Jaskinia Łabajowa
Jaskinia Łabajowa lub Jaskinia w Łabajowej Skale – jaskinia znajdująca się w skale Łabajowa w górnej części Doliny Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej[1], na terenie wsi Bębło w gminie Wielka Wieś w niedużej odległości od udostępnionej turystycznie Jaskini Nietoperzowej[2].
| |
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
prywatny |
| Długość |
ok. 40 m |
| Głębokość |
18,30 m |
| Wysokość otworów |
ok. 410 m n.p.m. |
| Kod |
J.Olk.I-07.46 |
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°11′26″N 19°46′21″E/50,190556 19,772500
| |
| Strona internetowa | |
Opis jaskini edytuj
Jaskinia Łabajowa znajduje się w udostępnionej do wspinaczki skałkowej Skale Łabajowej[3]. Otwór wejściowy do jaskini znajduje się u podnóża skał, na wysokości ok. 410 m n.p.m. Ma wysokość 7 m i szerokość 5 m. Wejście jest utrudnione przez duży blok skalny zagradzający otwór, również w środku znajduje się sporo luźno leżących głazów i drobniejszego gruzu. Za otworem znajduje się duża sala o długości 34 m. Łatwo można ją samodzielnie zwiedzać, zwiedzanie pionowego komina wymaga jednak zjazdu na linie z górnego otworu[1].
Sala ma szerokość do 8 m i wysokość kilkanaście metrów. W końcowej części obniża się do wysokości około 1 m i kończy pionową szczeliną. Około 4 m za wejściem do sali znajduje się boczny, 4-metrowej długości korytarz. W środkowej części sali znajduje się pionowy obelisk o wysokości 12 m, a za nim korytarz z progami prowadzącymi do pionowego komina z wylotem w podszczytowej części skały[1].
Jest to jaskinia krasowa powstała na pęknięciu skały, później rozszerzonym w wyniku procesów krasowych. Świadczą o tym widoczne na jej ścianach kanały krasowe i kotły wirowe. Wytworzona została w skalistych wapieniach z jury późnej. Zachowały się jeszcze nacieki w postaci żeber, miejscami przykrytych później powstałym mlekiem wapiennym. Doszło do oberwania się skał ze stropu. Tworzą one rumowisko zawalające dno jaskini i w tylnej części sali całkowicie pokrywające jej namulisko[1].
Jaskinia jest wilgotna, z przewiewem powietrza, w pobliżu otworów podlega wpływom zewnętrznym. Jej przednia część jest oświetlona, tylna część i otwory są ciemne. Na oświetlonych ścianach występują glony, w jaskini pająki[1].
Historia poznania i eksploracji edytuj
Jaskinia znana jest od dawna i w literaturze wielokrotnie wzmiankowana. Najstarsze udokumentowane wzmianki o niej pochodzą z 1883 r. od F. Romera, który prowadził w niej prace archeologiczne. Znalazł ślady ogniska, narzędzia krzemienne, ceramikę i kości niedźwiedzia jaskiniowego. W pobliżu otworu wejściowego znajduje się zagłębienie, które jest pozostałością prowadzonych przez niego badań[4]. W 1981 r. Sanocka-Wołoszynowa badała florę pajęczaków[5]. Pierwszą dokumentację jaskini sporządził Kazimierz Kowalski w 1951 r. Aktualną dokumentację sporządził Andrzej Górny w 2009 r., plan jaskini opracował M. Szelerewicz[1].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Andrzej Górny, Jaskinia Łabajowa, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-05-06].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-04-07].
- ↑ Paweł Haciski, Południowa część Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Warszawa, RING, 2015, ISBN 978-83-937960-0-7
- ↑ F. Römer, Über die Vervendung des Inhalts der Knoehenhöhlen zwischen Olkusz und Ojców in Polen ais Dϋngungsmittel. Jahresberichte der Schles. Gesell. F. Vaterl. Cultur, Wrocław: 1879, 56: 47-49
- ↑ E.Sanocka-Wołoszynowa, Badania pajęczaków jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Wrocław: Acta Univ. Wratislav. 1981, 548. Prace Zoologiczne 11: 1-92r