Jimmie Noone
James „Jimmie” Noone (ur. 23 kwietnia 1895 w Cut Off w stanie Luizjana, zm. 19 kwietnia 1944 w Los Angeles)[1] – amerykański klarnecista jazzowy, reprezentant stylów: nowoorleańskiego i chicagowskiego. Mistrz improwizacji granych w kontrapunkcie do zespołu, wirtuoz, który inspirował klarnecistów mu współczesnych oraz następców, m.in. takich jak Omer Simeon, Benny Goodman, Irving Fazola i Artie Shaw.
.jpg)
| |
| Imię i nazwisko |
James Noone |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
23 kwietnia 1895 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Wydawnictwo | |
| Powiązania | |
Biografia i kariera edytuj
Urodził się na Stanton Plantation[3] (plantacja trzciny cukrowej) w rejonie Cut Off, należącym do Lafourche Parish w stanie Luizjana. Jego rodzicami byli John Noone i Lucinda Daggs[3]. Jako mały chłopiec grał na gitarze, ale kiedy w 1910 przeprowadził się z rodzicami do Nowego Orleanu, porzucił gitarę dla klarnetu. Jego pierwszymi nauczycielami gry na tym instrumencie byli: słynny koncertmistrz, teoretyk i edukator, Lorenzo Tio oraz zaledwie trzynastoletni[4] Sidney Bechet. Później – już w Chicago – pobierał także lekcje u znanego nauczyciela klarnetu klasycznego, Franza Schoeppa, grając m.in. duety z młodziutkim Bennym Goodmanem[5].
Karierę muzyka zawodowego rozpoczął ok. 1913 w zespole swojego szwagra, kornecisty Freddiego Kepparda, który grał w klubach Storyville, nowoorleańskiej dzielnicy czerwonych latarni. Rok później Noone wraz z innym kornecistą, Buddiem Petitem, założył The Young Olympia Band. Trio, prowadzone przez Nonne'a, występowało latem 1916 i 1917 w „Pythian Temple Roof Garden”[6]. W owych tych latach Noone okazjonalnie grywał w zespołach Papy Celestina i Kida Ory'ego. Pod koniec 1917 przeniósł się do Chicago, gdzie ponownie pracował z Freddiem Keppardem, kierującym The Original Creole Orchestra. Wiosną 1918 zespół rozwiązał się, ale niemal równocześnie Joe „King” Oliver założył swój The Creole Jazz Band, do którego dołączył Noone. Następnie pracował z w klubach Chicago i okolicach, grając w różnych grupach. W 1920 zaangażował się do orkiestry Dreamland Doca Cooka, pozostając jej członkiem do 1926. Jednocześnie prowadził własny zespół, w skład którego wchodzili m.in. pianista Earl Hines, saksofonista i klarnecista Doc Poston, bandżysta Bud Scott i perkusista Johnny Wells. Do 1931 grupa występowała w popularnych ówcześnie klubach chicagowskich: „The Nest” (późniejszy „Apex”), „The Ambassador” i „El Rado”. W latach 1928-1930 ów zespół – jako Jimmie Noone's Apex Club Orchestra – dokonał dla wytwórni Vocalion wielu klasycznych obecnie nagrań. Były to m.in. utwory: Ain't Misbehavin', Apex Blues, El Rado Scuffle, Four Or Five Times i Every Evening (I Miss You), który stał się bestsellerem.
W 1935 Noone przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie wraz z kontrabasistą Wellmanem Braudem sformował orkiestrę i otworzył klub. Przedsięwzięcie jednak okazało się nieudane i po kilkunastu miesiącach muzyk powrócił do Chicago. Utworzył kolejny zespół (o zmiennym składzie, którego członkami byli m.in. pianista Teddy Wilson i wokalista Joe Williams) i do 1942 wraz z nim grał przede wszystkim w klubach. Sporadycznie jeździł w trasy koncertowe, odwiedzając – po 20 latach nieobecności – Nowy Orlean oraz tak odległe od siebie miasta jak Omaha i San Antonio.
Ostatnim etapem życia i kariery Nonne'a była Kalifornia, do której przeprowadził się w 1943. Po przyjeździe do Los Angeles dołączył do zespołu Kida Ory'ego, który wkrótce potem otrzymał propozycję udziału w programach radiowych Orsona Wellesa, poświęconych historii jazzu nowoorleańskiego. Noone zagrał tylko w kilku audycjach, albowiem 19 kwietnia 1944 zmarł nagle wskutek rozległego zawału serca.
Muzyka edytuj
Jimmie Noone był jednym z najlepszych klarnecistów lat 20. XX w.[7] i wraz z Sidneyem Bechetem oraz Johnnym Doddsem tworzył „wielką trójcę”[8] tego instrumentu. Reprezentował tzw. „szkołę kreolską”[1] jazzu tradycyjnego. Noone wyróżniał się przede wszystkim delikatnością i subtelnością swojego tonu, w przeciwieństwie do ostrych i ekspansywnych improwizacji Doddsa[8]. Wyśmienita technika i czyste brzmienie z wykorzystaniem wibrata nadawały jego grze walor śpiewności[1]. Wywarł nią wpływ nie tylko na klarnecistów swojego pokolenia, ale także na najważniejszych przedstawicieli tego instrumentu w erze swingu.
Jimmy Nonne grał na klarnecie marki Selmer, zbudowanym według systemu Alberta[9].
Wybrana dyskografia (CD) edytuj
- 1994 Jimmie Noone • Apex Blues (GRP)
- 1996 Jimmie Noone 1928-1929 (Classics)
- 1997 Jimmie Noone 1923-1928 (Classics)
- Jimmie Noone 1930-1934 (Classics)
- Jimmie Noone 1934-1940 (Classics)
- 2004 Jimmie Noone • Complete Recordings (Definitvie)
- Jimmie Noone • Three Little Words (2CD) (Classic Jazz Archives)
- Jimmie Noone at the Apex Club (Definitive Spain)
- 2006 Chicago Rhythm • The Recordings of Jimmie Noone 1923-1943 (4CD) (JSP Records)
- 2010 Kid Ory and Jimmie Noone • New Orleans Jazz (Essential Media Group)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Red Hot Reed Warmers – Jimmie Noone (ang.) [dostęp 2011-09-15]
- ↑ Hughes Panassie był francuskim krytykiem jazzowym i pierwszym nie-Amerykaninem, który w tej dziedzinie zdobył międzynarodowe uznanie. Patrz: Answers.com – Hughues Panassie (ang.) [dostęp 2011-09-15]
- ↑ a b Thomas W. Jacobsen – Jimmie Noone, a brief review. neworleansnotes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-12)]. (ang.) [dostęp 2011-09-15]
- ↑ all•about•jazz – Jimmie Noone (ang.) [dostęp 2011-09-15]
- ↑ Jazz Lives – Jimmie Noone (ang.) [dostęp 2011-09-15]
- ↑ nps.gov – A New Orleans Jazz History, 1895-1927 (ang.) [dostęp 2011-09-15]
- ↑ redhotjazz.com – Jimmie Noone. redhotjazz.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-04-04)]. (ang.) [dostęp 2011-09-15]
- ↑ a b Joachim Ernst Berendt: Od raga do rocka. PWM, 1979, s. 246, 247.
- ↑ Albert System – The Jazz Clarinet. usuarios.multimania.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-25)]. (ang.) [dostęp 2011-09-15]
Bibliografia edytuj
- James K. Williams, Jimmie Noone • Jazz Clarinet Pioneer (Discography by John Wilby), wyd. własnym sumptem (James K. Williams, 801 S. English Avenue, Springfield, IL 62704), 2010
- all•about•jazz – Jimmie Noone
- Red Hot Reed Warmers – Jimmie Noone