Jarosław Hałan

Jarosław Hałan
Ярослав Галан (Ґалан)
Towarzysz Jaga
Pełne imię i nazwisko	Jarosław Aleksandrowicz Hałan
Data i miejsce urodzenia	27 lipca 1902 ; Dynów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	24 października 1949 ; Lwów, USRR, ZSRR
Przyczyna śmierci	zabójstwo
Miejsce spoczynku	Cmentarz Łyczakowski
Zawód, zajęcie	pisarz, dramaturg, publicysta
Narodowość	ukraińska
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jarosław Ołeksandrowycz Hałan, lub Jarosław Akwilij Gałan^[1] ukr. Яросла́в Олекса́ндрович Гала́н, Ярослав Аквілій Ґалан, ps. „Towarzysz Jaga” (ur. 27 lipca 1902 w Dynowie, zm. 24 października 1949 we Lwowie) – ukraiński pisarz, dramaturg, publicysta, związany z ruchem komunistycznym^[2].

Życiorys edytuj

Ukończył ukraińskie gimnazjum w Przemyślu, następnie studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Trieście. W latach 1922–1926 studiował na Uniwersytecie Wiedeńskim, w latach 1926–1928 na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W 1924 wstąpił do Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy. Za działalność polityczną był dwukrotnie skazany na karę więzienia (w 1934 i w 1937).

W 2. połowie lat 20. stworzył we Lwowie grupę ukraińskich pisarzy rewolucyjnych „Horno”. Jego twórczość nacechowana była nienawiścią do kapitalizmu, mieszczaństwa, religii, patriotyzmu. Opisywał życie polskiego, ukraińskiego i żydowskiego proletariatu.

W latach 1939–1941 działał na anektowanych przez sowietów południowo-wschodnich ziemiach II RP, wychwalając w prasie „wyzwoleńczą” władzę radziecką.

W czasie II wojny światowej pracował w redakcjach frontowych gazet Armii Czerwonej i sowieckim radiu.

W 1946 był korespondentem gazety „Radianśka Ukrajina” na procesie norymberskim.

W czasie wojny i po wojnie atakował ideę państwowości ukraińskiej, Organizację Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), UPA, oraz szczególnie Ukraiński Kościół greckokatolicki. Jego pamflet „Pluju na Papu!” (Pluję na papieża) był odpowiedzią na ekskomunikę nałożoną przez papieża Piusa XII.

Zginął (według oficjalnej radzieckiej wersji) w swoim gabinecie od 11 ciosów siekierą, zabity przez osoby powiązane z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów (siedemnastoletni Mychajło Stachur i osiemnastoletni Ilarij (Hilary) Łukaszewycz – później zostali na mocy wyroku sądowego straceni).

W 1952 pośmiertnie przyznano mu Nagrodę Stalinowską^[2].

Przypisy edytuj

↑ Звідомлення Виділу «Кружка Родичів» при Державній Ґімназії з українською мовою навчання в Перемишлі за шкільний рік 1935—1936. Wyd. 2. Clifton, 1976, s. 160. (ukr.)
↑ ^a ^b Галан Ярослав Олександрович [online], history.org.ua [dostęp 2021-08-03] .

Bibliografia, literatura edytuj

Галан Ярослав w: Енциклопедія історії України: Т. 2. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2004, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2.

Linki zewnętrzne edytuj

[1] Звідомлення Виділу «Кружка Родичів» при Державній Ґімназії з українською мовою навчання в Перемишлі за шкільний рік 1935—1936. Wyd. 2. Clifton, 1976, s. 160. (ukr.)

[hua-2] Галан Ярослав Олександрович [online], history.org.ua [dostęp 2021-08-03] .

[1]

[2]