Jacques Delors

francuski polityk i ekonomista

Jacques Lucien Jean Delors[1] (ur. 20 lipca 1925 w Paryżu[1], zm. 27 grudnia 2023 tamże[2][3]) – francuski ekonomista i polityk, poseł do Parlamentu Europejskiego I kadencji, w latach 1981–1984 minister, od 1985 do 1995 przewodniczący trzech kolejnych Komisji Europejskich.

Jacques Delors
Ilustracja
Jacques Delors (1993)
Pełne imię i nazwisko

Jacques Lucien Jean Delors

Data i miejsce urodzenia

20 lipca 1925
Paryż

Data i miejsce śmierci

27 grudnia 2023
Paryż

Przewodniczący Komisji Europejskiej
Okres

od 7 stycznia 1985
do 24 stycznia 1995

Przynależność polityczna

Partia Europejskich Socjalistów

Poprzednik

Gaston Thorn

Następca

Jacques Santer

Minister finansów Francji
Okres

od 22 maja 1981
do 17 lipca 1984

Przynależność polityczna

Partia Socjalistyczna

Poprzednik

René Monory

Następca

Pierre Bérégovoy

Odznaczenia
Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP

Życiorys edytuj

Działał w Chrześcijańskiej Konfederacji Francuskich Pracowników. Od 1945 do 1962 pracował w Banku Francji, następnie jako urzędnik w zajmującej się sprawami planowania państwowej komisji Commissariat général du Plan. W 1969 gaullistowski premier Jacques Chaban-Delmas powołał go na swojego doradcę[1]. Zajmował się również działalnością dydaktyczną w tym jako wykładowca Université Paris-Dauphine oraz École nationale d’administration[1]. Od 1973 do 1979 wchodził w skład rady Banku Francji[4].

W 1974 wstąpił do Partii Socjalistycznej[4]. W latach 1979–1981 z jej ramienia sprawował mandat posła do Parlamentu Europejskiego I kadencji[5]. W okresie prezydentury François Mitterranda był członkiem trzech rządów, którymi kierował Pierre Mauroy. W maju 1981 objął stanowisko ministra gospodarki i finansów. W trzecim gabinecie, utworzonym w marcu 1983, został natomiast ministrem gospodarki, finansów i budżetu. Urząd ten sprawował do lipca 1984[6]. Od 1983 do 1984 był także merem Clichy[4].

W styczniu 1985 został przewodniczącym Komisji Europejskiej (wówczas funkcjonującej jako Komisja Wspólnot Europejskich). Na czele tej instytucji stał przez dziesięć lat[1]. W okresie jego urzędowania został opracowany i zatwierdzony jednolity akt europejski z 1986, który legł u podstaw utworzenia jednolitego rynku europejskiego[7]. Również w tym czasie (w 1992) został podpisany traktat z Maastricht, na mocy którego doszło do utworzenia Unii Europejskiej[8]. W 1987 Jacques Delors przedstawił raport ukazujący perspektywy zjednoczenia Europy, zarysował koncepcję stworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej z jednolitą walutą. Jego koncepcje pogłębionej integracji spotykały się z negatywnymi reakcjami głównie w Wielkiej Brytanii. Symbolem tego stała się okładka gazety „The Sun” z nagłówkiem Up Yours Delors[9].

W latach 1992–1996 przewodniczył UNESCO Commission on Education for the Twenty-first Century, która opracowała raport zatytułowany Learning: the Treasure Within[1][10]. Po odejściu z KE w drugiej połowie lat 90. był przewodniczącym rady dyrektorów Kolegium Europejskiego w Brugii[1].

Był ojcem Martine Aubry.

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Wyróżniony doktoratami honoris causa przez około 30 uczelni[4] (w tym przez Uniwersytet Karola w 1990)[11]). Odznaczony m.in. Legią Honorową klasy IV (1999) i III (2005)[12] oraz Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1993)[13]. Laureat Nagrody Karola Wielkiego (1992)[14].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Jacques Delors in profile. ec.europa.eu. [dostęp 2017-07-02]. (ang.).
  2. Former EU Commission president Jacques Delors dies at 98. france24.com, 27 grudnia 2023. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
  3. Julien Duffé: Mort de Jacques Delors, le dernier grand architecte de l’Europe. leparisien.fr, 27 grudnia 2023. [dostęp 2023-12-27]. (fr.).
  4. a b c d FULL BIOGRAPHY OF JACQUES DELORS. institutdelors.eu. [dostęp 2017-07-02]. (ang.).
  5. Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2017-07-02].
  6. Tous les gouvernements depuis 1958. assemblee-nationale.fr. [dostęp 2017-07-02]. (fr.).
  7. Jednolity akt europejski. eur-lex.europa.eu. [dostęp 2017-07-02].
  8. Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej. eur-lex.europa.eu. [dostęp 2017-07-02].
  9. Up Yours Delors. „The Sun”, s. 1, 1 listopada 1990. [dostęp 2017-07-02]. (ang.). 
  10. Learning: the Treasure Within. unesco.org, 1996. [dostęp 2017-07-02]. (ang.).
  11. Čestné doktoráty. cuni.cz. [dostęp 2017-07-02]. (cz.).
  12. Décret du 25 mars 2005 portant promotion. legifrance.gouv.fr, 27 marca 2005. [dostęp 2023-12-27]. (fr.).
  13. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 czerwca 1993 r. o nadaniu orderó (M.P. z 1993 r. nr 39, poz. 400).
  14. Le Prix Charlemagne. aachen.de. [dostęp 2023-12-27]. (fr.).