Jean-Claude Carrière

Francuski pisarz, scenarzysta i dramaturg

Jean-Claude Carrière (ur. 19 września 1931 w Colombières-sur-Orb, zm. 8 lutego 2021 w Paryżu) – francuski scenarzysta filmowy, pisarz, dramaturg i okazjonalnie aktor. Znany ze ścisłej współpracy z Luisem Buñuelem.

Jean-Claude Carrière
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 września 1931
Colombières-sur-Orb

Data i miejsce śmierci

8 lutego 2021
Paryż

Zawód

scenarzysta, pisarz

Lata aktywności

1964-2021

Życiorys

edytuj

Początki

edytuj

Urodził się na południu Francji w rodzinie średniozamożnych rolników uprawiających winorośl. W młodości uczęszczał do szkoły katolickiej, był nawet ministrantem. Po wojnie wraz z rodzicami przeniósł się z prowincji na przedmieścia Paryża, w którym mieszkał przez niemal całe swoje życie. Po ukończeniu studiów historycznych w wieku 27 lat został zmobilizowany i brał udział w wojnie algierskiej.

Swoją pierwszą powieść napisał w 1957. W latach 50. asystował przy krótkometrażówkach Jacques'a Tatiego.

Swoją współpracę z Buñuelem, trwającą kilkanaście lat, rozpoczął od Dziennika panny służącej (1964) – adaptacji powieści Octave'a Mirbeau. Później Carrière współtworzył również scenariusze do takich jego filmów jak: Piękność dnia (1967), Droga mleczna (1969), Dyskretny urok burżuazji (1972), Widmo wolności (1974) oraz Mroczny przedmiot pożądania (1977).

Carrière współpracował ponadto z takimi reżyserami, jak Pierre Étaix, Louis Malle, Jean-Luc Godard, Volker Schlöndorff, Miloš Forman, Philip Kaufman, Jacques Deray, Michael Haneke, Nagisa Ōshima, Philippe Garrel czy Julian Schnabel. Napisał również scenariusze do dwóch filmów Andrzeja Wajdy: Danton (1983) i Biesy (1988).

Poza scenariopisarstwem pojawiał się też okazjonalnie w filmach jako aktor. Mimo tego, że był ateistą – podobnie jak Buñuel – zagrał u niego księdza w Dzienniku panny służącej oraz heretyckiego biskupa z IV wieku w Drodze mlecznej.

Był trzykrotnie nominowany do Oscara za najlepszy scenariusz: za Dyskretny urok burżuazji (1972), Mroczny przedmiot pożądania (1977) i Nieznośną lekkość bytu (1988). Ostatecznie otrzymał Oscara za całokształt twórczości w 2014 jako jeden z nielicznych scenarzystów uhonorowanych tą nagrodą.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 34. MFF w Cannes (1981).

Książki

edytuj

Jest autorem książki-rozmowy z Dalajlamą pt. Siła buddyzmu. Napisał także adaptację indyjskiej Mahabharaty dla Petera Brooka, Rozmowy o wielości świata, w których rozprawiał z fizykami molekularnymi i kosmologami, oraz Słownik głupstw. W Polsce ukazały się jego książki „Alfabet zakochanego w Indiach” (Drzewo Babel, 2009), „Alfabet zakochanego w Meksyku” (Drzewo Babel, 2011), "Krąg łgarzy. Powiastki filozoficzne z całego świata" (tom 1 i 2, Drzewo Babel, 2013 i 2014), "Szorstkie wino" (Drzewo Babel, 2017). Zapis jego rozmowy z Umbertem Eco (moderowanej przez J-F. de Tonnaca) ukazał się w książce pt. Nie myśl, że książki znikną (WAB, 2010).

Wybrana filmografia

edytuj

Scenarzysta

edytuj

Bibliografia

edytuj

Tadeusz Sobolewski, Szejk Gomelezów, w: „Duży Format”, dodatek do „Gazety Wyborczej”, 06.04.2010.

Przypisy

edytuj
  1. Jean-Claude Carrière. IMDb. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).
  2. Jean-Claude Carrière. Filmweb. [dostęp 2018-12-26]. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj