Jan Albin Goetz
Jan Albin Goetz, Jan Götz-Okocimski, także Götz Edler von Okocim, a 1909–1911 Götz Freiherr von Okocim (ur. 18 lipca 1864 w Okocimiu, Stary Pałac, zm. 24 kwietnia 1931 w Okocimiu, Nowy Pałac) – polski przedsiębiorca.
.jpg) Jan Goetz Okocimski (przed 1911) | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 lipca 1864 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 kwietnia 1931 |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 18 lipca 1864 w Okocimiu, w rodzinie Jana Ewangelisty i Albiny Žižka (1834–1914). Miał dwie siostry. Albina (1860–1937) była żoną Zdzisława Włodka, matką Jana Zdzisława Włodka[1].
Studiował na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu w Wiedniu w latach 1883–1885. Od 1897 roku przez 27 lat był marszałkiem Rady Powiatowej, był posłem do austriackiej Rady Państwa w latach 1898–1912, gdzie był prezesem Koła Polskiego. Posłował również na Sejm Galicyjski w latach 1901–1914, prezes Koła Polskiego w Wiedniu[2].
W 1908[3] uzyskał tytuł „Freiherr” (równoważny z tytułem barona) od cesarza austriackiego Franciszka Józefa, z herbem własnym, oraz dewizą herbową „Pracą i Prawdą”. W 1911 ustalił w sposób prawny ostateczne brzmienie swojego nazwiska w języku polskim i odtąd znany był jako Baron Jan Goetz Okocimski. Był konserwatywnym politykiem, działaczem samorządowym, gospodarczym, politycznym i społecznym, oraz filantropem. Wsparł finansowo budowę pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie. Był posłem i senatorem w sejmie polskim oraz prezesem Koła polskiego w Wiedniu[4].
Pod koniec XIX w. wraz z małżonką hrabiną Zofią z Sumińskich wybudował w Brzesku, w pobliżu Browaru Okocim kompleks pałacowy wzorowany na architekturze wiedeńskiej, otoczony parkiem utrzymanym w stylu angielskim.
Od 1904 aż do śmierci był właścicielem Browaru Krakowskiego i Fabryki Przetworów Słodowych. Odziedziczył go po nim jego syn – Antoni.
Poseł na Sejm Ustawodawczy (1919–1922), brał udział w pracach Klubu Pracy Konstytucyjnej. Prezes Związku Przemysłowców w Krakowie od 19 stycznia 1923 roku do 31 grudnia 1928 roku, prezes Banku Małopolskiego do 31 sierpnia 1928 roku. Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Krakowie w latach 1921–1930[5]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej latem 1920 subskrybował 10 mln marek pożyczki Odrodzenia oraz dokonał innych działań na rzecz sprawy polskiej[6].
30 kwietnia 1925, za zasługi na polu pracy obywatelskiej oraz około podniesienia przemysłu i rolnictwa został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[7].
Senator II kadencji wybrany w 1928 roku z województwa krakowskiego z Listy BBWR[8].
Od 12 stycznia 1889 był mężem Zofii Jadwigi Marii hr. Sumińskiej h. Leszczyc (1867–1945), z którą miał 5 dzieci:
- Zofię Albinę Eugenię (1890–1981), która była żoną prof. Jana Włodka, matką Jana Mariana i Zofii,
- Jana Reginalda (1891–1923),
- Elżbietę Różę Marię (1892–1982),
- Marię Immakulatę Pię (1893–1974), która była żoną Stefana Komornickiego, matką Tomasza Jana,
- Antoniego Jana Goetza[1].
Zmarł 24 kwietnia 1931 w Okocimiu. Pochowany został w krypcie grobowej Goetz Okocimskich kościoła parafialnego w Okocimiu Górnym.
![Legitymacja Jana Albina Götza[9]](/wiki/Plik:AGAD_Legitymacja_kolejowa_Jana_G%C3%B6tza_Okocimskiego.JPG)
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jan Albin bar. Götz-Okocimski von Okocim h. wł. [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-03-07].
- ↑ Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, redakcja naukowa prof. Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana, Warszawa 1994, s. 511–512.
- ↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Kurjer Lwowski”. Nr 561, s. 2, 1 grudnia 1908.
- ↑ „Z chmielem w herbie” Focus Historia Nr.4 2009
- ↑ Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, redakcja naukowa prof. Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana, Warszawa 1994, s. 512.
- ↑ Ofiarność naszego społeczeństwa na cele narodowe. „Nowości Illustrowane”. Nr 33, s. 10, 14 sierpnia 1920.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 434.
- ↑ Tadeusz i Karol Rzepeccy, Sejm i Senat 1928–1933. Podręcznik zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, statystyki i mapy poglądowe, Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, Poznań 1928, s. 169.
- ↑ Legitymacja uprawniająca Jana Albina Götza Okocimskiego, posła do parlamentu wiedeńskiego (Reichsratabgeordneter), do przejazdów koleją w cenie 224 koron na rok 1916, z wyjątkiem pociągów ekspresowych i klasy luks, wydana przez c. k. ministerstwo kolei (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Krakowie)
Bibliografia edytuj
- Sławomir Górzyński: Nobilitacje w Galicji w latach 1772–1918. DiG 1997. ISBN 83-85490-88-4.
- Jan Marian Włodek, Goetz-Okocimscy Kronika rodzinna 1590–2000, Kraków: „Księgarnia Akademicka”, 2001, ISBN 83-7188-407-9, OCLC 830293521.