Jan Lachowicz (1896–1973)

pułkownik Wojska Polskiego

Jan Lachowicz[a] (ur. 24 sierpnia 1896 w Kłodnie Wielkim, zm. 13 sierpnia 1973 w Londynie) – żołnierz Legionów Polskich, pułkownik piechoty Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, w 1964 roku mianowany przez prezydenta RP na uchodźstwie generałem brygady, minister obrony narodowej w latach 1969–1972 w Rządzie RP na uchodźstwie.

Jan Lachowicz
pułkownik piechoty pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

24 sierpnia 1896
Kłodno Wielkie

Data i miejsce śmierci

13 sierpnia 1973
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1914–1947

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

3 Pułk Piechoty
54 Pułk Piechoty
Batalion KOP „Snów”
Batalion KOP „Wołożyn”
Batalion KOP „Słobódka”
Batalion KOP „Słobódka II”
18 Pułk Piechoty
15 Pułk Piechoty
5 Batalion CKM
6 Lwowska Brygada Piechoty
2 Brygada Strzelców Karpackich
Ministerstwo Obrony Narodowej

Stanowiska

dowódca batalionu piechoty
dowódca pułku piechoty
dowódca brygady piechoty
minister obrony narodowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
obrona Lwowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
kampania włoska
bitwa o Monte Cassino

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino


Jan Lachowicz
Data i miejsce urodzenia

24 sierpnia 1896
Kłodno Wielkie

Data i miejsce śmierci

13 sierpnia 1973
Londyn

Minister Obrony Narodowej na uchodźstwie
Okres

od 20 lipca 1970
do 14 lipca 1972

Okres

od 14 lipca 1972 (p.o)
do 18 lipca 1972

Życiorys

edytuj

Jan Lachowicz urodził się 24 sierpnia 1896 roku w Kłodnie Wielkim[1]. Był synem Marii. Przed 1914 kształcił się w gimnazjum.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. Służył w szeregach 3 pułku piechoty w składzie II Brygady. Został wzięty do niewoli rosyjskiej[2]. W 1916 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Żółkwi[2].

U kresu wojny jako student brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej[3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej[3]. Został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[4][5][6]. W latach 20. i 30. był oficerem 54 pułku piechoty w Tarnopolu, w tym w 1928 pełnił funkcję komendanta obwodowego przysposobienia wojskowego[7][8][9][10]. Na majora został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 61. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. W marcu 1933 został sekretarzem komitetu budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego Tarnopolu[12].

W maju 1933 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy batalionu KOP „Snów”. We wrześniu 1933 roku został przeniesiony do batalionu KOP „Wołożyn” na stanowisko dowódcy batalionu. W kwietniu 1935 roku został przeniesiony do batalionu KOP „Słobódka” na stanowisko dowódcy batalionu[13]. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku w korpusie oficerów piechoty.

12 kwietnia 1939 roku objął dowództwo batalionu KOP „Słobódka II”, który 1 września 1939 roku został przemianowany na III batalion 3 pułku piechoty KOP[1]. Na czele tego oddziału walczył w kampanii wrześniowej. 23 września 1939 roku we wsi Radoszyn, w gminie Hołoby (powiat kowelski), dostał się do niewoli radzieckiej. 30 września 1939 roku został przetransportowany z Kowla do Szepietówki, a w dniach 2–5 października 1939 roku do kopalni torfu w obwodzie sumskim. W dniach 1–2 listopada 1939 roku został przewieziony do obozu w Kozielsku[14]. Od 1940 roku był osadzony w obozie NKWD w Griazowcu[15][16]. Na mocy układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 odzyskał wolność, po czym wstąpił do formowanej Armii Polskiej w ZSRR gen. Władysława Andersa.

We wrześniu 1941 roku został organizatorem i dowódcą 18 pułku piechoty[17]. W kwietniu 1942 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy 15 pułku piechoty[18]. W październiku 1942 roku został organizatorem i dowódcą 5 batalionu ciężkich karabinów maszynowych. Od 1 sierpnia 1943 roku do 25 sierpnia 1944 roku sprawował funkcję zastępcy dowódcy 6 Lwowskiej Brygady Piechoty[19][20]. Wziął udział w kampanii włoskiej. Walczył w bitwie o Monte Cassino[21]. W sierpniu 1944 roku objął dowództwo 2 Brygady Strzelców Karpackich i sprawował je przez kolejnych 12 miesięcy. Na pułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 listopada 1944 roku w korpusie oficerów piechoty.

Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. W listopadzie 1945 roku został przeniesiony do 7 Dywizji Piechoty. Od lutego 1946 roku do maja 1947 roku był komendantem Szkoły Podchorążych Piechoty w Centrum Wyszkolenia Armii.

Był członkiem Kapituły Krzyża Orderu Wojennego Virtuti Militari, powoływany 7 marca 1960[22], do 7 marca 1962[23], ponownie od 7 marca 1964[24], 7 marca 1964[24], 7 marca 1966[25][26]. Prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski mianował go generałem brygady (11 listopada 1964 roku), ministrem obrony narodowej w rządzie Aleksandra Zawiszy (15 września 1969 roku[27]) oraz ministrem obrony narodowej w rządzie Zygmunta Muchniewskiego (20 lipca 1970 roku[28]). 14 lipca 1972 roku prezydent RP na uchodźstwie Stanisław Ostrowski zwolnił go z urzędu ministra obrony narodowej i powierzył mu sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowego rządu, co nastąpiło cztery dni później[29].

15 grudnia 1954 roku został członkiem Rady RP powołanym przez prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego[30]. 25 marca 1958 roku został członkiem II Rady RP powołanym przez prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego[31]. 28 października 1968 roku prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski powołał go na członka IV Rady RP[32].

 
Grób Jana Lachowicza na cmentarzu komunalnym w Opolu

Zmarł 13 sierpnia 1973 roku w Londynie. Jego żona zmarła rok później[3]. Prochy zostały potajemnie przewiezione do Polski i pochowane na cmentarzu w miejscowości Smardy Górne[3], a po ok. 30 latach przeniesione na cmentarz komunalny w Opolu (1G/1/40)[33][3].

Ordery i odznaczenia

edytuj
  1. W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jan II Lachowicz” w celu odróżnienia od innego oficera o tym samym imieniu i nazwisku.

Przypisy

edytuj
  1. a b Lachowicz 1942 ↓, s. 4.
  2. a b I. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Państwowego w Żółkwi za rok szkolny 1916. Żółkiew: 1916, s. 12.
  3. a b c d e Monika Kluf: Spełniła się ostatnia wola generała. Nowa Trybuna Opolska, 2003-06-19. [dostęp 2016-04-20].
  4. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 421.
  5. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 364.
  6. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 198.
  7. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 278.
  8. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 254.
  9. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 68.
  10. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 582.
  11. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 38.
  12. Tarnopol buduje wielki pomnik Marszałka Piłsudskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 7, nr 84 z 26 marca 1933. 
  13. Lachowicz 1967 ↓, s. 53.
  14. Lachowicz 1967 ↓, s. 76–84.
  15. Peszkowski 1989 ↓, s. 72.
  16. Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 14. [dostęp 2016-04-20].
  17. Żaroń 1981 ↓, s. 68.
  18. Żaroń 1981 ↓, s. 117.
  19. Żaroń 1981 ↓, s. 266.
  20. Filipow 2011 ↓, s. 208.
  21. Wawer 2009 ↓, s. 122.
  22. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1960 r. o powołaniu członków Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, nr 1 z 25 maja 1960. 
  23. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1962 r. o zwolnieniu członków Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 8, nr 1 z 25 lutego 1963. 
  24. a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1964 r. o powołaniu członków Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 11, nr 3 z 17 lipca 1965. 
  25. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1966 r. o zwolnieniu członków Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, nr 1 z 19 marca 1966. 
  26. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1966 r. o powołaniu członków Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, nr 1 z 19 marca 1966. 
  27. Zwolnienie ministra. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 14, nr z 3 listopada 1969. 
  28. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 2, Londyn 1 października 1970 roku, s. 9.
  29. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 3, Londyn 21 lipca 1972 roku, s. 9.
  30. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 15, Londyn 15 grudnia 1954 roku, s. 88.
  31. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 3, Londyn 27 marca 1958 roku, s. 15.
  32. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 6, Londyn 30 października 1968 roku, s. 36.
  33. Znajdź grób [online], Zakład Komunalny Opole [dostęp 2023-11-09] (pol.).
  34. Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 371.
  35. Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 448.
  36. Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, nr 8 z 31 grudnia 1972. 
  37. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pacę w dziele odzyskania niepodległości”.
  38. Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 30, 7 października 1960.  „za zasługi położone w pracach w polskich organizacjach wojskowych”.
  39. M.P. z 1938 r. nr 38, poz. 39 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  40. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  41. Kwatera Główna 6 Lwowskiej Brygady Piechoty - krzyz.montecassino.eu [online], krzyz.montecassino.eu [dostęp 2022-01-28].

Bibliografia

edytuj