Jerzy Korczak

polski prozaik i satyryk

Jerzy Korczak (ur. 16 lutego 1927 w Krakowie jako Jerzy Józef Keiner, zm. 16 października 2021 w Krakowie) – polski pisarz, prozaik i satyryk.

Jerzy Korczak
Jerzy Józef Keiner
Data i miejsce urodzenia

16 lutego 1927
Kraków

Data i miejsce śmierci

16 października 2021
Kraków

Zawód, zajęcie

pisarz, prozaik, satyryk

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1943–1989) Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”

Autor ponad dwudziestu tomów prozy – powieści, opowiadań i reportaży historycznych oraz tekstów publicystycznych, ogłaszanych na łamach prasy krajowej i emigracyjnej. Na początku lat 60. w jego twórczości dominowała groteska obyczajowa – związana z pracą w teatrze, gdzie był kierownikiem literackim i artystycznym. W latach późniejszych skoncentrował się niemal wyłącznie na tematyce związanej z II wojną światową, w której brał udział jako młody człowiek. Był też autorem dwóch książek biograficznych poświęconych Janowi Karskiemu, a także książek wspomnieniowych: Pamięć ci wszystko wybaczy (2001) – o wybitnych postaciach, z którymi zetknął się w życiu, oraz Oswajanie strachu (2007) – o swoich okupacyjnych losach[1].

Życiorys edytuj

Urodził się w Krakowie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako syn adwokata Samuela (Stanisława) Keinera (ur. 1888 w Wadowicach, dra praw UJ, 1912, s. Arona (Adolfa) i Genendel (Gusty) Ginger) oraz Marii Amalii z domu Landsberger (ur. 1893, c. Salomona i Lei Mirisch). Ze strony ojca był kuzynem pisarza Aleksandra Ziemnego[2]. Nazwisko Korczak przyjął oficjalnie wraz z ojcem i bratem Janem zaraz po zakończeniu II wojny światowej.

W 1941 wraz z matką został osadzony w krakowskim getcie, skąd uciekł, a następnie w latach 1943–1944 ukrywał się w Warszawie i Otwocku, dzięki pomocy Ireny Sendlerowej[3] i Juliana Grobelnego. Matka zginęła w obozie zagłady w Bełżcu, ojciec i brat trafili w głąb Związku Radzieckiego. Był kolporterem prasy podziemnej, znalazł się w konspiracji. W sierpniu 1944 gdy jego oddział wyruszył na pomoc walczącej Warszawie został zatrzymany i osadzony przez Sowietów w obozie na Majdanku. Następnie skierowany do szkoły oficerskiej w Lublinie, którą ukończył w stopniu chorążego. Stamtąd trafił do 69. pułku artylerii przeciwlotniczej 2 Armii Wojska Polskiego i uczestniczył jako żołnierz m.in. w operacji łużyckiej. W latach 1944–1948 służył w Ludowym Wojsku Polskim. W latach 1944–1948 należał do PPR, a w latach 1948–1983 do PZPR[4][5].

Pod koniec 1946 wyjechał wraz z ojcem na krótko do Brazylii, gdzie mieszkał w Rio de Janeiro brat jego matki, z zamiarem stałej emigracji, jednak rozczarowany szybko wrócił do kraju. Po powrocie i zdaniu eksternistycznej matury w Krakowie, studiował na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. Debiutował w 1947 na łamach dodatku do Dziennika Polskiego. W latach 1949–1950 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Od 1950 był redaktorem Polskiego Radia w Krakowie. Po zawarciu ślubu kościelnego (którego udzielił powinowaty jego żony ks. Franciszek Macharski, przyszły kardynał) zmuszony przez władze partyjne do wyjazdu z Krakowa. W 1952 zamieszkał w Poznaniu, gdzie był założycielem, a w latach 1953–1962 kierownikiem artystycznym Teatru Satyry. Był także kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego w Poznaniu (1958–1961) oraz Teatru im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie (1956–1957). Po śmierci żony w 2001 powrócił do Krakowa.

Przed 1989 odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych i Srebrnym Medalem Zasłużonym na Polu Chwały[4][5]. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu.

Jego żoną była Teresa Mikucka (1927–2001), córka Sylwiusza Mikuckiego. Ich córka Ewa Korczak-Tomaszewska (ur. 1951), zamieszkała w Lille, jest plastykiem. Miał dwoje wnuków: Jana i Annę. Miłośnik nart i tenisa.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim[6].

Nagrody edytuj

Twórczość edytuj

  • Trzy spotkania (1950)
  • Czterdzieści osiem gwiazd (1953)
  • Odcinek południowy (1953)
  • Pierożek drewniany (1960)
  • Pogrzeb z gramofonem (1963)
  • Między swastyką a trójzębem (1964)
  • Hamletówka (1965)
  • Klucz do Berlina (1966)
  • Klęska wiernego Heinricha (1967)
  • Wał Pomorski 1945 (1967)
  • Przeklęte wzgórze 186,0 (1968)
  • Jak na niebie, tak i na ziemi (1970)
  • Noc w Quedlinburgu (1971)
  • Wysoki krzyż (1974)
  • Pożegnanie z bekiem Martyną (1974)
  • Alarm na pograniczu (1977)
  • Zwiadowcy (1977)
  • Cóżeś ty za pani..: o walkach armii "Poznań" 1-12 września 1939 r. (1979)
  • Cóżeś ty za pani..: o walkach armii "Poznań" 12-19 września 1939 r. (1983)
  • Blaszane nieśmiertelniki (1983)
  • Konspiratorzy (1990)
  • Nieznaczny ruch gąsienicy (1992)
  • Misja ostatniej nadziei (1992)
  • Przypadki niemieckiego Polaka (1997)
  • Konspiratorzy i zdrada (2000)
  • Karski: opowieść biograficzna (2001)
  • Pamięć ci wszystko wybaczy (2001)
  • Oswajanie strachu (2007)

Przypisy edytuj

  1. Paweł Stachnik, Literatura i narty. Wywiad z Jerzym Korczakiem, „Dziennik Polski 24”, 31 maja 2007 [dostęp 2021-10-18].
  2. Marta Janczewska, Preserving Jewish memory - Bringing history to life. Wywiad z Aleksandrem Ziemnym [online], 2004 [dostęp 2021-10-18].
  3. Tilar J. Mazzeo, The Extraordinary Story of the Woman Who Saved 2,500 Children from the Warsaw Ghetto, Simon & Schuster, 2016, ISBN 978-1-4711-5261-0.
  4. a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 426. ISBN 83-223-2073-6.
  5. a b Kto jest kim w Polsce 1989. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 577. ISBN 83-223-2491-X.
  6. Nekrolog, Gazeta Wyborcza [online], nekrologi.wyborcza.pl/ [dostęp 2022-04-06] (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj