Jerzy Afanasjew

Jerzy Afanasjew (ur. 11 września 1932 w Wilnie, zm. 26 września 1991 w Gdańsku) – polski pisarz, poeta, satyryk, reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny.

Jerzy Afanasjew
Jerzy Afanasjew, fot. przed 1965 r.
Data i miejsce urodzenia	11 września 1932 Wilno
Data i miejsce śmierci	26 września 1991 Gdańsk
Zawód	reżyser, poeta, satyryk
Współmałżonek	Alina Afanasjew
Lata aktywności	1954-1989
Odznaczenia

Życiorys

Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie (1960) i Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi (1965, dyplom 1974). Studiował także na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. Współtwórca i kierownik kultowego teatru studenckiego Bim-Bom (rok 1954), Cyrku Rodziny Afanasjeff oraz teatrzyku Cyrku Tralabomba.

Debiutował na łamach prasy literackiej jako poeta w roku 1958. Autor ponad 30 książek (poezja i proza): m.in. Listów do Przekroju i biografii Zbigniewa Cybulskiego pt. Okno Zbyszka Cybulskiego, prawie 40 spektakli teatralnych i telewizyjnych oraz filmów fabularnych. Otrzymał kilka nagród na konkursach poetyckich. Członek Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni. Należał m.in. do PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Duńskich. Był członkiem PZPR do grudnia 1981 (w latach 1973-1979 członek komisji kultury Komitetu Wojewódzkiego w Gdańsku). Od roku 1977 do 1979 radny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. W roku 1980 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Od 1973 był prezesem gdańskiego oddziału Stowarzyszenia Filmowców Polskich, w latach 1973-82 głównym reżyserem TV Gdańsk.

Żona Alina Afanasjew – scenograf teatralny i telewizyjny oraz działaczka społeczna „Solidarności” i samorządowa w Sopocie. Pobrali się w roku 1957. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Sopocie.

Twórczość Afanasjewa, w szczególności zbiory opowiadań, nacechowane są surrealizmem i bajkowością. Wykorzystywał elementy groteski, absurdu i fantastyki. Występują tu nieistniejące światy, ale i postacie – kreślone zwykle w sposób przerysowany – są obdarzane zwykle dziwacznymi imionami („Jakiś Którędy”, „Abraham Ssak” czy „Jowesz Jowel”) i takimi też przygodami. Atmosfera groteski tej prozy współgra z jej lirycznym i nierzadko pesymistycznym przesłaniem.

Utwory dla dzieci

• Czarodziejski młyn (1961, Wydawnictwo Morskie; na podstawie powstał film animowany, sztuka teatralna lalkowa w 1972, także pokazywana w telewizji i kilka bajek muzycznych) wespół z Aliną Afanasjew
• Zegarowy król (1962, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia)
• Baśnie (1971)
• Babcia i słoń (1972)

Inne utwory

• Księżycowy pierścień (1959, Wydawnictwo Morskie) poezje
• Mucha i anioł (1959, Państwowe Wydawnictwo Iskry: Biblioteka „Stańczyka”) satyry
• Gałązka światła (1962, Państwowe Wydawnictwo Iskry) poezje
• O człowieku, który witał się nogą (1962, Wydawnictwo Łódzkie) satyry
• Rozumny rogacz. Satyry i komedie (1964, Wydawnictwo Literackie) opowiadania
• Listy do „Przekroju” (1967, Wydawnictwo Łódzkie – w tomie zbiorowym Pięć śmiechów głównych) satyry
• Przedmieście Nigdy (1968, Wydawnictwo Literackie) opowiadania/satyry
• Sezon kolorowych chmur. Z życia gdańskich teatrzyków 1954–1964 (1968, Wydawnictwo Morskie)
• Szklarz wieczności (1974) opowiadania
• Chimery (1976) opowiadania
• Radosna twórczość (1976) powieść
• Ja jestem tobą (1977) powieść
• Poczta Afanasjewa (1979) satyry
• Zamknięci w deszczowej windzie (1981) poezje
• Biurowiec (1982) opowiadania
• Ręka o trzech palcach (1982) poezje
• Lustro porosłe mchem (1985) opowiadania
• Relief (1985) poezje
• Każdy ma inny świat (1986) wspomnienia
• Nos poety (1987) satyry
• Zabawa w myśli (1989) opowiadania

Linki zewnętrzne

• Biogram na stronie Biblioteki Sopockiej
• Jerzy Afanasjew w bazie filmpolski.pl
• Jerzy Afanasjew w bazie e-teatr.pl
• Jerzy Afanasjew w bazie Filmweb
• Jerzy Afanasjew w bazie IMDb (ang.)
• Witryna poświęcona przedstawieniu teatru „Cyrk Rodziny Afanasjeff”, który w 2004 po 40 latach raz jeszcze wystąpił na scenie gdańskiego teatru „Miniatura”
• Jerzy Afanasjew na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”