Jan Garbarek
Jan Garbarek (ur. 4 marca 1947 w Mysen w Norwegii[1]) – norweski saksofonista; jeden z najbardziej znanych współczesnych muzyków jazzowych na świecie[2][3][4][5], uważany za ojca skandynawskiej sceny jazzowej[6][7].
Jan Garbarek live w Atenach (2007) | |
Data i miejsce urodzenia |
4 marca 1947 |
---|---|
Pochodzenie | |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Aktywność |
od 1970 |
Wydawnictwo | |
Zespoły | |
Jan Garbarek Group | |
Strona internetowa |
Twórczość
edytujGrę na saksofonie rozpoczął w wieku czternastu lat po usłyszeniu w radiu muzyki Johna Coltrane’a. Jego pierwszą płytą wydaną przez monachijski ECM (w którym wydał niemal wszystkie albumy) była nagrana w 1970 roku wspólnie z gitarzystą Terjem Rypdalem, basistą Arildem Andersenem oraz perkusistą Jonem Cristensenem Afric Pepperbird, na której usłyszeć można pewne elementy muzyki afrykańskiej.
Jego współpraca z Bobo Stensonem zaowocowała płytami: Sart – 1971, Witchi-Tai-To – 1973 oraz Dansere – 1975 W 2012 roku ukazało się wydawnictwo Dansere, zawierające te trzy płyty.
W latach 70. występował głównie wspólnie z pianistą Keithem Jarrettem, basistą Palle Danielssonem oraz Jonem Cristensenem jako tzw. Kwartet Europejski. Nagrał z nimi następujące płyty:
- Belonging – 1974
- My Song – 1977
- Personal Mountains – 1979 – wydany w 1989 roku, album koncertowy
- Nude Ants – 1979 – album koncertowy
- Sleeper – Tokyo, April 16, 1979 – 1979 – wydany w 2012 roku, album koncertowy
Nagrywał także z Kennym Wheelerem (Deer Wan), Ralphem Townerem (Solstice, Sounds and Shadows), Egberto Gismontim (Sol Do Meio Dia, Magico), Davidem Darlingiem (Cycles) .
Od lat ’80 XX w. można zauważyć w twórczości Garbarka coraz wyraźniejsze wpływy muzyki etnicznej z różnych stron świata:
- skandynawskiej:
- All Those Born with Wings – 1986
- Legend of the Seven Dreams – 1988
- I Took Up the Runes – 1990
- Rosensfole – 1988 – razem z Agnes Buen Garnås
- Twelve Moons – 1992 – nagrana m.in. z Mari Boine, Marilyn Mazur, Eberhardem Weberem
- Ragas and Sagas – 1990
- pakistańskiej:
- jak wspomniana wcześniej płyta Ragas and Sagas – wspólnie z muzykami pakistańskimi
- czy indyjskiej:
- Vision – 1983 – z Lakshminarayana Shankarem
- Song for Everyone – 1984 – z Lakshminarayana Shankarem, Trilokem Gurtu, Zakirem Hussainem, a także
- arabskiej:
- Madar – 1992 – z Anouarem Brahemem.
Z sukcesem spotkała się jego współpraca z brytyjskim męskim kwartetem wokalnym The Hilliard Ensemble. Wspólnie nagrali trzy płyty: Officium – 1993, Mnemosyne – 1998, oraz Officium Novum - 2010, na których zawarte zostały niepowtarzalne opracowania kilkusetletnich pieśni liturgicznych. Kwartet wykonuje głównie muzykę średniowieczną, m.in. chorał gregoriański, saksofon Garbarka jest piątym głosem[8].
Wydana w 2004 roku płyta In Praise of Dreams, to trudny do skatalogowania efekt kooperacji z perkusistą Manu Katchém oraz altowiolistką Kim Kashkashian.
Rodzina
edytujOdnośnie jego polskiego pochodzenia narosło wiele wątpliwości. W jednym z wywiadów prasowych powiedział:
– Ilekroć pada twoje nazwisko, zaraz pojawiają się pytania, czy masz coś wspólnego z naszym krajem?
– Tak, mój ojciec jest Polakiem z pochodzenia, a wśród miast, które pojawiają się w jego opowieściach rodzinnych, znajdują się Jasło i Krosno. Wiele z nim rozmawiałem na temat Polski, jednak osobiście nie czuję w sobie nic z Polaka. Wiem natomiast, że to co gram, jest bardzo w waszym kraju cenione[9].
Ojciec saksofonisty przebywał w czasie wojny w obozie jenieckim. Piosenkarka i kompozytorka Anja Garbarek jest córką Jana[10].
Dyskografia
edytuj- Jan Garbarek
Tytuł | Dane dot. albumu | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
NOR [11] |
GER [12] |
AUT [13] |
FRA [14] |
SWE [15] |
POL [16] | ||||||||||||||
I Took Up The Runes |
|
6 | – | – | – | – | — | ||||||||||||
Visible World |
|
20 | 37 | – | – | 44 | — |
| |||||||||||
Rites |
|
7 | 39 | – | 64 | – | — | ||||||||||||
In Praise Of Dreams |
|
13 | 24 | 63 | 101 | – | 36 | ||||||||||||
"—" album nie był notowany. |
- Jan Garbarek Group
Tytuł | Dane dot. albumu | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
USA Jazz [22] |
NOR [11] |
GER [12] |
FRA [14] | ||||||||||||||||
Twelve Moons |
|
– | 5 | – | – | ||||||||||||||
Dresden - Jan Garbarek Group In Concert |
|
22 | 3 | 22 | 112 |
| |||||||||||||
"—" album nie był notowany. |
- Współpraca
Tytuł | Dane dot. albumu | Pozycja na liście | Certyfikat | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
USA Jazz [22] |
NOR [11] |
GER [12] |
AUT [13] |
FRA [14] |
SWE [15] |
POL [16] | |||||||||||||
Briskeby Blues (Jan Erik Vold with Jan Garbarek Quartet) |
|
– | 9 | – | – | – | – | — | |||||||||||
Luminessence (oraz Keith Jarrett) |
|
33 | – | – | – | – | – | — | |||||||||||
Eventyr (oraz Nana Vasconcelos, John Abercrombie) |
|
– | 2 | – | – | – | – | — | |||||||||||
Officium (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble) |
|
– | 9 | – | – | – | 24 | 44 |
| ||||||||||
Mnemosyne (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble) |
|
– | 3 | – | – | – | – | — | |||||||||||
Universal Syncopations (oraz Miroslav Vitous, John McLaughlin, Chick Corea, Jack DeJohnette) |
|
– | 16 | – | – | – | – | — | |||||||||||
Officium novum (Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble) |
|
– | 5 | 39 | 51 | 170 | – | 31 | |||||||||||
Sleeper (oraz Keith Jarrett, Palle Danielsson, Jon Christensen) |
|
– | – | 24 | – | – | – | — | |||||||||||
Magico: Carta de Amor (oraz Egberto Gismonti, Charlie Haden) |
|
23 | – | 86 | – | – | – | — | |||||||||||
"—" album nie był notowany. |
Nagrody i wyróżnienia
edytujRok | Kategoria | Tytułem | Nagroda | Nota | Źródło |
---|---|---|---|---|---|
1978 | Årets Spesialpris | Jan Garbarek | Spellemannprisen | Laur | [34] |
Przypisy
edytuj- ↑ Scott Yanow: Jan Garbarek Biography. allmusic.com. [dostęp 2016-09-29]. (ang.).
- ↑ In Praise of Jan Garbarek. themusicandmythof.wordpress.com, 20 lutego 2013. [dostęp 2013-05-18]. (ang.).
- ↑ Jan Garbarek. stageplanet.net. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-12)]. (ang.).
- ↑ JAN GARBAREK GROUP ft. TRILOK GURTU. kinosiska.si, 21 listopada 2012. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-19)]. (ang.).
- ↑ John Fordham: 50 great moments in jazz: Jan Garbarek, ECM Records and the 70s European renaissance. The Guardian, 28 marca 2011. [dostęp 2013-05-18]. (ang.).
- ↑ Jazz master Garbarek set for İstanbul. Today's Zaman, 23 lutego 2012. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-24)]. (ang.).
- ↑ Katowice JazzArt Festival - Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble. Jazz Art Festival Katowice. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-19)].
- ↑ Piąty głos Jana Garbarka. Dziennik Polski, 30 kwietnia 2009. [dostęp 2009-05-04]. (pol.).
- ↑ Źródło: wywiad przeprowadzony przez Piotra Iwickiego; cytowane za Magazynem Muzycznym RUAH.
- ↑ Andy Kellman: Anja Garbarek Biography. allmusic.com. [dostęp 2011-12-21]. (ang.).
- ↑ a b c Jan Garbarek Norwegian Albums Chart. norwegiancharts.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ a b c Jan Garbarek/Longplay-Chartverfolgung. musicline.de. [dostęp 2016-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-02)]. (niem.).
- ↑ a b Jan Garbarek Austrian Albums Chart. austriancharts.at. [dostęp 2016-01-29]. (niem.).
- ↑ a b c Jan Garbarek French Albums Chart. lescharts.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ a b Jan Garbarek Swedish Albums Chart. swedishcharts.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ a b OLiS - sprzedaż w okresie 11.10.2004 – 17.10.2004. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.).
OLiS - sprzedaż w okresie 27.09.2010 – 03.10.2010. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.).
OLiS - sprzedaż w okresie 05.03.2001 – 11.03.2001. olis.onyx.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.). - ↑ Jan Garbarek – I Took Up The Runes. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Jan Garbarek – Visible World. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ a b IFPI Norsk platebransje. ifpi.no. [dostęp 2016-01-17]. (norw.).
- ↑ Jan Garbarek – Rites. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Thom Jurek: Jan Garbarek In Praise of Dreams review. allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ a b Jan Garbarek BIllboard Chart History. allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
Jan Garbarek Billboard Chart History. billboard.com. [dostęp 2016-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)]. (ang.). - ↑ Jan Garbarek Group – Twelve Moons. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Jan Garbarek Group – Dresden (In Concert). discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ ZPAV: złote płyty 2010. bestsellery.zpav.pl. [dostęp 2016-01-29]. (pol.).
- ↑ Jan Erik Vold with Jan Garbarek Quartet – Briskeby Blues. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Keith Jarrett / Jan Garbarek – Luminessence. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Jan Garbarek, Nana Vasconcelos*, John Abercrombie – Eventyr. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Jan Garbarek / The Hilliard Ensemble – Officium. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Richard S. Ginell: Jan Garbarek / The Hilliard Ensemble Mnemosyne review. allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Miroslav Vitous – Universal Syncopations. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Jan Garbarek / The Hilliard Ensemble – Officium Novum. discogs.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Thom Jurek: Jan Garbarek Magico: Carta de Amor review. allmusic.com. [dostęp 2016-01-29]. (ang.).
- ↑ Spellemannprisen (wyszukaj "Jan Garbarek" pod "SØK I ARKIVET"). spellemann.no. [dostęp 2016-01-16]. (norw.).