Wikipedia

Jan Lucjan Mierzejewski

polski lekarz, psychiatra

Jan Lucjan Mierzejewski herbu Szeliga (ros. Иван Павлович Мержеевский, ur. 10 lutego?/22 lutego 1838 w Jędrzejowie, zm. 1 marca?/14 marca 1908 lub 5 marca?/18 marca 1908 w Paryżu) – polski lekarz psychiatra i neurolog, profesor Akademii Medyko-Chirurgicznej w Sankt Petersburgu, tajny radca.

Jan Lucjan Mierzejewski
Ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

14 lub 18 marca 1908

Data i miejsce urodzenia

22 lutego 1838
Jędrzejów

Data śmierci

Paryż

Narodowość

polska

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Syn rejenta Pawła Mierzejewskiego i Janiny Rozalii z Wróblewskich. Dokładna data urodzenia nie jest pewna; nagrobek podaje datę 10 lutego 1838, inne źródła mówią o 23 lutego tego roku[1]. Miał czterech braci, najmłodszy z nich Paweł zginął w powstaniu styczniowym. W 1855 ukończył gimnazjum gubernialne w Lublinie nagrodzony srebrnym medalem. W roku następnym wygrał zorganizowany przez Radę Lekarską Królestwa Polskiego konkurs i otrzymał stypendium na wyjazd do Sankt Petersburga na studia medyczne. W 1861 ukończył studia na Cesarskiej Akademii Medyko-Chirurgicznej, wyróżniony srebrnym medalem. Dzięki bardzo dobrym wynikom studiów uzyskał z miejsca etat młodszego asystenta w klinice psychiatrycznej Jana Balińskiego. W 1864 zdał egzamin na stopień lekarza ze złotym medalem, przyznano mu też nagrodę Busza. Młodszym asystentem w klinice był przez piętnaście lat, do 1876 roku. W 1872 odbył podróż zagraniczną, i specjalizował się w neurologii i psychiatrii w różnych europejskich klinikach, m.in. u Westphala i Virchowa w Berlinie, Henlego i Merkla w Getyndze, Charcot i Duchenne′a w Paryżu. Kolejną podróż zagraniczną przedsięwziął w 1874, pracował wtedy u Meynerta, Leidesdorfa, Kühnego, Arnolda, Guddena, Charcot, Duchenne′a, Vulpiana i Bernarda. W 1876 zastąpił Balińskiego na katedrze psychiatrii i 16 stycznia 1877 został profesorem zwyczajnym psychiatrii i chorób nerwowych. Jego współpracownikami i uczniami byli m.in. Biechtieriew, Daniłło, Erlicki, Popow, Szczerbak, Taczanowski, Greidenberg, Alelekow, Bielakow, Cziż, Blumenau, Anfimow, Timofiejew[2]. Współzałożyciel czasopism „Westnik kliniczeskoj i sudiebnoj psichiatrii i neuropatołogii” i „Archiw dla psichopatołogii”. W 1887 przewodniczył I Zjazdowi Rosyjskich Psychiatrów w Moskwie[3].

Wieloletni przewodniczący Towarzystwa Psychiatrów Rosyjskich. Członek Rady Lekarskiej Cesarstwa Rosyjskiego i francuskiej Akademii Nauk, honorowy członek Royal College of Psychiatrists[4]. Członek Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego, honorowy członek Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, Towarzystwa Lekarskiego Wileńskiego i Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu. W 1903 roku zaproponowano mu katedrę psychiatrii i neurologii Uniwersytetu Lwowskiego, odmówił tłumacząc się złym stanem zdrowia. W 1908 roku wyjechał do Paryża na jubileusz Valentina Magnana, w przeddzień uroczystości doznał udaru mózgu, zmarł 1 marca (5 marca wedle inskrypcji z nagrobka). Wspomnienia pośmiertne napisali Blumenau[5], Popielski, Piltz, Czeczott[6], Orłowski[7], Skoczyński[8]. Pochowany jest w Petersburgu[9].

Dorobek naukowy edytuj

Był autorem 54 prac w języku rosyjskim, polskim, niemieckim i francuskim. Przypisuje mu się powiązanie mikrogyrii z oligofrenią (niepełnosprawnością umysłową). Wspólnie z Magnanem opisał zmiany wyściółki komór mózgowia w porażeniu postępującym[10].

Wybrane prace edytuj

  • Badanie kliniczne chorych maniakalnych. Gazeta Lekarska (1865)
  • Клинические исследования неистовых больных. Диссертация. СПБ, 1865
  • O afazyi. Archiw dla sudiebnoj mediciny
  • [Postrzeżenia kliniczne nad zmianą materyi przy manii]. Archiw dla sudiebnoj mediciny (1867?)
  • Melancholia attonica. Medicinskij Wiestnik, 1870
  • Mikroencefalizm. Archiw dla sudiebnoj mediciny 3, 1871
  • Die Ventrikel des Gehirns. Centralblatt für die medicinischen Wissenschaften 10 (40), ss. 625-629, 1872
  • Études sur les lésions cérébrales dans la paralysie générale. Archives de physiologie normale et pathologique 2, ss. 195-235 (1875)
  • Études sur les lésions cérébrales dans la paralysie générale. Paris: G. Masson, 1875
  • Note sur les cerveaux d'idiots en général, avec la description d'un nouveau cas d'idiotie. Revue d’anthropologie 5, ss. 21-33, 1876
  • O niektórych własnościach mózgu idiotów w ogólności i nowy przypadek idiotyzmu. Medycyna, 1877
  • Considérations anatomiques sur les cerveaux d'idiots. Cong. périod. internat. d. sc. méd. Compt.-rend v, 642-651 (1877)
  • Researches in Idiocy[11]. 1879
  • Recherches anatomo-pathologiques sur l’idiotie. Compte rendu du Congrès international de médecine mentale, 1880
  • Przypadek sclerosis lateralis amyotrophica. Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego (1883)
  • Przyczynek do nauki o alkoholizmie. Przegląd Lekarski (1884)
  • Przyczynek do nauki o alkoholizmie. Kraków, 1884
  • O stosunku szypułki mózgowej do jej czepca w mózgach nieprawidłowo rozwiniętych. Przegląd Lekarski (1882)
  • Contribution à l'étude des hallucinations alcooliques. Archives slaves de biologie 1, ss. 433-448 (1886)
  • Об условиях, благоприятствующих развитию душевных и нервных болезмей, и о мерах, направленных к их уменьшению, 1887

Przypisy edytuj

  1. ↑ Tadeusz Zakrzewski: Mierzejewski, Jan Lucjan (1838–1908). W: Polski Słownik Biograficzny T. 21 ss. 11-12
  2. ↑ Xодос XГ. Краткий очерк истории отечественной невропатологии. Иркутск: Восточно-Сибирское книжное издательство, 1965
  3. ↑ Bilikiewicz, Gallus: Psychiatria polska na tle dziejowym s. 96
  4. ↑ Honorary Members and Fellows. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  5. ↑ Blumenau. Iwan Pawłowicz Mierzejewski. Żurnał neurologiii psichiatrii im. S.S. Korsakowa 3/4, s. 550 (1908)
  6. ↑ Czeczott O. Zarys działalności naukowo-społecznej i obywatelskiej śp. prof. Dra Jana Mierzejewskiego. Nowiny Lekarskie 20 (7), ss. 460-464 (1908)
  7. ↑ Orłowski S. Ś.p. profesor Jan Mierzejewski. Medycyna i Kronika Lekarska 43 (14), ss. 325-326 (1908)
  8. ↑ Skoczyński. Jan Łucyan Mierzejewski. Nowiny Lekarskie 20 (5), s. 334 (1908)
  9. ↑ Некрополь Волковское кладбище Литераторские мостки - Мержеевский (Шелига-Мержеевский) Иван Павлович. [dostęp 2010-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-07)].
  10. ↑ J Strojnowski. Przyczynek do biografii Jana Mierzejewskiego. „Archiwum Historii Medycyny”. 37 (2), s. 185-7, 1974. PMID: 4601295. 
  11. ↑ J. Mierzejewski, Researches in Idiocy, „Journal of Mental Science”, 24 (108), 1879, s. 562–568, DOI: 10.1192/bjp.24.108.562, ISSN 0007-1250 (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Piotr Szarejko: Słownik lekarzy polskich XIX wieku, tom IV. Wydawnictwo Naukowe „Semper”, Warszawa 1997, s. 22-23 ISBN 83-86951-28-1
  • Kośmiński SL. Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. 1883 s. 320-321
  • W.S. Ś.p. Jan Mierzejewski. Lwowski tygodnik lekarski 3 (14), ss. 185-186 (1908)
  • Tadeusz Bilikiewicz, Jan Gallus: Psychiatria polska na tle dziejowym. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1962 ss. 95-97
  • M Schmidt-Pospuła. Jan Lucjan Mierzejewski – a Polish psychiatrist in Russia. „Materia Medica Polona”. 28 (1), s. 3-4, 1996. PMID: 9088117. 
  • Wrzosek A. Jan Lucjan Mierzejewski. Archiwum Historii Medycyny 25 ss. 141-148 (1962)
  • И. П. Мержеевский
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Lucjan_Mierzejewski&oldid=71751087”