Jabłoń Kościelna
Jabłoń Kościelna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Nowe Piekuty[4][5].
| Artykuł |
52°55′15″N 22°39′4″E |
|---|---|
| - błąd |
38 m |
| WD |
52°55'23"N, 22°38'50"E |
| - błąd |
2044 m |
| Odległość |
10 m |
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
149-159 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-212[3] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0402081[4] |
Położenie na mapie gminy Nowe Piekuty  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
 52°55′15″N 22°39′04″E/52,920833 22,651111
| |
Zaścianek szlachecki Kościelna należący do okolicy zaściankowej Jabłonia położony był w drugiej połowie XVII wieku w powiecie brańskim ziemi bielskiej województwa podlaskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
HistoriaEdytuj
Historia miejscowościEdytuj
Miejscowość drobnoszlachecka założona na początku XV w. Kolejne nazwy miejscowości: Jabłonia, Jabłoń-Wronia, Jabłoń Wielka, obecnie Kościelna. Ośrodek okolicy szlacheckiej obejmującej kilkanaście wsi, rozróżnianych drugim członem nazwy. Zamieszkiwana przez różne rody Jabłońskich[7].
W roku 1676 umieszczona w spisie miejscowości ziemi bielskiej.
W roku 1827 w miejscowości 28 domów i 162 mieszkańców. Pod koniec XIX w. grunty włościańskie liczą 479 morgów, a kościelne 118. W miejscowości szkoła początkowa, 2 wiatraki i 2 karczmy.
Ludność żydowska w całej parafii to 123 osoby[8].
Historia kościołaEdytuj
Pierwszy znany kościół wzmiankowany w 1480 r. Parafia pw. św. św. Piotra, Leonarda i Marii Magdaleny erygowana przez biskupa łuckiego Jana. Fundatorami miejscowi dziedzice; bracia: Dobiesław, Jakub, Mikołaj i Stanisław wraz z rodzicami oraz Jadwiga, żona Szczepana z synami Janem, Piotrem i Mikołajem.
Zapewne kolejny, drewniany kościół spłonął w czasie wojen szwedzko-moskiewskich. Odbudowany.
W roku 1732 wzniesiono następny, drewniany, dwuwieżowy. Remontowany w 1842. Spłonął w 1866.
Obecny, murowany, według projektu architekta Karola Majewskiego, zbudowany w latach 1867–1868[7] staraniem ks. proboszcza Franciszka Kruszewskiego[8]. Fundatorami: Ignacy Jeliński[7] i parafianie. Parafia katolicka liczy w tym czasie 2281 wiernych[8].
Kościół jest siedzibą parafii św. Apostołów Piotra i Pawła. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Wysokie Mazowieckie.
Obiekty zabytkoweEdytuj
- kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła
- na cmentarzu kościelnym
- grobowiec Fryderyka Gostkowskiego, sędziego pokoju okręgu tykocińskiego, właściciela Mazur
- grobowiec Anieli Szepietowskiej (zm. 1853)[7].
- dwa cmentarze z okresu I wojny światowej[9]
Organizacje użyteczności publicznejEdytuj
- Zespół Szkół w Jabłoni Kościelnej, Mazowiecka 1
- Ochotnicza Straż Pożarna, ul. Cmentarna, 18-212 Jabłoń Kościelna
TransportEdytuj
Jabłoń Kościelna ma drogowe połączenia z miejscowościami Wysokie Mazowieckie, Mazury, Nowe Piekuty, Jabłoń-Dąbrowa, Dąbrówka Kościelna, Stara Ruś (a przez to z Sokołami i Kuleszami Kościelnymi) oraz z miejscowością Rzące. Układ ulic w Jabłoni Kościelnej przypomina literę H.
Obok wsi znajduje się przystanek kolei Białystok – Warszawa.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Wieś Jabłoń Kościelna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Poczta Polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 91.
- ↑ a b c d Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, s. 40–41.
- ↑ a b c Jabłoń (2) J. okolica szlachecka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 340.
- ↑ Baza danych – Jabłoń Kościelna. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Kraina Bobra”. [dostęp 2014-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-24)].