Jan Szaniawski, ps. Szwed[1] (ur. 20 października 1903 w Nowym Dworze, zm. 27 maja 1985 w Warszawie) – pułkownik, uczestnik II wojny światowej w szeregach Armii Ludowej i ludowego Wojska Polskiego, członek Rady Naczelnej PPS, komendant wojewódzki MO w Lublinie[2].

Jan Szaniawski
Szwed
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

20 października 1903
Nowy Dwór

Data i miejsce śmierci

27 maja 1985
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Ludowa
Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

zgrupowanie AL
7 Łużycka Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca zgrupowania AL
zastępca dowódcy dywizji

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal za Warszawę 1939–1945
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)

Życiorys edytuj

Był synem Franciszka i Kazimiery Bieńkowskich. Od 1930 działacz PPS[3]. Należał do Milicji Ludowej RPPS, której część w 1944 weszła w skład Armii Ludowej[4]. Używał konspiracyjnego nazwiska Szaniawski. W czasie powstania warszawskiego był oficerem operacyjnym sztabu zgrupowania AL na Starym Mieście. Od 25 sierpnia 1944 p.o. dowódcy, dowódca zgrupowania AL na Żoliborzu, które współdziałało z oddziałami Armii Krajowej[5][6]. Wieczorem 30 września 1944 wraz z grupą 28 żołnierzy AL przebił się do Wisły i ewakuował na Pragę[7]. Następnie służbę kontynuował w ludowym Wojsku Polskim. Jako major, od 26 października 1944 pełnił funkcję zastępcy dowódcy do spraw polityczno-wychowawczych w 7 Dywizji Piechoty[8]. Następnie już w randze podpułkownika został odkomenderowany do 2 Armii Wojska Polskiego[9].

W Milicji Obywatelskiej, od 3 lutego 1945, pełnił funkcję komendanta KW MO w Lublinie a następnie, w okresie od 8 czerwca 1945 do 1 maja 1948, zastępcy komendanta do spraw operacyjnych w KG MO w Warszawie[10]. Był też członkiem Komisji Historycznej ZG ZBoWiD[11].

Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera II D4-6-8)[12].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Józef Margules, Piechurzy kołobrzeskiej piątki: z dziejów 5 kołobrzeskiego pułku piechoty. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967, s. 204.
  2. Aleksander Kochański, Protokoły posiedzeń sekretariatu KC PPR: 1945–1946. Instytut Studiów Politycznych PAN 2001, s. 84.
  3. Marian Marek Drozdowski, Mocarstwa wobec powstania: wybór dokumentów i materiałów. Bellona 1994, s. 368.
  4. Tomasz Strzembosz, Stalin a Powstanie Warszawskie. Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk 1994, s. 185.
  5. Józef Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, 1942–1945. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1963, s. 50.
  6. Wojskowy Przegląd Historyczny. Tom 4,Wydania 3–4. 1959, s. 265.
  7. Antoni Przygoński, Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim 1944, Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawniczo-Handlowe „GRAF” – Henryk Czerski, 2008, s. 390.
  8. Stanisław Gać, 7 Dywizja Piechoty: historia 7 Łużyckiej Dywizji Piechoty. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, s.48.
  9. Stanisław Gać, 7 Dywizja Piechoty: historia 7 Łużyckiej Dywizji Piechoty. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, s. 76.
  10. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-12-31] (ang.).
  11. Jan Zaborowski, Żołnierze Generała Kleeberga. J. Zaborowski 2002, s. 214.
  12. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-05-03].
  13. M.P. z 1945 r. nr 44, poz. 109 „za działalność w konspiracji, udział w walkach partyzanckich i za zasługi w organizowaniu służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej”.
  14. M.P. z 1947 r. nr 23, poz. 50.
  15. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
  16. Uchwała nr 95/880 Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 23 maja 1967 r. w sprawie nadania odznak honorowych m. st. Warszawy „Za Zasługi dla Warszawy”. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. st. Warszawy”. Nr 13, poz. 63, s. 1–2, 15 sierpnia 1967 r. [dostęp 2023-05-03]. 

Linki zewnętrzne edytuj

  • Jan Bieńkowski [online], Muzeum Powstania Warszawskiego [dostęp 2021-01-22] (pol.).