Janusz Warnecki
Janusz Warnecki, właśc. Jan Marian Kozłowski[1] (ur. 2 lipca 1895 w Warszawie, zm. 4 lutego 1970 tamże) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor teatrów Lwowa, Warszawy i Krakowa[2].
| |
| Imię i nazwisko |
Jan Marian Kozłowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
2 lipca 1895 |
| Data i miejsce śmierci |
4 lutego 1970 |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Józefa Kozłowskiego, urzędnika, i Michaliny ze Świątkowskich, właścicielki magazynu krawieckiego[1]. Ukończył w 1914 gimnazjum OO. Jezuitów w Chyrowie[1]. W latach 1915–1916 należał do zespołu pod kier. D. Baranowskiego, początkowo w Zakopanem, później grał w Teatrze Nowym w Tarnowie i objazdach Galicji[1]. W niepodległej Polsce występował na scenach: Teatru Miejskiego we Lwowie (1918–1921), Teatru Polskiego w Warszawie (1921–1926), Teatru Stańczyk w Warszawie (1922), Teatru Komedia w Warszawie (1923–1924), Teatru Nowego w Poznaniu (1926–1927), Teatrów Miejskich w Warszawie (1928–1929)[1]. W 1928 zdał eksternistyczny egzamin reżyserski przed komisją ZASP-u w Warszawie[1]. Od 1929 więc pracował jako reżyser, aktor oraz na stanowiskach kierowniczych w teatrach warszawskich i lwowskich[1]. Pełnił funkcję dyrektora Teatru Letniego w Warszawie (1936–1937), Teatrów Miejskich we Lwowie (1937–1938) i Teatru Muzycznego Domu Wojska Polskiego w Warszawie (1947)[1].
W okresie okupacji niemieckiej był członkiem Tajnej Rady Teatralnej, pracował w cukierni „Napoleonka”, barze „Tempo” i kawiarni „U Aktorek”[1]. W ramach represji po zamachu na Igo Syma, w marcu 1941 został aresztowany przez Niemców i osadzony na Pawiaku[3]. Od początku 1942 do 1944 był wykładowcą konspiracyjnego PIST w Warszawie[1]. Walczył w powstaniu warszawskim. Po upadku powstania przebywał w obozie w Pruszkowie, następnie został wywieziony do Kasinki k. Mszany Dolnej[1].
Po wojnie, w sezonie 1945/46 pełnił funkcje kierownika artystycznego w krakowskim Starym Teatrze[1]. Pracował dla tej instytucji także jako aktor, reżyser i wykładowca Studio Aktorskiego[1]. Po decyzji o połączeniu Starego Teatru z Teatrem im. Słowackiego (1946) zdecydował się opuścić Kraków[1]. Był dyrektorem Teatru Syrena w Warszawie w latach 1954–1955[4]. W latach 1956–1965 pracował na stanowisku profesora zwyczajnego w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie[1]. Od 1956 do 1961 był dyrektorem Teatru Polskiego Radia, jednocześnie nie tylko występując w tamtejszych słuchowiskach ale też je reżyserując[1].
Aktor zmagał się z cukrzycą i jej powikłaniami[5]. W 1960 roku przeszedł zabieg amputacji nogi[1]. Kalectwo utrudniło mu stałą pracę w radiu i występy[1]. Jednakże, po okresie nieobecności na scenie i w eterze[6], podjął współpracę z Teatrem Telewizji[1].
Od 17 sierpnia 1929 był mężem aktorki Janiny z Rafalskich (1901–1988)[1]. Jego córka Jadwiga Colonna-Walewska była aktorką[1].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 161-6-9,10)[7].
Filmografia (wybór)
edytuj- Aktor
- Warszawska premiera (1951) – profesor
- Zejście do piekła (The Descent to Hell, 1966) – Martin
- Mistrz (1966) – Mistrz
- Reżyser
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)[8]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)[9]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[10]
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)[11]
Nagrody (wybór)
edytuj- Nagroda Państwowa II stopnia za inscenizację sztuki Brandstaettera Król i Aktor w Państwowym Teatrze Kameralnym w Warszawie oraz za rolę Millera w sztuce F. Schillera pt. Intryga i Miłość w Państwowym Teatrze Polskim w Warszawie (1952)[12][13]
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości w dziedzinie teatru i telewizji (1965)[1]
- Nagroda Państwowa I stopnia (zespołowa) za rolę tytułową przedstawieniu telewizyjnym Mistrz Zdzisława Skowrońskiego (1970)[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Janusz Warnecki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2023-11-29].
- ↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 43.
- ↑ Dyrektorzy Teatru Syrena. teatrsyrena.pl. [dostęp 2023-03-12]. (pol.).
- ↑ Maria Kopeć: „Ha! rozumiem... Będę grał” Wsłuchiwanie się w ciszę swego serca – słuchanie drugiego człowieka. [w:] Krystian Cieśliński: Mistrz Ortografii Gminy Czerniejewo [on-line]. 2017-05-26. [dostęp 2022-03-12].
- ↑ Ilona Berezowska: Lista Mocy 1918-2018. Janusz Warnecki. Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji (niepelnosprawni.pl), 2019-01-29. [dostęp 2022-03-12].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Kozłowscy, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...) oświaty, kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazany jako Warnecki-Kozłowski Janusz.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 25, 1 grudnia 1965, s. 2.
- ↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-02].
- ↑ Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3.
Linki zewnętrzne
edytuj- Janusz Warnecki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2023-11-29].
- Janusz Warnecki w bazie filmpolski.pl