Jaskinia Juhaska
Jaskinia Juhaska, dawniej zwana Grotą Juhaską – jaskinia, a właściwie schronisko, w Dolinie Strążyskiej w Tatrach Zachodnich[1]. Ma dwa otwory wejściowe znajdujące się w północnej ścianie Juhaskiej Turni w masywie Długiego Giewontu, w żlebie Banie, w odległości ok. 100 m w prostej linii od Wyżniej Suchej Przełęczy, na wysokościach 1570 m i 1586 m n.p.m. (Orle Okno). Długość jaskini wynosi 23 metry, a jej deniwelacja 16 metrów[2].
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel | |
| Długość |
23 m |
| Głębokość |
16 m |
| Deniwelacja |
16 m |
| Wysokość otworów |
1570, 1586 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
115 m |
| Ekspozycja otworów |
ku NW, ku górze (Orle Okno) |
| Data odkrycia |
znana od dawna |
| Kod |
(nr inwentarzowy PIG) T.D-14.01 |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°15′16″N 19°56′36″E/49,254364 19,943236
| |
Opis jaskini
edytujJaskinię stanowi obszerna sala (23 metry długości, 5 metrów szerokości) ze stromo wznoszącym się dnem zaczynająca się zaraz za dużym otworem wejściowym. W jej stropie znajduje się drugi, duży otwór wejściowy[3].
W jaskini brak jest nacieków. Ściany są suche. Otwór w stropie powoduje, że w całym schronisku jest jasno[3].
Historia odkryć
edytujJaskinia była znana od dawna. Z Zakopanego można dostrzec okno (drugi otwór) ponad głównym wejściem do niej. Nadano mu nazwę Orle Okno, gdyż dawniej często przebywały na nim orły.
Jaskinia po raz pierwszy została zbadana w 1907 r. przez wyprawę Mariusza Zaruskiego, Aleksandra Znamięckiego i B. Romaniszyna z przewodnikiem Stanisławem Gąsienicą Byrcynem. Opisał ją Mariusz Zaruski, zwiedzał m.in. Tytus Chałubiński, który zbierał mchy do swojej pracy naukowej.
Mariusz Zaruski tak opisuje podejście do niej:
- ...wydostajemy się na przełączkę pomiędzy Giewontem a Suchym Wierchem (Przełączka Sucha). Żlebem po drugiej stronie przełączki schodzimy ok. 40 m, po czym bardzo stromym zachodzikiem, w rodzaju kominka, wspinamy się (niełatwo) na skośny, szerszy zachód, który nas wprowadza na mały upłazek; obniżamy się kilka metrów i w wielkiej ekspozycji trawersujemy poziomo trawiastą półeczką kilka metrów, obchodząc w ten sposób przewieszoną ściankę. Stąd usypiskiem dostajemy się bez trudu do groty. Droga od chwili opuszczenia żlebu spod Suchej Przełączki jest silnie eksponowana.
W wylocie jaskini Zaruski z towarzyszami znaleźli ułożony z kamieni kopczyk i leżący przy nim drewniany krzyż, ustawiony w miejscu, w którym w 1879 r. śmierć poniósł 9-letni juhas Józef Hadowski. Był on pierwszą zarejestrowaną ofiarą Giewontu. Na pamiątkę jego [Józka] grocie daliśmy nazwę Juhaskiej – pisał Zaruski w 1907 r. w „Taterniku”[4].
Pierwszy dokładny plan i opis jaskini sporządził Kazimierz Kowalski w 1951 roku[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Tatry polskie. Mapa topograficzna 1:10 000. Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego WP, Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe, 1984.
- ↑ Jaskinie Tatr [online], 24 sierpnia 2017 [dostęp 2018-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-24].
- ↑ a b c Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2017-10-11] (pol.).
- ↑ Józef Nyka, Nazewnicze nagrobki w Tatrach, „Wierchy”, 82, Kraków: Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, 2016, s. 111, ISSN 0137-6829.
Bibliografia
edytuj- Mariusz Zaruski: Na bezdrożach tatrzańskich. Łomianki: Wyd. LTW, 2007. ISBN 978-83-7565-004-4.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.