Jean Le Tavernier
Jean Le Tavernier (ur. ?, zm. 1462 w Oudenaarde) – flamandzki miniaturzysta, iluminator aktywny w latach 1434–1462. Według dokumentów z 1460 roku był jednym z najwybitniejszych artystów flamandzkich XV wieku, mistrzem „historii malowanych w czerni i bieli”[1].
 Iluminacja z manuskryptu Traité sur l’oraison dominicale | |
| Data i miejsce śmierci |
1462 |
|---|---|
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
gotyk międzynarodowy |
Życie i działalność artystyczna edytuj
W 1434 roku został mistrzem gildii św. Jerzego w Tournai, gdzie mieszkał do ok. 1440. W 1454 roku był już mieszkańcem Oudenaarde. Od 1453 do 1460 pracował dla Filipa Dobrego; jednymi z pierwszymi jego pracami były dekoracje do „Święta bażanta” w Lille organizowanego przez księcia burgundzkiego. Udokumentowanymi pracami Taverniera są Kroniki Karola Wielkiego (Croniques et conquestes de Charlemaine) autorstwa Davida Auberta (1458-1460). Dwutomowy manuskrypt został wykonany na zlecenie Jeana de Créquy (jego nazwisko znajduje się w kolofonie pierwszego tomu). Pod koniec tworzenia dzieła prawdopodobnie zmienił się jego odbiorca, na kolofonie drugiego tomu pojawiło się nazwisko Filipa Dobrego. Według Antoniego Ziemby, kroniki od początku miały być darem Jeana de Créquy dla księcia[2]. Niepodważalną atrybucję mają dekoracje, sto sześćdziesiąt pięć grisaille[a] i dwie pełno-stronnicowe miniatury, do Godzinek Filipa Dobrego oraz iluminacje do manuskryptu Livre de Godeffroy de Buillon[3] Przypisuje mu się również wielobarwne iluminacje do Brewiarza Filipa Dobrego wykonane wraz z Willemem Vrelantem oraz iluminacje wykonane techniką lawowanego rysunku inkaustowego do dzieł Jeana Miélota Traite sur l’oraison dominicale i Avis pour faire le passage d’outremer, oba w tłumaczeniu Jeana Miélota. W 1458 roku ożenił się z nieślubną córką Arend Cabillau, Jorine.
Styl edytuj
Jean Le Tavernier wzorował się na wczesno-tablicowych artystach niderlandzkich z czasów Campina, van Eycka czy Petera Christusa.
Tavernier tworzył rozległe i głębokie przestrzenie, w których sugestywnie umieszczał figury, meble, przedmioty; w scenach na wolnym powietrzu budował plany motywami budowli i pejzażu. Scenerię tę zaludniał wieloma, raczej małymi, silnie poruszonymi figurami[1]
.
Przypisywane prace edytuj
- Kroniki Karola Wielkiego (Croniques et conquestes de Charlemaine) – dwa tomy (1458-1460), Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (MSS 9066-8)
- Godzinki Filipa Dobrego – 1454, Haga, Koninklijke Bibliotheek (76.F.2);
- Godzinki Taverniera – Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (hs. IV 1290);
- Traite sur l’oraison dominicale – 1457, Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (KBR, ms.9066);
- Traité des quatres dernières choses – 1455, Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (ms.11129);
- Avis pour faire le passage d’Outremer – 1456-1457, Paryż, Biblioteka Narodowa Francji (Ms.Fr.9087);
- Avis pour faire le passage d’Outremer – 1455, Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (ms.9095);
- Livre de Godeffroy de Buillon
- De quator novissimis – na 1455, Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (ms.9066);
- Débat entre trois princes – 1449-1450, Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (ms.9278);
- Description de Terre Sainte – 1449-1450, Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii;
- Moralité et traités de la science du bien mourir – 1456, Paryż, Biblioteka Narodowa Francji (Fr. 12441);
- Les Miracles de Nostre Dame dwie wersje: pierwszy w dwóch tomach, 1456, Paryż, Biblioteka Narodowa Francji (tom I), Oksford, Biblioteka Bodlejańska (tom II); druga wersja Paryż, Biblioteka Narodowa Francji (Fr 9198);
- Godzinki rzymskie – 9 miniatur, Rzym (BNF, NAL 3225)
- Brewiarz Filipa Dobrego – Bruksela, Biblioteka Królewska Belgii (KBR, ms. 9511)
- La Cité de Dieu – Strasburg, Bibliothèque nationale et universitaire (ms 523)
- Mszał franciszkański – Mondovì, Archivio Capitolare
Uwagi edytuj
- ↑ 65 iluminacji zostało dodanych w późniejszym okresie przez Mistrza modlitewnika z ok. 1500 roku.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Ziemba 2008 ↓, s. 256.
- ↑ Ziemba 2008 ↓, s. 241.
- ↑ Colum Hourihane, The Grove Encyclopedia of Medieval Art and Architecture – tom 2 Oxford University Press, 2012 ISBN 978-0195395365, s. 55.
Bibliografia edytuj
- Robert Genaille: Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego. Warszawa: PWN, 2001. ISBN 83-221-0686-6.
- Antoni Ziemba: Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380–1500. Sztuka dworu burgundzkiego oraz miast niderlandzkich. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. ISBN 978-83-235-0443-6.