Jan Dobrowolski
Jan Marian Dobrowolski (ur. 4 września 1886 w Tarnowie[1], zm. 28 czerwca 1958 w Poznaniu) – polski botanik i farmaceuta.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk botanicznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Jagielloński |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był synem Jana Dobrowolskiego – urzędnika państwowego, i Karoliny z Albinów[2]. W 1907 ukończył szkołę średnią w Tarnowie[3]. W latach 1907–1912 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizował się w botanice. Był uczniem m.in. Mariana Raciborskiego, Jana Rostafińskiego, Emila Godlewskiego, czy Edwarda Janczewskiego.
W latach 1913–1914 uczył w szkole średniej w Starej Wsi. Jesienią 1914 przeniósł się do Krakowa, do Instytutu Botanicznego UJ[4]. Pracował jako młodszy asystent w Zakładzie Botaniki u prof. Raciborskiego i doktoryzował się tam z botaniki w 1917[2]. W tym samym roku powołano go do wojska austriackiego. Objął kierownictwo Referatu Produkcji Roślin Lekarskich Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego w Lublinie oraz kierował Plantacją Roślin Lekarskich w Dąbrowie k. Opoczna. Odbywał wtedy liczne podróże naukowe. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości kierował Referatem Produkcji Roślin Leczniczych Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie. Organizował wtedy ogród farmakognostyczny Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1918–1920 prowadził zajęcia z farmakognozji na tej uczelni. Habilitował się w 1923 z botaniki lekarskiej. W 1925 wyjechał do Poznania, obejmując, w charakterze profesora nadzwyczajnego oraz kierownika, nowo utworzoną Katedrę Botaniki i Uprawy Roślin Lekarskich Uniwersytetu Poznańskiego. Prowadził wykłady, ćwiczenia, a także współorganizował (wraz z prof. Zygmuntem Pietruszczyńskim) poznański ogród farmakognostyczny. W 1926 rozpoczął międzynarodową wymianę nasion i wydawanie Index Seminum. W tym czasie brał też udział w pracach Komisji Farmakopei Polskiej II. Od 1931 do 1933 był dziekanem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego UP.
W 1939 opuścił Poznań i udał się do Burzyna pod Tarnowem. Nauczał wtedy w sposób tajny i pracował nad podręcznikiem Uprawa i zbieranie roślin lekarskich aromatycznych i korzennych. Podczas okupacji niemieckiej mieszkał też w Krakowie i Warszawie − wszędzie trudnił się tajnym nauczaniem, wykładami i egzaminowaniem. W maju 1945 powrócił do Poznania, w celu reaktywacji Zakładu Botaniki i ogrodu farmakognostycznego. Był wtedy organizatorem i pierwszym dziekanem Wydziału Farmaceutycznego UP (1947–1951)[4], od 1950 w składzie Akademii Medycznej. W 1946 został profesorem zwyczajnym[2]. Ostatnie lata życia poświęcił zagadnieniom anatomicznych cech diagnostycznych rodzimych roślin lekarskich i trujących. Odbywał wtedy liczne wyprawy badawcze w lasy okolic Poznania[4].
Zmarł w Poznaniu. Pochowany na cmentarzu św. Jana Vianneya w Poznaniu (kwatera św. Barbary-29-8)[5][4].
Członkostwo edytuj
Był członkiem następujących organizacji[4][2]:
- Polskie Towarzystwo Botaniczne,
- Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk,
- Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne (zorganizował poznański oddział).
Wybrane publikacje[2][6] edytuj
- Rośliny lekarskie dziko w Polsce rosnące ; wskazówki do zbierania i suszenia, Jeneralna Intendentura Społeczna, Warszawa 1920.
- Uprawa roślin lekarskich [z rys. G. Dobrowolskiej], nakł. Kasy Mianowskiego, 1923 (Warszawa: Drukarnia Narodowa).
- Nasza walka, nasze dążenia. Poznań: nakł. Składnicy Abstynenckiej, 1928 (Poznań: „Ostoja” Księgarnia i Drukarnia).
- Korelacja między liśćmi a budową anatomiczną drewna (1936).
- Herba cum radice Plantaginis. Poznań: skł. gł. w Księgarni Jana Jachowskiego, 1938 (Poznań: Czcionkami Druk. Uniwersytetu Poznańskiego pod zarządem Józefa Winiewicza). Seria: Prace Zakładu Botaniki i Uprawy Roślin Lekarskich; Nr 2.
- Uprawa i zbieranie roślin lekarskich aromatycznych i korzennych. Poznań: Księgarnia Akademicka, 1946.
- Wskazówki do ćwiczeń z botaniki farmaceutycznej (1952).
Ordery i odznaczenia edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 145.
- ↑ a b c d e Stanisław Felisiak (red.): Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 131-132. ISBN 83-01-00656-0.
- ↑ Wiadomości Tarnowskie, Rok XIII, nr 53 s.4
- ↑ a b c d e Zofia Macher, Jan Dobrowolski, [w:] Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nr 1/1958, s.123–128.
- ↑ Plan Poznania - Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 2022-04-21].
- ↑ Dobrowolski, Jan Marian (1886–1958). [w:] NUKAT [on-line]. [dostęp 2014-12-19].