Jakiw Szwedycki
Jakiw Szwedycki (ukr. Яків Шведицький - Jakiw Szwedyćkyj, pol. Jakób Szwedzicki (ur. w 1816, zm. 20 lutego 1886 we Lwowie) – ksiądz greckokatolicki, staroruski polityk i działacz społeczny, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego i do austriackiej Rady Państwa.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wikary w parafii gr.-kat. Rozdół proboszcz parafii Mikołajów | |
| Okres sprawowania |
1840–1842 |
| Proboszcz parafii gr.-kat. św. Paraskewy we Lwowie | |
| Okres sprawowania |
1851–1886 |
| Wyznanie |
greckokatolickie |
| Kościół |
Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego |
| Prezbiterat |
1840 |
ks. Jakiw Szwedyćkyj (stoi pierwszym od lewej w 1m rzędzie) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł do Sejmu Krajowego Galicji | |
| Okres |
od 15 kwietnia 1861 |
| poseł do Rady Państwa kadencja V | |
| Okres |
od 4 listopada 1873 |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Ukończył gr.-kat. Seminarium Duchowne we Lwowie. W 1840 otrzymał święcenia kapłańskie[1]. W latach 1840–1842 wikary w parafii gr.-kat.w Rozdole, następnie był proboszczem w Mikołajowie (1842–1850) i parafii gr.-kat. św. Paraskewy we Lwowie (1851–1886)[1]. W 1884 przeprowadził całkowity remont cerkwi św. Paraskewy-Piatnyci i przeprowadził renowację ikonostasu[2]. Był członkiem, referentem i radcą, a od r. 1864 kryłoszaninem greckokatolickiego konsystorium metropolitalnego we Lwowie[2]. Od 1863 zarządzał dobrami arcybiskupimi w Uniowie i Perehińsku. Od 14 marca 1865 kanonik katedralny kapituły metropolitalnej we Lwowie[1].
Aktywny politycznie podczas Wiosny Ludów - był członkiem Głównej Rady Ruskiej (2 maja 1848 – 30 czerwca 1851) kierowanej przez jego wuja Grzegorza Jachimowicza[2]. W styczniu 1849 uczestnik delegacji Głównej Rady do Wiednia, która złożyła nowemu cesarzowi Franciszkowi Józefowi deklarację lojalności[2].
Związany z ruchem staroruskim, był umiarkowanym zwolennikiem orientacji panruskiej (moskalofilskiej). Współzałożyciel pierwszego ukraińskiego stowarzyszenia oświatowego Macierzy Halicko-Ruskiej (16 lipca 1848)[2], a także Towarzystwa im. Mychajła Kaczkowskiego (1874). Był także działaczem i członkiem wydziału Instytutu Narodnyj Dim we Lwowie. Od 1870 działacz moskalofilskiej „Rady Ruskiej”[3]. W 1879–1886 był po Teofilu Pawlikowie prezesem tej instytucji. W okresie jego przewodnictwa Rada działała głównie na rzecz wprowadzenia języka ruskiego do szkolnictwa i administracji oraz założenia ruskiej szkoły ludowej we Lwowie. Wypowiadano się także przeciw zreformowaniu kalendarza ruskiego na wzór polski (1883). Był także w 1882 rzecznikiem porozumienia z działaczami ukraińskim ale nie znalazł poparcia w Radzie dla tej idei.
Poseł do Sejmu Krajowego Galicji I kadencji (15–26 kwietnia 1861, 12 stycznia 1863 – 31 grudnia 1866), wybrany w IV kurii (gmin wiejskich) z obwodu Lwów, w okręgu Lwów-Winniki-Szczerzec, jego wybór Sejm zawiesił, a potem unieważnił, w 1863 został wybrany powtórnie[4][5]. Od 1865 był członkiem sejmowych komisji: głodowej i katastralnej. Zabierał głos w obronie biedniejszej ludności a także w obronie praw językowych Rusinów oraz cerkwi greckokatolickiej[2]. Jako przeciwnik decentralizacji monarchii habsburskiej, głosował wraz z innymi posłami ruskimi przeciwko adresowi Sejmu do cesarza z 10 grudnia 1865 w sprawie nadania Galicji autonomii[2]. W kolejnych wyborach w 1867 przegrał z popieranymi przez administrację rządową z lwowskimi starostami powiatowymi Karolem Piwockim a następnie Paulinem Kosińskim[2].
Był także posłem do austriackiej Rady Państwa V kadencji (4 listopada 1873 – 22 maja 1879) wybranym w kurii IV (gmin wiejskich) z okręgu wyborczego nr 17 (Lwów-Winniki-Szczerzec-Gródek-Janów-Jaworów-Krakowiec)[6]. W parlamencie należał do Klubu Ruskiego (Ruthenenklub)[1]. W 1878 członek komisji adresowej oraz komisji ds. postanowień traktatu berlińskiego[2].
Umarł na atak apopleksji[3], pochowany został na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie
Odznaczenia edytuj
Odznaczony za działalność oświatową w 1864 Złotym Krzyżem Zasługi z Koroną[2].
Rodzina edytuj
Urodził się w rodzinie greckokatolickiego duchownego, był synem księdza i proboszcza w Rozdole Wasyla Szwedyckiego (1777–1859) oraz Oleny (zm. 1859). Jego wujem był lwowski metropolita greckokatolicki Grzegorz Jachimowicz. Ożenił się z Leopoldyną z Rhanischów (zm. 1888). Miał z nią liczne potomstwo: 3 synów i 3 córki. Najmłodsza Emilia była żoną Alfreda Zgórskiego[1][2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Szwedzicki (Szwedzycki, Švedzyc‘kyj), Jakob (Jakub, Jakiv)- Parlamentarier 1848-1918 online [31.05.2020]
- ↑ a b c d e f g h i j k Marian Mudryj, Szwedzycki (Szwedzicki, Szwedycki) Jakub (1816 lub 1817 - 1886), Polski Słownik Biograficzny, t. 49, Warszawa-Kraków 2013-1014, s. 472-474
- ↑ a b Kronika, „Kurier Lwowski”, nr 52 z 21 lutego 1886, s. 4.ANNO - wersja elektronicznai.
- ↑ Stanisław Grodziski - "Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914", Warszawa 1993, ISBN 83-7059-052-7
- ↑ Wykaz Członków Sejmu krajowego królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież wielkiego xięstwa Krakowskiego 1863. Lwów, 1863.
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848–1918,Warszawa 1996, s.
Bibliografia edytuj
- Marian Mudryj, Szwedzycki (Szwedzicki, Szwedycki) Jakub (1816 lub 1817 - 1886), Polski Słownik Biograficzny, t. 49, Warszawa-Kraków 2013-1014, s. 472-474