Jerzy Niward Musolff

Jerzy Niward Musolff (ur. 30 maja 1795 w Sławęcinie, zm. 10 października 1872 w Wągrowcu) – ksiądz, ostatni podprzeor wągrowieckiego opactwa – zwany ostatnim Cystersem, filantrop, społecznik, wągrowiecki prekursor inicjatyw związanych ze stałą opieką nad potrzebującymi[1].

Życiorys edytuj

Uczył się w Chojnicach. W wieku 13 lat oddany został do klasztoru Cysterów w Wągrowcu. W 1818 roku, wyświęcony został na kapłana.

Był podprzeorem klasztoru Cystersów w Wągrowcu – mieście historycznie związanym z zakonem. Po likwidacji klasztoru, dokonanej przez władze pruskie (1835/1836), Musolff został proboszczem parafii poklasztornej, łęgowsko-tarnowskiej[2], pełniąc następnie tę funkcję przez 34 lata[3]. Parafia rozpoczęła działalność w 1838 roku[4], była to parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Wągrowcu, osadzona w kościele pocysterskim[5]. Przez pewien czas, w 1835 roku, pełnił funkcję gospodarza (prokuratora) seminarium duchownego w Poznaniu[6][7]. W 1862 roku przyjął godność kanonika kolegiaty kruszwickiej[7]. W latach 1852–1854 był proboszczem parafii farnej w Wągrowcu[8].

Podczas swego życia, dał się poznać jako filantrop, dobry organizator, pomagając dzieciom, osobom ubogim, starym i chorym.

Pochowany 14 października 1872 roku na cmentarzu Łęgowsko-tarnowskim[7] (obecnie – Cmentarz Komunalny w Wągrowcu, przy ulicy Skockiej – stara część cmentarza[9]). Po śmierci Musolffa, jego majątek, zgodnie z testamentem, zapisany został domowi sierot[7].

Dom Sierot pod opieką św. Jerzego edytuj

Starania o utworzenie domu sierot (i dzieci zaniedbanych), Musolff rozpoczął w latach 50. XIX wieku, napotykając wiele przeszkód natury finansowej i formalnej. W 1858 roku doszło do podpisania umowy z siostrą Filipiną Studzińską[3], przełożoną poznańskiej prowincji S.S. Miłosierdzia reguły św. Wincentego a Paulo[7]. Umowa zakładała stałą obecność sióstr, jako opiekunek domu (zostały usunięte przez rząd pruski w okresie Kulturkampfu, wróciły w 1919 roku), zlokalizowanego przy ulicy Gnieźnieńskiej w Wągrowcu. 29 sierpnia 1859 roku, władze pruskie uznały „prawa publicznej korporacji”, przyznając jednocześnie prawo do nabycia ziemi i zatwierdziły akt fundacyjny. Ostateczna redakcja statutu placówki, została ukończona w 1859 roku (władze państwowe uczyniły to dopiero w 1860), dom został otwarty 1 października tego samego roku. Jerzy Niward Musolff zarządzał fundacją przez 12 lat (1860–1872)[3]. W placówce funkcjonował także lazaret i szwalnia[7]. W budynkach poklasztornych Musolff utworzył też alumnat dla uczniów gimnazjum[5].

W domu sierot panowały zasady opierające się na porządku i zamiłowaniu do pracy. Dzieci, które przejawiały zainteresowanie do nauki lub sztuki, miały być w tym kierunku prowadzone. Wychowankowie po osiągnięciu określonego wieku, kształcili się na rzemieślników lub byli oddawani na służbę. Możliwa była również adopcja. Początkowo dom przeznaczony był dla sześciorga dzieci i trzech sióstr, jednak wzrastające zapotrzebowanie sprawiło, że w domu mieszkało nawet 90 dzieci[3].

Musolff stworzył dom starców – przytułek (1848–1875), dom sierot i alumnat – dwie ostatnie instytucje przetrwały niemal do II Wojny Światowej[10]. Po śmierci Musolffa, prezesem Kuratorium Domu został ksiądz Maciej Bukowiecki[3]. Dom sierot, zlokalizowany początkowo przy ulicy Gnieźnieńskiej, został później przeniesiony na ulicę Kolejową i przetrwał do 1961 roku[8]. Stary budynek przy ulicy Gnieźnieńskiej został wyburzony. Od 1952 roku domem opiekowało się Zrzeszenie "Caritas", w 1961 roku dom został przejęty przez państwo[11].

W 2000 roku zostało formalnie zarejestrowane Stowarzyszenie im. ks. Jerzego Niwarda Musolffa, przy parafii pw. św. Wojciecha w Wągrowcu. Dwa lata wcześniej, w tym mieście, zainicjował swą pracę Społeczny Komitet Budowy Hospicjum, który zmienił się w Stowarzyszenie[2]. Dzięki staraniom, między innymi, księdza kanonika Andrzeja Rygielskiego, przy parafii działają jadłodajnia, noclegownia i hospicjum[10].

Przypisy edytuj

  1. Archidiecezja Gnieźnieńska [online], www.archidiecezja.pl [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  2. a b Jerzy Niward Musolff – Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku [online], www.wtg-gniazdo.org [dostęp 2020-07-06].
  3. a b c d e Tadeusz Nożyński, Dom sierot w Wągrowcu fundacji ks. J. N. Musolffa, Zeszyty historyczne Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Pałuckiej w Wągrowcu, 1989.
  4. Marcin Moeglich, Jerzy Paluch, Z dziejów kościoła i parafii pw. św. Katarzyny w Łęgowie, „Wągrowieckie Studia Muzealne, Tom II”, 2014.
  5. a b Stowarzyszenie – Parafia pw. św. Wojciecha w Wągrowcu [online] [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  6. Piotr Paliński, Powiat wągrowiecki, Wągrowiec 1932.
  7. a b c d e f Parafia Świętego Jakuba Większego Apostoła w Mogilnie [online], www.faramogilno.pl [dostęp 2020-07-06].
  8. a b Nasz Patron | Hospicjum w Wągrowcu [online] [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  9. Mogily.pl – Cmentarz Klasztorny w Wągrowcu [online], mogily.pl [dostęp 2020-07-06].
  10. a b Cystersi w dziejach Wągrowca – opatowka.pl [online] [dostęp 2020-07-06] (pol.).
  11. Gustawa Patro, Wągrowiec. Zarys dziejów, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982, ISBN 83-09-00642-X.