Jan Lebenstein

polski malarz, grafik

Jan Lebenstein (ur. 5 stycznia 1930 w Brześciu nad Bugiem, zm. 28 maja 1999 w Krakowie) – polski malarz i grafik.

Jan Lebenstein
Data i miejsce urodzenia

5 stycznia 1930
Brześć nad Bugiem

Data i miejsce śmierci

28 maja 1999
Kraków

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys edytuj

 
Grób malarza Jana Lebensteina na Starych Powązkach w Warszawie

Pochodził z rodziny żydowskiej[1]. Był absolwentem Państwowego Liceum Artystycznego w Warszawie[2]. Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych[2] (1948–1954) pod kierunkiem Artura Nachta-Samborskiego. Debiutował w warszawskim Arsenale w 1955. Rok później dołączył do Teatru na Tarczyńskiej, prowadzonego we własnym mieszkaniu przez Mirona Białoszewskiego, i miał tam swoją pierwszą indywidualną wystawę[2]. Niedługo potem wyjechał na czterotygodniowe stypendium do Paryża, gdzie w 1959 otrzymał Grand Prix de Paris na I Biennale Młodych[2]. Od tego roku pozostał w tym mieście, w 1971 przyjął obywatelstwo francuskie.

W 1976 wyróżniony został nagrodą nowojorskiej Fundacji Alfreda Jurzykowskiego. W 1977 odbyła się jego pierwsza duża wystawa indywidualna w Polsce, pokazał prace we Wrocławiu[2]. W 1987 otrzymał Nagrodę im. Jana Cybisa. W 1992 odbyła się największa wystawa jego prac w Polsce – w warszawskiej Zachęcie. Postanowieniem z 3 maja 1998 prezydent Aleksander Kwaśniewski „w uznaniu wybitnych osiągnięć w pracy artystycznej, za zasługi dla kultury polskiej” uhonorował go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[3].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 14-4-2)[4].

Jego siostrzenicą jest Joanna Maria Żamojdo, Prezes Zarządu Fundacji im. Jana Lebensteina, matka Idy Nowakowskiej, tancerki, aktorki, córki Marka Nowakowskiego, pisarza.

Charakterystyka artystyczna edytuj

Uprawiał oryginalną odmianę malarstwa figuratywnego, włączając doń elementy surrealistyczne i abstrakcyjne. Zilustrował m.in. Folwark zwierzęcy George'a Orwella i kilka ksiąg biblijnych (Księgi Genesis, Księga Hioba, Apokalipsa św. Jana – dwukrotnie: jako cykle witraży oraz grafik). Tworzył pejzaże miejskie, poetyckie transpozycje figury ludzkiej, pełne ekspresji kompozycje fantastyczno-symboliczne o motywach zwierzęcych.

O swojej twórczości mówił w jednym z wywiadów[5]:

Moje obrazy są metaforami emocjonalnymi. Ich zadaniem jest narzucić widzowi, dobitnie, ale bez taniego wrzasku, przeżycie jakiegoś dramatu emocjonalnego, który staram się pokazać za pomocą spontanicznej przenośni.

 
Witraż Jana Lebensteina w kościele pallotynów w Paryżu

Albumy książkowe i katalogi edytuj

Przypisy edytuj

  1. Paweł Petryka: Po Zagładzie. Świętokrzyski Sztetl. [dostęp 2021-05-25].
  2. a b c d e Krystyna Mazurówna: Ach, ci faceci!. Warszawa: Latarnik, 2016, s. 137–138. ISBN 978-832-681-167-8.
  3. M.P. z 1998 r. nr 20, poz. 307
  4. Cmentarz Stare Powązki: JAN LEBENSTEIN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-19].
  5. Paryż: Galerie Roi Doré – „Jan Lebenstein. In Memoriam”. Paryska wystawa prac na papierze (paryska wystawa prac na papierze z okazji 15. rocznicy śmierci twórcy; 23 maja – 5 lipca 2014; Wernisaż 22 maja). [w:] Tygodnik 'Vector Polonii' [on-line]. [dostęp 2014-05-22]. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj