z matką aż do jej śmierci gdy miał 43 lata[30].

Prawdopodobnie posiadał największą na świecie kolekcję materiałów pornograficznych, obejmującą celebrytów[35]. Prawdopodobnie używał ich do szantażu[36].

W kulturzeEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c Biography com Editors, J. Edgar Hoover, Biography [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  2. ↑ a b c Zbieracz haków John Edgar Hoover, Przegląd, 26 lutego 2012 [dostęp 2022-06-26] (pol.).
  3. ↑ Athan G. Theoharis, John Stuart Cox, The boss : J. Edgar Hoover and the Great American Inquisition, Philadelphia : Temple University Press, 1988, ISBN 978-0-87722-532-4 [dostęp 2022-06-26].
  4. ↑ FBI — J. Edgar Hoover’s First Job and the FBI Files, web.archive.org, 14 marca 2016 [dostęp 2022-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-14].
  5. ↑ a b c d Adam Leszczyński, Człowiek, który na każdego miał haka, wyborcza.pl [dostęp 2022-06-26].
  6. ↑ a b FBI — John Edgar Hoover, web.archive.org, 1 lipca 2014 [dostęp 2022-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-01].
  7. ↑ a b c History com Editors, J. Edgar Hoover, HISTORY [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  8. ↑ Palmer Raids, Federal Bureau of Investigation [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  9. ↑ Hoover. Kim był najpotężniejszy szef FBI?, Rzeczpospolita [dostęp 2022-06-26] (pol.).
  10. ↑ Tajne przez poufne. Co wiedział John Edgar Hoover?, PolskieRadio.pl [dostęp 2022-06-26].
  11. ↑ Women in Law Enforcement | American Experience | PBS, www.pbs.org [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  12. ↑ Biography of John Edgar Hoover | The J. Edgar Hoover Foundation, www.jedgarhooverfoundation.org [dostęp 2022-06-26].
  13. ↑ a b c J. Edgar Hoover, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  14. ↑ A Byte Out of History - How the FBI Got Its Name, FBI [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  15. ↑ Lessons at Little Bohemia, Federal Bureau of Investigation [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  16. ↑ Sifakis, Carl (1999). "The Mafia Encyclopedia". New York: Facts on File. s. 127.
  17. ↑ World War, Cold War, 1939-1953, Federal Bureau of Investigation [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  18. ↑ Schlesinger, Arthur M. (2002), Robert Kennedy and His Times s. 253
  19. ↑ FBI — John Edgar Hoover, web.archive.org, 1 lipca 2014 [dostęp 2022-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-01].
  20. ↑ Alger Hiss: szpieg z elity., wyborcza.pl [dostęp 2022-06-26].
  21. ↑ COINTELPRO, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  22. ↑ Muhammad Ali, FBI [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  23. ↑ Odtajnione akta FBI: Amerykanie skutecznie zastraszyli Johna Lennona, wyborcza.pl [dostęp 2022-06-26].
  24. ↑ Malcolm X, FBI [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  25. ↑ Radosław Czyż, Martin Luther King. Czarny mesjasz czy hipokryta? FBI nie miało wątpliwości, wyborcza.pl [dostęp 2022-06-26].
  26. ↑ Beverly Gage, What an Uncensored Letter to M.L.K. Reveals, „The New York Times”, 11 listopada 2014, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  27. ↑ Notable Name: J. Edgar Hoover, The Mob Museum [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  28. ↑ Redakcja, John Edgar Hoover. Jedyny szef FBI, który nie bał się prezydentów USA, Polska Times, 9 czerwca 2017 [dostęp 2022-06-26] (pol.).
  29. ↑ J. Edgar Hoover, May 10, 1924 - May 2, 1972, Federal Bureau of Investigation [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  30. ↑ a b Biography: J. Edgar Hoover | American Experience | PBS, www.pbs.org [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  31. ↑ Hank Hyena, J. Edgar Hoover: Gay marriage role model?, Salon [dostęp 2016-11-30].
  32. ↑ Anthony Summers, The secret life of J Edgar Hoover, „The Guardian”, 31 grudnia 2011, ISSN 0261-3077 [dostęp 2016-11-30] (ang.).
  33. ↑ Homosexual? – The Life and Career of J. Edgar Hoover – Crime Library, 10 lutego 2015 [dostęp 2016-11-30] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-10].
  34. ↑ Kenneth D. Ackerman, Five myths about J. Edgar Hoover, „The Washington Post”, 7 listopada 2011, ISSN 0190-8286 [dostęp 2016-11-30] (ang.).
  35. ↑ The secrets of J. Edgar Hoover, NBC News [dostęp 2022-06-26] (ang.).
  36. ↑ Sunday Express, Revealed: J Edgar's secret porn stash, Express.co.uk, 19 lutego 2012 [dostęp 2022-06-26] (ang.).

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=J._Edgar_Hoover&oldid=69857368”