Wikipedia

James Garner

James Garner, właśc. James Scott Baumgarner (ur. 7 kwietnia 1928 w Norman, zm. 19 lipca 2014 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny oraz producent. Laureat trzech Złotych Globów, dwóch nagród Emmy, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych, dwóch People’s Choice Award i dwóch nagród Bambi. Nominowany do Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie Romans Murphy’ego (1985).

James Garner
Ilustracja
James Garner (1959)
Imię i nazwisko

James Scott Baumgarner

Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1928
Norman

Data i miejsce śmierci

19 lipca 2014
Los Angeles

Zawód

aktor, producent filmowy

Współmałżonek

Lois Josephine Fleischman Clarke
(1956–2014; jego śmierć)

Lata aktywności

1954–2014

Odznaczenia
Purpurowe Serce (Stany Zjednoczone)
Multimedia w Wikimedia Commons

8 lutego 1960 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6927 Hollywood Boulevard[1][2].

Życiorys

edytuj

Urodził się w Norman[3] w stanie Oklahoma w rodzinie metodystów jako najmłodszy z trzech synów Mildred Scott (z domu Meek) i Weldona Warrena „Billa” Bumgarnerów[4]. Miał dwóch starszych braci − Charlesa Warrena (1924–1984) i Jacka (1926–2011)[4]. Jego matka była w połowie Czirokezką, a ojciec miał pochodzenie niemieckie. Jego matka zmarła w 1933, pięć lat po jego narodzinach. Po śmierci matki Garner i jego bracia zostali wysłani, aby zamieszkać z krewnymi. W 1934 ojciec Jamesa ponownie ożenił się z Wilmą Risinger. Drugie małżeństwo ojca rozpadło się w 1943.

James Garner uczęszczał do Wilson Elementary School, Norman Junior High i Norman High School (Norman Public Schools). W wieku 16 lat postanowił wstąpić do United States Merchant Marine, jednak został szybko zwolniony z powodu choroby lokomocyjnej[5]. Po II wojnie światowej Garner przeprowadził się do Los Angeles, gdzie zamieszkał ze swoim ojcem i zapisał się do Hollywood High School, gdzie został wybrany najpopularniejszym uczniem. W 1948 ojciec po raz trzeci ożenił się z Grace Davey. Po ukończeniu szkoły Garner wstąpił do Gwardii Narodowej. Wraz z armią został wysłany na 14 miesięcy na Półwysep Koreański, gdzie trwała wojna. Podczas walk został ranny, później za to otrzymał Purpurowe Serce[6].

W 1954 Paul Gregory, przyjaciel Garnera, którego poznał podczas nauki w Hollywood High School, namówił go do występu na Broadwayu w roli członka Trybunału i porucznika Stephena Maryki w przedstawieniu Hermana Wouka Bunt przed sądem wojennym[7] u boku Henry’ego Fondy. Wziął udział w reklamach telewizyjnych. W 1955 Garner był brany pod uwagę do głównej roli kowboja Cheyenne’a Bodiego w serialu westernowym ABC/Warner Bros. Cheyenne, którą ostatecznie otrzymał Clint Walker, a Garner pojawił się gościnnie w czterech odcinkach Cheyenne (1955−1957). Wystąpił w odcinku serialu ABC Warner Brothers Presents (1956) − pt. „Eksplozja” („Explosion”) z Charlesem Bronsonem. Jego pierwsze role kinowe to podpułkownik Joe Craven w melodramacie wojennym Mervyna LeRoya Ku nieznanemu (Toward the Unknown, 1956) i Preston w komediodramacie Davida Butlera Dziewczyna, którą zostawił (The Girl He Left Behind, 1956).

Po występie w niewielkiej roli sierżanta Johna Maitlanda w westernie Shoot−Out at Medicine Bend (1957), powiedział: „Zawsze fajnie było pracować z reżyserem Richardem Lelandem „Dickiem” Bare, a odtwórca głównej roli Randolph Scott był starym wyjadaczem, ale film nie jest wart ani grosza”[8]. Przełomem w karierze kinowej okazała się rola kapitana United States Marine Corps Mike’a Baileya w melodramacie Joshuy Logana Sayonara (1957), gdzie partnerował Marlonowi Brando i Miyoshi Umeki, za którą został uhonorowany Złotym Globem dla najbardziej obiecującego nowicjusza[9]. Ponadto film otrzymał cztery Oscary i sześć nominacji[10].

Od 22 września 1957 do 1 kwietnia 1962 grał postać profesjonalnego gracza w pokera na Dzikim Zachodzie w serialu ABC Maverick, za którą był nominowany do nagrody Emmy dla najlepszego aktora pierwszoplanowego w serialu dramatycznym[9]. Za rolę Henry’ego Tyroona w komedii Szwindel (The Wheeler Dealers, 1963) z Lee Remick zdobył nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu[9]. Wystąpił jako dr Joe Cardin w dramacie Williama Wylera Niewiniątka (The Children’s Hour, 1961)[10] z Audrey Hepburn i Shirley MacLaine, kapitan RAF Bob Hendley „Zbieracz” w dramacie wojennym Johna Sturgesa Wielka ucieczka (The Great Escape, 1963)[10] z Steve’em McQueenem i Richardem Attenborough, dr Gerald Boyer w komedii romantycznej Normana Jewisona A to historia (The Thrill of It All, 1963)[10] z Doris Day i porucznik Charles E. Madison w czarnej komedii Arthura Hillera Amerykanizacja Emily (The Americanization of Emily, 1964)[10] z Julie Andrews i Melvynem Douglasem.

Od 27 marca 1974 do 10 stycznia 1980 występował w roli prywatnego detektywa Jamesa Scotta Rockforda w serialu kryminalnym NBC Prywatny detektyw Jim Rockford (The Rockford Files), za którą był nominowany do trzykrotnie Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym (1978, 1979, 1980)[9] i pięciokrotnie do nagrody Emmy dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym (1976, 1977, 1978, 1979, 1980)[9]. W musicalu Blake’a Edwardsa Victor/Victoria (1982) z Julie Andrews i Lesley Ann Warren został obsadzony w roli gangstera z Chicago Kinga Marchanda[10]. Kreacja Murphy’ego Jonesa, ekscentrycznego wdowca w komedii romantycznej Martina Ritta Romans Murphy’ego (Murphy’s Romance, 1985) z Sally Field przyniosła mu nominację do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego i Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu[9].

W westernie komediowym Richarda Donnera Maverick (1994)[10] z Melem Gibsonem i Jodie Foster zagrał szeryfa Zane’a Coopera, a w melodramacie Nicholasa Sparksa Pamiętnik (The Notebook, 2004)[10] z Geną Rowlands wystąpił w roli starszego Noaha Calhouna.

Życie prywatne

edytuj

Swoją żonę Lois Clarke poślubił 17 sierpnia 1956 po zaledwie 14 dniach znajomości. Pozostali małżeństwem do śmierci Garnera. Mieli jedną córkę Gretę oraz Kimberly (córka Clarke z pierwszego małżeństwa)[11].

21 kwietnia 2006 w jego rodzinnym mieście został odsłonięty pomnik aktora, wykonany z brązu.

Po tym gdy w maju 2008 przeszedł rozległy zawał serca wycofał się z życia publicznego[12]. Zmarł nagle 19 lipca 2014 w swoim domu w Los Angeles w wieku 86 lat[13][14].

Wybrana filmografia

edytuj

Nagrody

edytuj
Rok Nagroda Kategoria Film / Serial
1958 Złoty Glob Nowa gwiazda roku – aktor w filmie fabularnym[9] Sayonara (1957)
1977 Nagroda Emmy Najlepszy aktor w serialu dramatycznym[9] Prywatny detektyw Jim Rockford (1976)
Bambi Międzynarodowy serial telewizyjny[9]
1978 People’s Choice Award Ulubiony wykonawca telewizyjny[9] —
1982 Ulubiony wykonawca w nowym serialu telewizyjnym[9] —
1987 Nagroda Emmy Wybitny występ specjalny w dramacie lub komedii[9] Obietnica (TV, 1986)
1991 Złoty Glob Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym[9] Decoration Day (TV, 1990)
1994 Złoty Glob Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym[9] Rekiny Manhattanu (TV, 1993)
1999 Bambi Nagroda honorowa za całokształt twórczości[9] —
2005 Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Nagroda honorowa za całokształt twórczości[9] —

Przypisy

edytuj
  1. ↑ James Garner. Walk of Fame. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  2. ↑ Meredith Blake, Hollywood Star Walk: James Garner, Actor, „Los Angeles Times”, 24 czerwca 2010 [dostęp 2025-03-16] (ang.).
  3. ↑ James Garner Biography (1928–2014). Film Reference. [dostęp 2025-03-15]. (ang.).
  4. ↑ a b Louis du Mort: James Garner (1928–2014). Find a Grave Memorial. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  5. ↑ Robert Sellers, James Garner: The actor known for his portrayals of an honourable man in a dishonourable world, „The Independent”, 21 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
  6. ↑ Gene Triplett: The Garner files Retrospective honors actor’s career. The Oklahoman. [dostęp 2025-03-15]. (ang.).
  7. ↑ James Garner. Internet Broadway Database. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  8. ↑ James Garner, Jon Winokur: The Garner Files: A Memoir. Simon & Schuster, 2011, s. 251. ISBN 978-1451642612.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p James Garner Biography, „TV Guide” [dostęp 2025-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2025-03-19] (ang.).
  10. ↑ a b c d e f g h James Garner. Rotten Tomatoes. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  11. ↑ Veronica Horwell, James Garner, Witty, Handsome Leading Man, Dies at 86, „The Guardian”, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
  12. ↑ PAP, Nie żyje aktor James Garner, „Rzeczpospolita”, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-21] (pol.).
  13. ↑ Bruce Weber, James Garner obituary, „The New York Times”, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
  14. ↑ Dennis McLellan, James Garner dies at 86; TV antihero of ‘Maverick,’ ‘Rockford Files’, „Los Angeles Times”, 20 lipca 2014 [dostęp 2025-03-16] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Tomasz Jopkiewicz. Anty– i bohater. „Film”. nr 6 (2357/LIV), s. 86, czerwiec 1998. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=James_Garner&oldid=76878092”