Kosmaczek wierzchotkowy

Kosmaczek wierzchotkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	kosmaczek
Gatunek	kosmaczek wierzchotkowy
	Nazwa systematyczna
	Pilosella cymosa (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip.; Flora 45: 429 (1862)
Synonimy
	Hieracium cymosum L.;
	Hieracium cymosum L.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kosmaczek wierzchotkowy, jastrzębiec wierzchotkowy^[4] (Pilosella cymosa (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Zasięg obejmuje znaczną część Europy od Francji na wschód po zachodnią Syberię i Kazachstan^[3]. W Polsce jest rzadki; występuje na rozproszonych stanowiskach na terenie całego kraju^[5].

Morfologia edytuj

Łodyga: Wyprostowana, do 70 cm wysokości, w dolnej części pokryta krótkimi, rudymi włoskami, poza tym gwiazdkowato owłosiona.
Liście: Z wierzchu pokryte włoskami gwiazdkowatymi, spodem – włoskami prostymi.
Kwiaty: Żółte, zebrane w koszyczki pokryte włoskami gruczołowymi oraz prostymi, te z kolei zebrane w baldaszkowaty kwiatostan^[6].
Owoc: Niełupka z 10 drobnymi ząbkami na szczycie. Puch kielichowy jednorzędowy z włoskami o równej długości.

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit. Rośnie na łąkach i w murawach kserotermicznych. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Gatunek charakterystyczny rzędu Festucetalia valesiacae^[7].

Ochrona edytuj

Gatunek umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[8] w grupie roślin narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V).

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Pilosella cymosa (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-01].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 131, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[powo-3] Pilosella cymosa (L.) F.W.Schultz & Sch.Bip.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-01].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 131, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[6] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.

[7] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[4]

[3]

[5]

[1]

[2]

[6]

[7]

[8]