John Mary „Jack” Lynch[1] (irl. Seán Ó Loinsigh; ur. 15 sierpnia 1917 w Corku, zm. 20 października 1999 w Dublinie[1]) – irlandzki polityk, prawnik i sportowiec, długoletni deputowany, minister w różnych resortach, w latach 1966–1979 lider Fianna Fáil, od 1966 do 1973 i od 1977 do 1979 premier Irlandii (taoiseach).

Jack Lynch
ilustracja
Pełne imię i nazwisko

John Mary Lynch

Data i miejsce urodzenia

15 sierpnia 1917
Cork

Data i miejsce śmierci

20 października 1999
Dublin

Taoiseach
Okres

od 5 lipca 1977
do 11 grudnia 1979

Przynależność polityczna

Fianna Fáil

Poprzednik

Liam Cosgrave

Następca

Charles Haughey

Taoiseach
Okres

od 10 listopada 1966
do 14 marca 1973

Przynależność polityczna

Fianna Fáil

Poprzednik

Seán Lemass

Następca

Liam Cosgrave

Życiorys

edytuj

Pochodził z wielodzietnej rodziny. Jego rodzicami byli krawiec Daniel Lynch i Norah O’Donoghue[2]. Był znanym zawodnikiem uprawiającym dwie dyscypliny: hurling i futbol gaelicki[3]. Był kilkukrotnym mistrzem organizowanych przez Gaelic Athletic Association rozgrywek All-Ireland Senior Hurling Championship[4].

Uczył się w szkole średniej North Monastery. Studiował prawo na University College Cork, następnie kształcił się w szkolącej prawników instytucji King’s Inns w Dublinie[4]. Od 1936 pracował w departamencie sprawiedliwości[5], w 1945 uzyskał uprawnienia barristera[4]. W 1946 zawarł związek małżeński z Máirín O’Connor[2].

Zaangażował się w działalność polityczną w ramach Fianna Fáil. W 1948 po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Dáil Éireann. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w ośmiu kolejnych wyborach, zasiadając w niższej izbie irlandzkiego parlamentu do 1981, kiedy to zrezygnował z kandydowania na kolejną kadencję[6][7].

Stał się bliskim współpracownikiem Éamona de Valery[1][5]. Na początku lat 50. w trakcie 14. kadencji Dáil Éireann był parlamentarnym sekretarzem przy jednym z ministrów. Od marca 1957 w randzie ministra wchodził w skład gabinetów Éamona de Valery i Seána Lemassa. Pełnił kolejno funkcje: ministra do spraw Gaeltachtu (do czerwca 1957), ministra edukacji (do czerwca 1959), ministra przemysłu i handlu (do kwietnia 1965) oraz ministra finansów (do listopada 1966)[7].

W 1966 taoiseach i lider FF Seán Lemass zapowiedział swoją rezygnację, co doprowadziło do sporów w ramach partii. Ostatecznie Jack Lynch okazał się kompromisowym kandydatem, obejmując w listopadzie 1966 urząd premiera oraz funkcję lidera Fianna Fáil[1][6]. Na czele rządu stał do marca 1973[7], kiedy to jego ugrupowanie przegrało wybory i znalazło się w opozycji[5]. W okresie urzędowania zmagał się z trudnościami wynikającymi z konfliktu w Irlandii Północnej[5][8]. Przeprowadzono też referendum, w którym Irlandczycy poparli przystąpienie kraju do EWG[5]. Stanowisko premiera objął ponownie w lipcu 1977[7]. Ustąpił z niego oraz z funkcji lidera partii w grudniu 1979[6]. Doszło do tego w okresie konfliktów wewnątrz FF oraz problemów gospodarczych wynikających z wzrastającego deficytu i inflacji[1][5]. Po odejściu z polityki powoływany w skład rad dyrektorów różnych przedsiębiorstw[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Lynch, John (Mary). rulers.org. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
  2. a b Jack Lynch w bazie Notable Names Database (ang.). [dostęp 2020-09-24].
  3. James F. Clarity: Jack Lynch, 82, of Ireland; Eased North-South Tensions. nytimes.com, 21 października 1999. [dostęp 2017-11-20]. (ang.).
  4. a b c Amy Nolan: Jack Lynch: A glimpse into the life of the first Cork-born Taoiseach. echolive.ie, 20 czerwca 2020. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
  5. a b c d e f g Jack Lynch, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-20] (ang.).
  6. a b c Jack Lynch. electionsireland.org. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
  7. a b c d Mr. Jack Lynch. oireachtas.ie. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
  8. Doctor of Laws Jack Lynch. ul.ie. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).