Jakub Henryk Zerneke
Jakub Henryk Zerneke (również Jakub Henryk Zenrecke[1], Jacob Heinrich Zenrecke[2], ur. 1672 w Toruniu, zm. 1741[3]) – polski kronikarz, historyk, burmistrz Torunia.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1672 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1741 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
historyk, kronikarz, burmistrz Torunia |
Był synem Johanna i Christine, córki rajcy toruńskiego Johanna Moellera[4]. Uczył się w gimnazjach akademickich w Toruniu oraz w gimnazjach w Gdańsku i Lesznie, następnie studiował teologię w Lipsku oraz filozofię i prawo w Rostocku[5]. Po studiach podróżował po Niemczech, Anglii i Niderlandach[2].
W 1699 roku osiadł w Toruniu. W 1700 roku został sekretarzem Rady Miejskiej[2]. Mając dostęp do archiwów opracował kilka prac o historii Torunia w języku niemieckim[2][3]. Jest autorem pracy pt. Thornische Chronica[6]. Jako historyk orzekł, że Mikołaj Kopernik mieszkał w kamienicy położonej na rogu ul. Ducha Św. i św. Anny (ob. ul. Mikołaja Kopernika)[7].
Podczas oblężenia Torunia w 1703 roku wraz z Janem Baumgartenem bezskutecznie prosił wojska szwedzkie o zaniechanie ostrzału domów prywatnych. Wykorzystując fakt, że Szwecja była krajem protestanckim, obaj podkreślali, że w wyniku ostrzałów giną ewangelicy oraz są niszczone ich świątynie[8].
W 1706 roku został ławnikiem, w 1712 roku sędzią, w 1713 roku rajcą[2]. W 1720 został burmistrzem Toruniu, wówczas urządowi w hierarchii władz miejskich na drugim miejscu po prezydencie[2][3]. Po tumulcie toruńskim z lipca 1724 roku, wraz z prezydentem Torunia Janem Gotfrydem Rösnerem został 16 listopada 1724 roku skazany na karę śmierci za dopuszczenie i podżeganie do zamieszek, w wyniku których ewangelicy toruńscy zdemolowali kolegium jezuickie i sąsiadujący z nim klasztor[9][10]. Za sprawą interwencji kilku posłów u króla Augusta II Mocnego uniknął egzekucji[11].
Pod koniec 1724 roku Zerneke przeniósł się do Gdańska[3]. Do 1732 roku używał tytułu burmistrz Torunia. Zmarł w 1741 roku. Został pochowany w kaplicy św. Michała w kościele Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku[2].
W 1702 roku ożenił się z Concordią, córką gdańskiego kupca Mathiasa Stannickiego. Małżeństwo miało dwóch synów Heinricha i Valentina oraz cztery córki[2].
Według tradycji, mieszkańcy Torunia tak bardzo szanowali Zernekego, że ulicę, przy której mieszkał, wykładano słomą, by nie przeszkadzać historykowi[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Thomsen 2006 ↓, s. 37.
- ↑ a b c d e f g h Dzienis 2015 ↓, s. 25.
- ↑ a b c d e Marcin Stąporek: Dlaczego toruński historyk spoczął w Bazylice Mariackiej?. historia.trojmiasto.pl, 2013-03-04. [dostęp 2023-06-06].
- ↑ Dzienis 2015 ↓, s. 24.
- ↑ Dzienis 2015 ↓, s. 24-25.
- ↑ Serczyk 1973 ↓, s. 162.
- ↑ Mikulski 2022 ↓, s. 83.
- ↑ Poraziński 2003 ↓, s. 75.
- ↑ Thomsen 2006 ↓, s. 36, 38.
- ↑ Swobodziński 2011 ↓, s. 198.
- ↑ Thomsen 2006 ↓, s. 39.
Bibliografia edytuj
- Helena Dzienis. Ślady rodziny Zernecke w zasobach Biblioteki Gdańskiej. „Libri Gedanenses Rocznik Biblioteki Gdańskiej”. XXXI/XXXII, 2015. Polska Akademia Nauk, Biblioteka Gdańska.
- Krzysztof Mikulski. Mikołaj Kopernik wciąż tajemniczy? Obrazki z życia astronoma w przededniu 550. rocznicy urodzin. „Nauka”. 1, 2022.
- Jarosław Poraziński. Oblężenie Torunia w 1703 r. : uwagi i refleksje w związku z 300 rocznicą. „Rocznik Toruński”. 30, 2003.
- Jerzy Serczyk. Obraz zakonu krzyżackiego w historiografii toruńskiej okresu wczesnego oświecenia. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia”. 9 (58), 1973.
- Marcin Swobodziński. Narodziny mitu „toruńskiej krwawej łaźni” i „krwawego sądu”. „Rocznik Toruński”. 38, 2011.
- Martina Thomsen. "...i tak zostanie toruńska Niniwa zburzona." : pismo Daniela Ernesta Jabłońskiego "Das Betrübte Thorn" z 1725 r.. „Rocznik Toruński”. 33, 2006.