Jan Nikodem Jaroń
Jan Nikodem Jaroń, pseudonim Nikodem Arios (ur. 3 maja 1881 w Jastrzygowicach, zm. 1 sierpnia 1922 w Lublińcu) – poeta i dramatopisarz, walczył w III powstaniu śląskim.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
poeta, dramatopisarz, aplikant sądowy |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły elementarnej w Jastrzygowicach uczęszczał w latach 1896–1900 do niemieckiego gimnazjum w Bytomiu. Za manifestowanie polskości został z gimnazjum usunięty. Rozpoczął studia na wydziale filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego[1]. Zadebiutował wierszem Przyroda w jesieni, zamieszczonym na łamach gazety „Górnoślązak” w 1902 r. W tym czasie podjął także twórczość dramatyczną, pisząc satyryczną komedię obyczajową wierszem pt. Eleuzis, nigdy nieopublikowaną. W 1904 r. przebywał na kuracji zdrowotnej w Szwajcarii. Egzamin dojrzałości zdał jako eksternista w Wertheim i w 1905 r. zapisał się na wydział prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Z powodu trudności materialnych przerwał studia i pracował jako korepetytor w domach ziemiańskich: w Turwi pod Kościanem i w Ruszczy pod Krakowem. Nawiązał współpracę z „Zaraniem Śląskim”, gdzie w latach 1907–1912 ogłaszał swoje wiersze. W 1910 r. zamieszkał we Lwowie i zawarł tam bliższą znajomość z Janem Kasprowiczem. W 1911 r. w „Kłosach”, literackim dodatku do katowickiej „Gazety Ludowej”, ogłosił siedem opowiadań. Ukończył prawo na Uniwersytecie Lwowskim i w 1914 r. uzyskał tytuł doktora. Po wybuchu I wojny światowej zrzekł się obywatelstwa niemieckiego i powrócił na Śląsk. W czasie wojny mieszkał i tworzył, z braku środków do życia, na probostwie we Włochach w powiecie namysłowskim, u ks. Antoniego Roboty. Tu powstała jego najgłośniejsza praca - dramat "Konrad Kędzierzawy"[2] W latach 1918–1921 aktywnie uczestniczył w ruchu niepodległościowym na Górnym Śląsku; pisał także wiersze patriotyczno-agitacyjne. Od 1919 r. mieszkał w Opolu, gdzie często pisywał do „Gazety Opolskiej” i „Nowin Codziennych”, gdzie polemizował z prasą niemiecką w związku z przygotowaniami do plebiscytu. Pracował w Biurze Informacyjnym dla Koalicji w Katowicach, potem jako działacz plebiscytowy w Bytomiu i powiecie kluczborskim. Brał udział w III powstaniu śląskim, uczestniczył w wyzwoleniu Olesna. Po zakończeniu działań wojennych przebywał w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie pracował jako aplikant sądowy.
Twórczość edytuj
Bibliografia edytuj
- Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski przewodnik biograficzny i bibliograficzny, tom drugi I-Me, Warszawa 2001, ISBN 83-02-08101-9, str. 35–36.
Przypisy edytuj
- ↑ Jaroń Jan Nikodem | Blisko Polski [online] [dostęp 2019-05-10] (pol.).
- ↑ M. Patelski, Polsko-niemieckie zmagania o „Środkowy Śląsk” – sprawa przyłączenia powiatu namysłowskiego i sycowskiego do Polski (1919-1922) https://www.dladziedzictwa.org/2022/08/03/prof-mariusz-patelski-polsko-niemieckie-zmagania-o-srodkowy-slask-sprawa-przylaczenia-powiatu-namyslowskiego-i-sycowskiego-do-polski-1919-1922/
- ↑ Jan Nikodem Jaroń, Wywłaszczenie : dramat górnośląski w 5. aktach [online], polona.pl [dostęp 2018-10-04].
- ↑ Jan Nikodem Jaroń, Konrad Kędzierzawy : dramat śląski z początków XIII wieku w pięciu aktach [online], polona.pl [dostęp 2018-10-04].
Linki zewnętrzne edytuj
- Dzieła Jana Nikodema Jaronia w bibliotece Polona