Joanna Duda-Gwiazda

polska inżynier okrętowiec, publicystka, działaczka opozycji demokratycznej

Joanna Beata Duda-Gwiazda (ur. 11 października 1939 w Krzemieńcu) – polska inżynier okrętowiec, publicystka, działaczka opozycji demokratycznej w PRL, dama Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski i Orderu Orła Białego.

Joanna Duda-Gwiazda
Ilustracja
Joanna Duda-Gwiazda i Andrzej Gwiazda, 2007
Data i miejsce urodzenia

11 października 1939
Krzemieniec

Zawód, zajęcie

inżynier, publicystka, działaczka opozycyjna

Alma Mater

Politechnika Gdańska

Małżeństwo

Andrzej Gwiazda

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności
Wizerunek Joanny Dudy-Gwiazdy na muralu „Kobiety Wolności” w Gdańsku

Życiorys

edytuj

Wykształcenie i praca zawodowa

edytuj

W 1963 ukończyła studia na Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej – specjalność maszyny i siłownie okrętowe. Od 1963 do 1965 była głównym technologiem w Stoczni Jachtowej w Gdańsku. Następnie, do 1971 pracowała w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych. Od 1971 do 1999 była zatrudniona w Centrum Techniki Okrętowej. W 2000 przeszła na emeryturę. W 1967 wstąpiła do Klubu Wysokogórskiego.

Działalność polityczna i społeczna

edytuj

Od 1962 do 1968 należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Następnie działała w opozycji demokratycznej. W 1976 wspólnie z mężem napisała list otwarty do Sejmu w obronie Komitetu Obrony Robotników (KOR-u), za co otrzymali zakaz opuszczania kraju. Od 1978 działała w Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża, redaktorka związkowego pisma „Robotnik Wybrzeża”. W październiku 1979 uczestniczyła w proteście głodowym w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, podjętym w ramach solidarności z aresztowanymi działaczami czechosłowackiej Karty 77.

W sierpniu 1980 uczestniczyła w strajku w Stoczni Gdańskiej. Była współautorką 21 postulatów MKS. Po powstaniu "Solidarności" zasiadała w Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej i była jego rzecznikiem prasowym. W latach 1980–1981 była członkinią gdańskiego Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność”.

13 grudnia 1981 została internowana. Zwolniono ją 22 lipca 1982. W latach 1982–1983 wydawała pismo „Skorpion”, natomiast w latach 1983–1986, 1989–1997 – „Poza Układem”. Należała do przeciwników Okrągłego Stołu. Jest stałą współpracowniczką „Nowego Obywatela” (dawniej „Obywatel”).

W lutym 2007 wraz ze swoim mężem zaangażowała się w obronę Doliny Rospudy przed jej zniszczeniem w wyniku budowy obwodnicy Augustowa. W 2011 weszła w skład Rady Stowarzyszenia Solidarni 2010[1].

Wraz z mężem jest bohaterką wywiadów-rzek pt. Gwiazdozbiór w »Solidarności« (ISBN 978-83-926008-1-7) oraz Historia przyznała nam rację (ISBN 978-83-8079-001-8), których autorem i redaktorem jest Remigiusz Okraska oraz, w przypadku drugiej z wymienionych, Agnieszka Niewińska.

Odznaczenia, wyróżnienia, upamiętnienia

edytuj

W 2000 otrzymała tytuł honorowego obywatela miasta Gdańska. Postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 3 maja 2006 „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce” została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[2]. W 2016 została odznaczona przez prezydenta Andrzeja Dudę za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Krzyżem Wolności i Solidarności[3][4]. W 2021 otrzymała Order Orła Białego[5][6].

W 2019 jej wizerunek znalazł się na muralu „Kobiety Wolności” na stacji PKM Strzyża w Gdańsku[7].

Życie prywatne

edytuj

W 1961 wyszła za mąż za Andrzeja Gwiazdę.

Publikacje książkowe

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Do Solidarnych po Walnym Zgromadzeniu. solidarni2010.pl, 12 września 2011.
  2. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 maja 2006 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2006 r. nr 46, poz. 483).
  3. Postanowienie nr rej. 546/2016 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 listopada 2016 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2017 r. poz. 120).
  4. Prezydent do kobiet: Jesteście bohaterkami naszej wolności. prezydent.pl, 2016-12-13. [dostęp 2016-12-13].
  5. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 listopada 2021 r. nr rej. 483/2021 o nadaniu orderów (M.P. z 2022 r. poz. 167).
  6. Ordery z okazji Narodowego Święta Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2021. [dostęp 2021-11-11].
  7. Izabela Biała, Kobiety Wolności – niezwykły mural na stacji PKM Strzyża przypomina polskie opozycjonistki [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta, 5 lipca 2019 [dostęp 2021-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-02].

Bibliografia

edytuj