Ja’ir Lapid
Ja’ir Lapid (hebr.: יאיר לפיד, ang.: Yair Lapid, ur. 5 listopada 1963 w Tel Awiwie) – izraelski dziennikarz, polityk i pisarz, a także żołnierz, aktor, scenarzysta i twórca muzyki filmowej, prezenter telewizyjny i bokser. Od 2012 lider ugrupowania Jest Przyszłość (Jesz Atid), od 2013 członek Knesetu, w latach 2013–2014 minister finansów. Syn Tommy’ego.
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 5 listopada 1963 Tel Awiw-Jafa | |
Przewodniczący Jest Przyszłość | ||
Okres | od 2012 | |
Poprzednik | brak | |
Minister finansów w rządzie Binjamina Netanjahu | ||
Okres | od 18 marca 2013 do 2 grudnia 2014 | |
Przynależność polityczna | Jest Przyszłość | |
Poprzednik | Juwal Steinitz | |
Następca | Mosze Kachlon | |
Poseł do Knesetu | ||
Okres | od 5 lutego 2013 | |
Przynależność polityczna | Jest Przyszłość Niebiesko-Biali |
ŻyciorysEdytuj
Urodził się w 5 listopada 1965 w Tel Awiwie[1] jako syn Tommy’ego Lapida również polityka i dziennikarza, późniejszego lidera partii Szinui.
Karierę dziennikarską zaczął w wojskowym piśmie Ba-Mahaneh (W obozie), później pracował w lokalnych gazetach, a następnie w Ma’ariw. Sławę zyskał dzięki swoim niepokornym felietonom, ale prawdziwą popularność zyskał prowadząc własny program talk-show w izraelskiej telewizji[2].
Napisał kilkanaście książek w tym thrillery i książki dziecięce[1][2]. Występował jako aktor. Był także scenarzystą i twórcą muzyki filmowej[3].
Kariera politycznaEdytuj
W 2012 roku założył centrową partię polityczną Jest Przyszłość, która w przedterminowych wyborach w 2013 roku nieoczekiwanie stała się drugą siłą w parlamencie[2], zdobywając 19 mandatów. Partia dołączyła do koalicji rządowej tworzonej przez premiera Binjamina Netanjahu, zaś sam Lapid otrzymał w rządzie koalicyjnym tekę ministra finansów[4]. Oprócz koalicji Likud−Nasz Dom Izrael (Jisra’el Betenu) (31 posłów) i Jest Przyszłość (Jesz Atid) koalicję rządową tworzyły: Żydowski Dom (Ha-Bajit Ha-Jehudi) (12 posłów) oraz liberalne ugrupowaniem Ruch (Ha-Tenu’a) (6 posłów). Razem koalicja dysponowała 68 głosami 120-osobowym Knesecie[5].
Pod koniec 2014 w doszło do konfliktu wewnątrz gabinetu pomiędzy Netanjahu, a Lapidem, Liwni i Liwnat w sprawie kontrowersyjnej ustawie forsowanej przez Likud określającej Izrael jako państwo żydowskie[6]. W wyniku konfliktu 2 grudnia Netanjahu zdymisjonował liderów koalicyjnych partii Lapida i Liwni, co zaowocowało zerwaniem przez nie koalicji i przedterminowymi wyborami, które odbyły się 17 marca 2015[7][8].
W wyborach w 2015 partia Lapida okazała się największym przegranym, straciła 8 mandatów w stosunku do poprzednich wyborów, i spadła do grona „średniaków”. Lapid i Jest Przyszłość ogłosili pozostanie w opozycji i nie weszli do nowej koalicji rządowej[9].
W 2018 był autorem kontrowersyjnych wypowiedzi podczas debaty publicznej związanej z polską ustawą o IPN[10].
Przed wyborami w 2019 Jest Przyszłość weszło w koalicję z partiami Moc Izraela Beniego Ganca i Telem Moszego Ja’alona tworząc centrową listę Niebiesko-Biali[11][12]. W razie zwycięstwa ugrupowania w wyborach Ganc miał zostać premierem na 2,5 roku, po tym czasie miał go zmienić Lapid. W wyborach startował z drugiego miejsca na liście Niebiesko-Białych[13] którzy zajęli 2 miejsce zdobywając 1 123 929 głosów (26,11%), co przełożyło się to na 35 mandatów w Knesecie XXI kadencji (tyle samo co zwycięski Likud)[14][15][16]. Lapid po raz trzeci zdobył mandat poselski[1].
Życie prywatneEdytuj
Jest żonaty i ma trójkę dzieci[1].
PublikacjeEdytuj
Wszystkie publikacje w języku hebrajskim, tytuły angielskie podane w oparciu o materiał źródłowy[1]:
- The Double Head (thriller, 1989)
- Yoav’s Shadow (książka dla dzieci, 1992)
- One-Man Play (1993)
- Elbi – A Knight’s Story (książka dla dzieci, 1998)
- The Sixth Riddle (2001)
- Standing in a Row: collection of newspaper columns (2005)
- The Second Woman (2006)
- Sunset in Moscow (thriller, 2007)
- My Heroes (2008)
- Memories After My Death (thriller, 2010)
- Standing in a Row Again (2011)
FilmografiaEdytuj
Filmografia przygotowana w oparciu o materiał źródłowy[3]:
- Kwalim (1992) jako on sam
- Szirat Ha-Sirena (1994) jako Ofer Strassberg
- Drzewo cytrynowe (2009) jako prezenter
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e Ja’ir Lapid (ang.) – profil na stronie Knesetu.
- ↑ a b c Jacek Pawlicki: Telepolityka w Izraelu (pol.). Newsweek Polska, 2013-02-27. [dostęp 2015-05-17].
- ↑ a b Ja’ir Lapid w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Skład nowego rządu Izraela (pol.). Ambasada Izraela w Warszawie. [dostęp 2015-05-17].rst
- ↑ Jewish Home, Yesh Atid ink coalition deal with Likud-Beytenu. timesofisrael.com.
- ↑ Tol/kka: „Izrael to państwo żydowskie”. Kontrowersyjna ustawa stworzy gorszych obywateli? (pol.). tvn24.pl, 2014-11-24. [dostęp 2015-05-17].
- ↑ Będą przedterminowe wybory w Izraelu. Bo ministrowie nie chcieli uznać, że państwo należy do „ludu żydowskiego”. Gazeta.pl. [dostęp 2014-12-28].
- ↑ Maayan Lubell: Netanyahu says Israel could be headed to early election (ang.). Reuters, 1 grudnia 2014. [dostęp 2014-12-27].
- ↑ Marek Połoński: Nowy rząd Izraela zaprzysiężony po burzliwej debacie (pol.). Portal Spraw Zagranicznych, 2015-05-15. [dostęp 2015-05-17].
- ↑ Na próżno szukać śladów, że jego babcia zginęła w Polsce. Kim jest izraelski polityk, który rozpętał burzę o Holokaust, „naTemat.pl” [dostęp 2018-09-18] (pol.).
- ↑ Lists of Candidates (ang.). bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Głosuje się na partię, nie na ludzi. Kto walczy o władzę?. tvn24.pl. [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Lapid-Gantz-Ya'alon list: 'Blue and White' (ang.). Jedi’ot Acharonot. [dostęp 2019-05-01].
- ↑ Wyniki (hebr.). bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-12].
- ↑ Elections (ang.). Ha-Arec. [dostęp 2019-04-12].
- ↑ Final Election Results: Bennett Wiped Out; Netanyahu's Likud Gains One Seat (ang.). Ha-Arec. [dostęp 2019-04-12].
BibliografiaEdytuj
- Ja’ir Lapid (ang.) – profil na stronie Knesetu.
- Jacek Pawlicki: Telepolityka w Izraelu (pol.). Newsweek Polska, 2013-02-27. [dostęp 2015-05-17].
- Ja’ir Lapid w bazie IMDb (ang.)