Jaskier różnolistny

Jaskier różnolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	jaskier różnolistny
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus auricomus L.; Sp. pl. 1:551. 1753
Synonimy
	Ranunculus auricomus subsp. boecheri Fagerstr. & G. Kvist; Ranunculus auricomus subsp. glabratus (Lynge) Fagerström & G. Kvist; Ranunculus auricomus var. glabratus Lynge; Ranunculus auricomus subsp. hartzii Fagerström & G. Kvist; Ranunculus binatus Kit. ex Rchb.;
	Ranunculus auricomus subsp. boecheri Fagerstr. & G. Kvist; Ranunculus auricomus subsp. glabratus (Lynge) Fagerström & G. Kvist; Ranunculus auricomus var. glabratus Lynge; Ranunculus auricomus subsp. hartzii Fagerström & G. Kvist; Ranunculus binatus Kit. ex Rchb.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier różnolistny^[4] (Ranunculus auricomus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych.

W stanie dzikim występuje w Azji (na Zakaukaziu i Syberii Zachodniej), w niemal całej Europie oraz na Grenlandii^[5]. Jest dość pospolity na terenie całej Polski^[6].

Jest to gatunek zbiorowy bardzo zmienny morfologicznie. Obejmuje wiele mikrogatunków^[7]^[8], według innych ujęć opisywanych jako podgatunki lub odmiany^[3]^[6].

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, o wysokości (10)15–35(50) cm, zazwyczaj rozgałęziona, naga, w górnej części wyraźnie bruzdowana. Boczne odgałęzienia łodygi są rzadko lub gęsto przylegająco owłosione^[9].
Liście: Liści odziomkowych do 5, osadzone na długich ogonkach, o blaszkach liściowych niepodzielonych, okrągławonerkowatych o brzegu karbowanym lub piłkowanym, często także z głębokimi wcięciami. Liście łodygowe siedzące, podzielone aż do nasady na 5–7 równowąskich do wąskolancetowatych, całobrzegich łatek. Brak pochew liściowych^[6].
Kwiaty: Złotożółte o średnicy 1–2 cm. Wyrastają na obłej, niebruzdowanej i nagiej lub przylegająco owłosionej szypułce. Dno kwiatowe nagie. Działki kielicha przylegające do płatków korony, mają kształt od wąskojajowatego do szerokojajowatego i długość 5–7(8) mm. Są nieco owłosione, jedynie brzegi mają silniej odstająco owłosione. 5 płatków korony, liczne pręciki i słupki. Płatki korony złotożółte, błyszczące, nagie, szerokojajowate, o długości 7,5–10(12,5) mm, często na szczycie wykrojone. Czasami płatki są silnie zredukowane^[9].
Owoce: Szerokojajowate niełupki o długości 3–4,5 mm, na szczycie z hakowatym dzióbkiem o długości 0,5–1,2 mm. Zazwyczaj są mniej lub bardziej gęsto owłosione, rzadko nagie^[9].

Pokrój
Liść odziomkowy
Liście łodygowe
Kwiat

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od kwietnia do czerwca^[6]. Zawiązuje nasiona bez zapylenia w wyniku apomiksji^[10].

Występuje na żyznych glebach zwykle tworzących się na glinach zasobnych w węglan wapnia. Wymaga wysokiego poziomu wód^[10]. Rośnie na wilgotnych łąkach, w zaroślach i lasach liściastych^[6]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea, charakterystyczny i wyróżniający dla Ass. Galio-Carpinetum (reg.)^[11].

Roślina trująca – jak inne jaskry zawiera ranunkulinę^[10]. Liczba chromosomów 2n = 16, 28, 32, 40, 48^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ ^a ^b ^c The Plant List. [dostęp 2017-01-09].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 144-147, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Taxon: Ranunculus auricomus L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2020-12-27].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 163-167. ISBN 83-01-14342-8.
↑ S.S. Ericsson S.S., Ranunculus auricomus complex, [w:] B.B. Jonsell (red.), Flora Nordica, Volume 2: Chenopodiaceae to Fumariaceae, Stockholm: The Bergius Foundation & Royal Swedish Academy of Sciences, 2001, s. 237–255 .
↑ E.E. Hörandl E.E., W.W. Gutermann W.W., Der Ranunculus auricomus-Komplex in Österreich. 1. Methodik; Gruppierung der mitteleuropäischen Sippen, „Botanische Jahrbücher fur Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeographie”, 120, 1988, s. 1–44 .
↑ ^a ^b ^c red. W. Szafer, oprac. W. Kulesza. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom IV. Wydawca: Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 1930.
↑ ^a ^b ^c JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 100, ISBN 83-02-00322-0 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-09].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 144-147, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[grin-5] Taxon: Ranunculus auricomus L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2020-12-27].

[Rutkowski-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 163-167. ISBN 83-01-14342-8.

[7] S.S. Ericsson S.S., Ranunculus auricomus complex, [w:] B.B. Jonsell (red.), Flora Nordica, Volume 2: Chenopodiaceae to Fumariaceae, Stockholm: The Bergius Foundation & Royal Swedish Academy of Sciences, 2001, s. 237–255 .

[8] E.E. Hörandl E.E., W.W. Gutermann W.W., Der Ranunculus auricomus-Komplex in Österreich. 1. Methodik; Gruppierung der mitteleuropäischen Sippen, „Botanische Jahrbücher fur Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeographie”, 120, 1988, s. 1–44 .

[flora-9] red. W. Szafer, oprac. W. Kulesza. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom IV. Wydawca: Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 1930.

[wiosna-10] JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 100, ISBN 83-02-00322-0 .

[Matuszkiewicz-11] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]