Jan Szyrocki
Jan Szyrocki (ur. 29 grudnia 1931 w Łaziskach, zm. 9 kwietnia 2003 w Szczecinie) – polski muzyk i inżynier i nauczyciel akademicki; założyciel oraz – w latach 1952–2003 – dyrygent i dyrektor artystyczny Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej[1][2][3].
Tablica poświęcona Janowi Szyrockiemu w szczecińskiej katedrze Inskrypcja: uszlachetnił serca wszystkich, którzy mogli go usłyszeć | |
Data i miejsce urodzenia |
29 grudnia 1931 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 kwietnia 2003 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | |
Miejsce zamieszkania | |
Narodowość | |
Alma Mater |
Politechnika Szczecińska, Wydział Budownictwa Lądowego, |
Pracodawca | |
Rodzice |
ojciec – Alojzy Szyrocki |
Małżeństwo |
Jolanta Szyrocka |
Odznaczenia | |
Okres poszukiwań drogi życiowej
edytujUrodził się w Łaziskach[1][2] jako syn Alojzego[4]. Studiował na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Szczecińskiej, uzyskując dyplom inżyniera w roku 1956. W latach 1956–1978 pracował na uczelni jako nauczyciel akademicki; równocześnie zdobywał wiedzę muzyczną, najpierw w Szkole Muzycznej w Rybniku, następnie w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Szczecinie, w klasie fortepianu i w klasie śpiewu solowego. W roku 1968 przez trzy miesiące korzystał z trzymiesięcznego stypendium w Królewskim Konserwatorium Muzycznym w Hadze (Holandia), a następnie kontynuował studia muzyczne w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu na Wydziale Teorii, Dyrygentury i Kompozycji w klasie profesora Stefana Stuligrosza. W roku 1974 przebywał na kolejnym stypendium w Wiedniu, gdzie w tamtejszej Wyższej Szkole Muzyki i Sztuki Odtwórczej studiował dyrygenturę pod kierunkiem prof. H. Swarowskiego, Karla lub C. Östereichera[a] i G. Theuringa[5][6]. Studia w Poznaniu ukończył w 1975 roku, otrzymując dyplom z wyróżnieniem. Zaniechał działalności w dziedzinie techniki i całkowicie poświęcił się muzyce. Zajął się nowymi kreacjami artystycznymi i nowymi inicjatywami, zmierzającymi do upowszechnienia muzyki w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim[1][2].
Działalność w dziedzinie muzyki
edytujJuż w listopadzie 1952 roku, będąc studentem, Jan Szyrocki założył Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej (CHAPS), który prowadził jako dyrektor artystyczny i dyrygent końca życia (2003). Zespół odbył tysiące koncertów na wszystkich kontynentach, m.in. uczestnicząc w prestiżowych festiwalach oraz wykonaniach i prawykonaniach dzieł wokalno–instrumentalnych i a cappella. Był zaliczany do najlepszych chórów akademickich na świecie[b][7].
Należał do współzałożycieli, a do 1974 roku pełnił funkcję dyrygenta i kierownika artystycznego Szczecińskiego Chóru Chłopięcego „Słowiki”. Z jego inicjatywy powstał w 1973 roku Szczeciński Chór Kameralny, który w 1983 roku został przekształcony w „Collegium Maiorum”; kontynuują w nim chóralne śpiewanie byli członkowie CHAPS[1][2].
Od 1965 roku pełnił funkcję prezesa Szczecińskiego Oddziału Polskiego Związku Chórów i Orkiestr, był również inicjatorem, członkiem Komitetu Organizacyjnego i Rady Artystycznej oraz dyrektorem artystycznym corocznej edycji Międzynarodowego Festiwalu Pieśni Chóralnej w Międzyzdrojach, który jest organizowany od 1965 roku.
Od roku 1978 był nauczycielem akademickim Akademii Muzycznej w Poznaniu, początkowo na stanowisku docenta, następnie profesora nadzwyczajnego, a potem profesora zwyczajnego. Od chwili powołania Filii w Szczecinie (1980) był jej kierownikiem do 1995 roku, a ponadto kierował pracami powstałego w 1985 roku Studium Kultury Muzycznej Politechniki Szczecińskiej[8]. W 1995 roku został na 3 lata dyrektorem Chóru Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie[1][2].
Często występował w roli konsultanta chórów zagranicznych, m.in. na zaproszenie amerykańskich uniwersytetów w 1989 i 1994 roku przebywał w USA prowadząc wykłady oraz próby i koncerty z tamtejszymi chórami. Prowadził także seminaria dla dyrygentów i uczestniczył jako juror w ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach chóralnych. Przez wiele lat uczestniczył, jako dyrygent, w koncertach muzyki oratoryjnej z udziałem orkiestr polskich i zagranicznych. Zespół CHAPS występował np. zarówno w czasie Expo ’98 w Lizbonie, jak w rodzinnych Łaziskach swojego dyrygenta[1][2].
Profesor Jan Szyrocki był jednym z inicjatorów powołanej w 1990 roku Polsko-Niemieckiej Akademii Chóralnej „In Terra Pax”, dzięki której śpiewająca młodzież obu krajów razem przygotowuje i prezentuje na estradach Polski i Niemiec najpiękniejsze dzieła światowej literatury chóralnej[9].
Zmarł w roku 2003; został pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie[10] (kwatera 21 a).
Odznaczenia i nagrody
edytujZa swoje zasługi Jan Szyrocki otrzymał wysokie odznaczenia państwowe i regionalne, w tym[1][11][4]:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1998)[4],
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1990)[1],
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1980)[1],
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1972)[1],
- nagrodę I stopnia Ministerstwa Kultury i Sztuki,
- nagrodę I stopnia Ministerstwa Edukacji Narodowej,
- tytuł Szczecinianina Roku (1973),
- Artystyczną Nagrodę Miasta Szczecina (1992),
- Złotą Odznakę Towarzystwa Przyjaciół Szczecina (1993).
Został uhonorowany tytułem Ambasador Szczecina 2001.
Upamiętnienie
edytujJan Szyrocki został zapamiętany jako ten, który:
uszlachetnił serca wszystkich, którzy mogli go usłyszeć
Znalazł się na liście[11] „Zasłużeni dla miasta”, opublikowanej przez Urząd Miasta Szczecin, i na 8. miejscu listy „Szczecinianie Stulecia”, która została wyłoniona w roku 1999 w plebiscycie ogłoszonym przez szczeciński oddział Gazety Wyborczej, Polskie Radio Szczecin i TVP Szczecin[2].
Imię Jana Szyrockiego noszą m.in.:
- Chór Akademicki CHAPS[12],
- Chór „Słowiki 60”, utworzony przez chórzystów, którzy w latach 1960-1974 śpiewali w Szczecińskim Chórze Chłopięcym „Słowiki” (dyrygenci: Grzegorz Handke; zob. zespół „Żeńcy”, Jacek Kraszewski, Ryszard Handke)[13],
- Studio Koncertowe S-1 Polskiego Radia Szczecin[14],
- sala koncertowa w Międzynarodowym Domu Kultury w Międzyzdrojach (pamiątkową tablicę odsłoniła wdowa – Jolanta Szyrocka)[15]
- plac w Szczecinie[16][17].
Uwagi
edytuj- ↑ Istnieje prawdopodobieństwo, że w Pomeranica.pl podano omyłkowo „C. Östereicher”[18]. Według innych źródeł Jan Szyrocki jest zaliczany do grupy wychowanków Hansa Swarowsky’ego, do której należeli również Karl Österreicher i Günther Theuring[19][20].
- ↑ Po śmierci Jana Szyrockiego nadal cieszy się wielkim uznaniem; np. w 2007 r. zdobył I miejsce na XVI Międzynarodowym Konkursie Chóralnym w Trnavie.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Danuta Prandecka: Jan Szyrocki. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 2. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 488. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Andrzej Klim: Jan Szyrocki. Mistrz. W: Szczecinianie stulecia. Wyd. Piątek trzynastego, s. 122–123. OCLC Szczecinianie.
- ↑ Prof. Jan Szyrocki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2009-12-07] .
- ↑ a b c Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 października 1998 r. o nadaniu orderu M.P. z 1999 r. nr 5, poz. 47
- ↑ Źródło: Vienna Master Courses Website (2008): Günther Theuring (Choral Conductor). www.bach-cantatas.com. [dostęp 2012-11-09]. (ang.).
- ↑ Günther Theuring. [w:] Wiener Meisterkurse e.V. [on-line]. www.wiener-meisterkurse.at. [dostęp 2012-11-09]. (niem.).
- ↑ Chór Akademicki im. Jana Szyrockiego. [w:] Strona internetowa Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Sacrum non Profanum” [on-line]. sacrumnonprofanum.pl. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Biblioteka Studium Kultury Muzycznej PS. [w:] Katalog Biblioteki Głównej ZUT [on-line]. bg.zut.edu.pl. [dostęp 2012-11-09].
- ↑ Międzynarodowej Akademii Chóralnej „in terra pax”. [w:] Oficjalna strona internetowa [on-line]. www.interrapax.org. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Jan Szyrocki* (1931-2003). [w:] Groby znanych szczecinian [on-line]. nortus.pinger.pl. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ a b Zasłużeni Dla Miasta Szczecina > Prof. Jan Szyrocki. [w:] Oficjalny serwis Urzędu Miasta Szczecin [on-line]. www.szczecin.pl. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Chór Akademicki im. Prof. Jana Szyrockiego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. [w:] Oficjalna strona internetowa CHAPS; historia [on-line]. www.chaps.ps.pl. [dostęp 2012-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)]. (pol.).
- ↑ Chóralne wibracje. [w:] „Gazeta Chojeńska” numer 37 z dnia 11.09.2012 [on-line]. www.gazetachojenska.pl. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Małgorzaty Frymus: RadioArt w Studiu Koncertowym Radia Szczecin im. Jana Szyrockiego. [w:] Relacja z rozpoczęcia 20. Europejskiego Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Szczecinie [on-line]. www.radioszczecin.pl. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Sala profesora Szyrockiego. [w:] Gazeta.pl Kraj [on-line]. Agora SA, 2003-06-23. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Szczecin ma nowe rondo - im. Jana Szyrockiego. [w:] Gazeta.pl Kraj [on-line]. Agora SA, 2004-03-22. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Rondo im. Jana Szyrockiego (Szczecin). [w:] Lokalizacja ronda na wikimapia.org [on-line]. [dostęp 2012-11-09]. (pol.).
- ↑ Andrzej Androchowicz: Jan Szyrocki. [w:] Internetowa Encyklopedia Pomorza Zachodniego [on-line]. Encyklopedia Pomorza Zachodniego; pomeranica. pl. [dostęp 2019-06-19].
- ↑ Österreicher, Karl. [w:] Oesterreichisches Musiklexikon online, Zugriff [on-line]. [dostęp 2019-06-19]. (niem.).
- ↑ Hans Swarowsky > Legacy > Students. [w:] Lista studentów Hansa Swarowsky’ego [on-line]. [dostęp 2019-06-19].
Linki zewnętrzne
edytuj- Andrzej Jan Androchowicz: Berżeretki (zespół muzyczny, prowadzący: Jan Szyrocki). [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego – pomeranica.pl [on-line]. [dostęp 2019-06-19].