Jan Skarbek (arcybiskup)
Jan Skarbek herbu Abdank (ur. grudzień 1661, zm. 10 grudnia 1733 roku we Lwowie[1]) – biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy lwowski w latach 1696–1713, arcybiskup metropolita lwowski w latach 1713–1733, biskup tytularny Marocco o Marruecos w 1696 roku[2], kaznodzieja katedralny lwowski w 1588 roku, kustosz lwowskiej kapituły katedralnej w 1694 roku, dziekan lwowskiej kapituły katedralnej, oficjał lwowski[3], senator I Rzeczypospolitej, deputat z archidiecezji lwowskiej na Trybunał Główny Koronny w kadencji 1701/1702[4].
| ||
| Data urodzenia |
grudzień 1661 | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Arcybiskup metropolita lwowski | ||
| Okres sprawowania |
1713–1733 | |
| Biskup pomocniczy lwowski | ||
| Okres sprawowania |
1696–1713 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
1 listopada 1687 | |
| Nominacja biskupia |
2 stycznia 1696 | |
| Sakra biskupia |
brak danych | |
Życiorys edytuj
Jego ojcem był Krzysztof h. Awdaniec Skarbek (ok. 1630–1706), pułkownik wojsk koronnych, poseł na sejmy, kasztelan halicki. Bratem jego był kasztelan halicki Władysław Józef Skarbek (ok. 1660–1713).
Wybrał stan duchowny, ukończył studia krajowe i zagraniczne, uzyskując dwa doktoraty, z teologii i obojga praw. Wiele podróżował, w 1683 przebywał w Amsterdamie.
Wraz z braćmi Władysławem i Antonim, fundował kanonię, którą połączył z probostwem bractwa św. Trójcy przy katedrze lwowskiej.
2 stycznia 1696 został mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji lwowskiej. Po śmierci abp. Konstantego Zielińskiego w 1710 został administratorem lwowskim. 30 stycznia 1713 został mianowany arcybiskupem metropolitą lwowskim.
14 czerwca 1714 w porozumieniu z arcybiskupem ruskim Bazylim Szeptyckim wystosował do swego duchowieństwa rozporządzenie regulujące stosunki łacinników i Rusinów składające się z 10 artykułów. Paragraf siódmy rozporządzenia zakazywał dopuszczania Rusinów do obrządków łacińskich. Dążył do pełnego zrównania praw Cerkwi unickiej i Kościoła rzymskokatolickiego. W[1717 został wyznaczony senatorem rezydentem[5]. Ufundował kościół w Kąkolnikach, który ukończono w 1732. Troszczył się o uruchomienie na nowo seminarium w podległym terenie i w 1722 załatwił to za zgodą Stolicy Apostolskiej.
W 1724 dokonał koronacji i obrazu Matki Bożej w Sokalu.
Zdecydował o umieszczeniu letniej rezydencji arcybiskupów lwowskich w barokowym pałacu w Obroszynie, ponieważ zamek w Dunajowie wydał mu się bardzo odległy.
Pochowany w archikatedrze Wniebowzięcia NMP we Lwowie[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 319.
- ↑ Archbishop Jan Skarbek †
- ↑ Przyjaciel Chrześciańskiey Prawdy. Czasopismo teologiczne dla oświecenia i zbudowania kapłanów nayprzód, a potem katolickich chrześcian. 1839 Przemyśl R.VII z.III, s. 80.
- ↑ Deputaci Trybunału Koronnego 1578-1794 Spis. Część IV 1701-1750, opracował Wiesław Bondyra, Warszawa 2017, s. 41.
- ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 149.
- ↑ Krzysztof Rafał Prokop, Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Kraków-Warszawa 2020, s. 136.
Bibliografia edytuj
- Polski Słownik Biograficzny, t. 38, s. 15.
- Jan Skarbek [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-02-19] (ang.).