Jan Chrystian Kamsetzer

architekt polski

Jan Chrystian Kamsetzer (niem. Johann Christian Kam(m)setzer, ur. 14 stycznia 1753 w Dreźnie, zm. 25 listopada 1795 w Warszawie) – polski architekt i dekorator wnętrz pochodzenia niemieckiego, czołowy przedstawiciel klasycyzmu w Polsce.

Jan Chrystian Kamsetzer
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1753
Drezno

Data i miejsce śmierci

25 listopada 1795
Warszawa

Alma mater

Akademia Drezdeńska

Wpływy

Andrea Palladio, William Chambers, Robert Adam

Wpłynął na

Fryderyk Albert Lessel

Praca
Styl

klasycyzm

Budynki

Stara Kordegarda w Warszawie
pałac Raczyńskich w Warszawie

Projekty

Nowy Belweder

Życiorys

edytuj

Był synem piekarza Johanna Christiana. Wywodził się z rodziny ewangelickiej. Studiował w drezdeńskiej Akademii Sztuk Pięknych u Friedricha Augusta Krubsaciusa, promującego awangardowy ówcześnie styl klasycystyczny[1]. Od 1773 w Warszawie, współpracował z Jakubem Fontaną, a następnie z Dominikiem Merlinim[1]. Przypuszczalnie z polecenia Marcella Bacciarellego, którego traktował jako swojego patrona, Kamsetzer przebywał na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przyjaźnił się z saskim architektem Szymonem Bogumiłem Zugiem, także pochodzącym z Drezna. W latach 1776–1777 towarzyszył jako rysownik polskiemu poselstwu do Stambułu, w trakcie którego przez Kamieniec Podolski, Żwaniec, Chocim, Jassy, dotarł do Azji Mniejszej, Aten i na wyspy greckie[1].

W latach 1780–1782 jako stypendysta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego podróżował przez Wiedeń do Włoch (Wenecja, Vicenza, Bolonia, Ankona, Rzym, Neapol, Pompeje, Paestum, Segesta) i na Maltę[1]. We Włoszech fascynował się budynkami projektów Andrea Palladio i Jacopo Barozzi da Vignoli oraz budowlami starożytnymi, które opisywał, rysował i badał pod kątem architektonicznym[1]. Na polecenie króla z Włoch udał się do Francji i od grudnia 1781 roku przebywał w Paryżu. Potem udał się do Anglii i przez Holandię i Drezno wrócił do Warszawy[1]. Po powrocie w 1787 roku został włączony do składu Królewskiej Komisji Budowlanej. Pracował m.in. wraz z Dominikiem Merlinim przy przebudowie Zamku Królewskiego w latach 1779–1785, przebudowie pałacu Na Wyspie w latach 1793–1795 oraz przy modernizacji pałacu w Rogalinie.

W 1790 został nobilitowany. W 1791 roku w listach do króla skarżył się na skromne wynagrodzenie, wyalienowanie w środowisku, lekceważenie i konflikty z innymi projektantami (przypuszczalnie Włochami). W 1792 roku znacznie pogarsza się jego stan zdrowia. W 1794 roku zaciągnął się do wojska polskiego i otrzymał rangę kapitana. W 1794 roku zaprojektował niezrealizowane drewniany most przez Wisłę oraz Kolumnę Sławy upamiętniającą Konstytucję 3 Maja. W powstaniu kościuszkowskim dowodził kompanią. Po ciężkiej chorobie Kamsetzer zmarł w wieku 42 lat w dniu abdykacji króla. Pozostawił po sobie wdowę.

Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.

Wybrane

edytuj

Budynki

edytuj

Wnętrza

edytuj
  • Galeria Rzeźby w Starej Oranżerii w Łazienkach w Warszawie
  • pałac Tyszkiewiczów w Warszawie[2]
  • Sala Balowa w pałacu Kazimierza Raczyńskiego w Warszawie[2]
  • Sala Kolumnowa w pałacu w Pawłowicach (1786)
  • Sala Balowa w Pałacu w Łazienkach w Warszawie
  • Sala Rycerska na Zamku Królewskim w Warszawie (modyfikacja projektu D.Merliniego)

Przypuszczalnie

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Marzena Królikowska-Dziubecka, Jan Chrystian Kamsetzer – architekt królewski. Przyczynek do badań nad genezą twórczości, „Biuletyn Historii Sztuki”, 81 (4), 2019, s. 583–599, DOI10.36744/bhs.630, ISSN 2719-4612 [dostęp 2023-08-01] (pol.).
  2. a b c d Ryszard Mączyński, Zawadzki i Kamsetzer – dowód przyjaźni i współpracy architektów. Rozważania o warszawskich pałacach Tyszkiewiczów i Raczyńskich, „Sztuka i Kultura”, 5, 2018, s. 159–220, DOI10.12775/SZiK.2017/2018.006, ISSN 2300-5335 [dostęp 2023-08-01] (pol.).
  3. Maria Kałamajska-Saeed: Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Cz. 2 - Nowe Miasto. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2001, s. 83. ISBN 83-85938-44-3.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj