Wikipedia

Jan Władyka

pułkownik saperów Wojska Polskiego

Jan Władysław Władyka (ur. 27 sierpnia 1896 w Stanisławowie, zm. 2 listopada 1967 w Krakowie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Jan Władysław Władyka
pułkownik saperów pułkownik saperów
Data i miejsce urodzenia

27 sierpnia 1896
Stanisławów

Data i miejsce śmierci

2 listopada 1967
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1916–1948

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Armia Krajowa
Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość

Jednostki

13 batalion saperów,
3 Pułk Saperów,
1 Pułk Saperów,
Szkoła Podchorążych Saperów,
21 Dywizja Piechoty Górskiej,
5 Pułk Saperów,
6 batalion saperów

Stanowiska

dowódca kompanii
zastępca dowódca batalionu
dowódca batalionu saperów
szef saperów dywizji

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
Kampania wrześniowa,
II wojna światowa,
działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii

Życiorys edytuj

Jan Władysław Władyka urodził się 27 sierpnia 1896 roku w Stanisławowie, w rodzinie Piotra Pawła Władyki i Anieli z Gołębiowskich. W latach 1902–1906 uczęszczał we Lwowie do Szkoły Powszechnej im. świętego Antoniego, a od 1906 do 1913 uczęszczał do II Wyższej Szkoły Realnej we Lwowie i tam zdał egzamin dojrzałości, po czym wstąpił na Politechnikę Lwowską. We wrześniu 1916 roku został powołany do służby w armii austriackiej i do 15 lutego 1917 służył w 30 pułku piechoty jako jednoroczny ochotnik. Po kursie w Szkole Oficerskiej „Jagerdorf” skierowano go na front południowy. Był dowódcą plutonu w 30 pułku piechoty na froncie w Serbii, w październiku 1918 dostał się do niewoli serbskiej i do 15 IV 1919 przebywał w obozie jenieckim w Salonikach.

Od kwietnia 1919 roku był w Wojsku Polskim, początkowo jako członek misji wojskowej francusko-polskiej we Włoszech, a od 28 września 1919 roku znalazł się w 4 pułku inżynieryjnym, gdzie był dowódcą plutonu w 13 batalionie saperów Grupy generał Franciszka Krajowskiego. W 1920 roku krótko służył w kompanii saperów 7 Dywizji Strzelców Armii gen. Hallera, po czym został przeniesiony do 18 batalionu saperów w 3 pułku saperów na stanowisku dowódcy kompanii i następnie adiutanta batalionu odbył całą kampanię bolszewicką[1][2].

Z dniem 20 sierpnia 1922 roku został przeniesiony do 1 pułku saperów[3], w którym pełnił służbę kolejno na stanowiskach: dowódcy kompanii, adiutanta batalionu oraz komendanta składów i warsztatów pułku. W 1923 roku ukończył Kurs Doskonalenia Oficerów w Kościuszkowskim Obozie Szkolnym Saperów w Warszawie. W styczniu 1924 roku został przeniesiony do 5 pułku saperów w Krakowie[4], w którym pełnił obowiązki referenta mobilizacyjnego, dowódcy XXI batalionu saperów i dowódcy batalionu szkolnego. W grudniu 1929 roku został przeniesiony do 5 batalionu saperów w Krakowie[5], a we wrześniu 1930 roku do dowództwa 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku na stanowisko szefa saperów[6]. W październiku 1931 roku powrócił do 5 batalionu saperów na stanowisko oficera sztabu do spraw wyszkolenia[7]. W 1935 roku objął obowiązki zastępcy dowódcy VI batalionu saperów, a w latach 1937–1939 dowodził batalionem szkolnym w Szkole Podchorążych Saperów w Warszawie[1]. W kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził 6 batalionem saperów[1], z którym walczył między innymi w bitwie pod Pszczyną. 21 września 1939 w wyniku kapitulacji 6 Dywizji Piechoty w rejonie Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niewoli niemieckiej. Od 1 października 1939 roku przebywał w obozie jenieckim w Braunschweig, od 15 kwietnia 1940 roku w Woldenbergu i od 15 sierpnia 1940 roku w Ostrzeszowie, z którego uciekł 21 lutego 1941 roku.

W marcu 1941 roku przedostał się do Warszawy, gdzie wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Od października 1941 roku został skierowany do Obszaru Lwowskiego AK. Dowodził Kedywem w oddziale „Orzecha” – pseudonim „Adaś”. W 1944 roku był w oddziale „Lutni” jako dowódca „Oddział VIII kryptonim „Margiel” – pseudonim „Łopot”. Szef Sztabu, a następnie komendant Obszaru Lwowskiego „Nie” od lutego 1945 do października 1945 roku – pseudonim „Janina” „Rajgras II”, „Zygfryd” vel Jan Korytowski, Jan Michalski. Od października 1945 roku w Krakowie, gdzie zamieszkał przy ul. Juliusza Lea nr 10/6. Od 1946 do 1948 roku pracował jako współwłaściciel i główny księgowy hurtowni owoców przy ul. Skałecznej 4. Jednocześnie utrzymywał kontakty z komendantami okręgów Lwów i Tarnopol działających w ramach Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. W październiku 1948 roku zatrzymany przez funkcjonariuszy Sekcji II Wydziału III WUBP Kraków i przewieziony do Warszawy. W lutym 1950 roku skazany na karę 15 lat więzienia. Więziony na Mokotowie, potem od września 1950 roku w Rawiczu. W czerwcu 1954 roku z powodu ciężkiej choroby otrzymał roczny urlop w odbywaniu kary, który przedłużano mu jeszcze dwukrotnie, a 21 maja 1956 roku Sąd Wojewódzki w Warszawie złagodził mu karę na podstawie amnestii z 27 kwietnia 1956 roku do 5 lat więzienia uznając jednocześnie karę za odbytą. Zwolniony z więzienia 13 czerwca 1956 roku. Zamieszkał w Krakowie. W marcu 1960 roku sąd uniewinnił go ze stawianych mu zarzutów i tym samym zrehabilitował[8][9]. Został pochowany na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie 7 września 1977 (kw. 8 wojsk.-6-15)[10].

 
Grób płka Jana Władyki na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie (lipiec 2022)

Awanse edytuj

  • porucznik – 3 maja 1922 roku zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 93. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[11]
  • kapitan – 31 marca 1924 roku ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 55. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[12][13]
  • major – 27 czerwca 1935 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[14]
  • podpułkownik – 11 listopada 1942
  • pułkownik – 3 maja 1945

Ordery i odznaczenia edytuj

Opinie edytuj

  • W opinii o nim napisano m.in.: silny charakter, odważny, obowiązkowy, ambitny, inteligentny, wzorowy, posiada dużą wiedzę specjalistyczną i dobry zmysł organizacyjny.
    /-/ gen.Kossakowski

Życie rodzinne edytuj

  • Żonaty dwukrotnie: po raz pierwszy z Mieczysławą Martą ze Szczuckich Machałową, z którą miał córkę Joannę, po raz drugi z Joanną Wallisch, z tego małżeństwa dzieci nie posiadał. Miał braci Józefa i Stanisława.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Zdzisław Barszczewski: Sylwetki saperów. s. 146-147.
  2. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 338, 948.
  3. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 29 z 26 sierpnia 1922 roku, s. 641.
  4. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 1 stycznia 1924 roku, s. 16.
  5. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 390.
  6. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 301.
  7. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 333.
  8. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)].
  9. ↑ Janusz Stankiewicz. Genealogia, przodkowie, badania genealogiczne, forum dyskusyjne [online], www.stankiewicz.e.pl [dostęp 2017-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-14].
  10. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Jan Władyka. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-22].
  11. ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 909.
  12. ↑ Rocznik oficerski 1932, s. 252
  13. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 176.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1939, s. 244.
  15. ↑ "Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych" nr 41 z 27 października 1922 r
  16. ↑ "Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych" nr 13 z 11 listopada 1934 s. 232

Bibliografia edytuj

  • Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona", 2001. ISBN 83-11-09287-7.
  • Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
  • Zdzisław Józef. Cutter: Saperzy Polscy 1918 - 1939. Wrocław [etc.]: Drukarnia "Teson", 2001. ISBN 83-87384-05-4.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939; stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
  • Adam Julian Szugajew, Saperzy w Służbie Polsce, Londyn 1985.
  • Roczniki oficerskie 1922, 1924, 1928, 1932,
  • "Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych"
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Władyka&oldid=68549642”