Joanna Guze
Joanna Guze (ur. 30 listopada 1917 w Żytomierzu, zm. 12 stycznia 2009 w Warszawie) – polska tłumaczka, krytyk i historyk sztuki, popularyzatorka malarstwa.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
Życiorys Edytuj
Studiowała filozofię i historię sztuki na Uniwersytecie Lwowskim. Po inwazji Niemiec na ZSRR przebywała m.in. w Kijowie, w Kazachstanie. W 1943 przyłączyła się do Armii Polskiej w ZSRR, z którą dotarła do Lublina. W 1945 zamieszkała w Krakowie. W 1978 podpisała deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych.
Guze przełożyła liczne dzieła literatury francuskiej, m.in. powieści Dżuma i Upadek Alberta Camusa, Trzej muszkieterowie Aleksandra Dumasa utwory Prospera Mériméego, Charlesa Nodiera, powieść Juliusza Verne’a Szkoła Robinsonów (1951), Pamiętniki zza grobu Chateaubrianda, pisma o sztuce (Charles’a Baudelaire’a, Paula Valéry’ego, André Malraux) oraz rosyjskie (np. Iwana Turgieniewa) i Listy do brata Vincenta van Gogha.
Guze wydała tomy monograficznych szkiców i opowieści, m.in. Impresjoniści (1964), Na tropach sztuki (1968), Twarze z portretów (1974), Wśród bohaterów kina (1983), Dialogi ze sztuką (1992).
Była także autorką wstępów, komentarzy oraz słuchowisk radiowych dla młodzieży. Była członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. 23 sierpnia 1980 roku dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[1].
Jest pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kolumbarium, rząd 39, grób 2)[2].
Tłumaczenia (wybór) Edytuj
Anatolij Winogradow, Trzy barwy czasu, KiW, Warszawa 1949.
Ilja Erenburg, Nadzieja pokoju, KiW, Warszawa 1951.
Iwan Turgieniew, Ojcowie i dzieci, KiW, Warszawa 1951.
Jules Verne, Szkoła robinsonów, NK, Warszawa 1951.
Sergiusz Dikowski, Dalekie strażnice, NK, Warszawa 1952.
Prosper Mérimée, Żakeria, KiW, Warszawa 1952.
Prosper Mérimée, Teatr Klary Gazul, aktorki hiszpańskiej, PIW, Warszawa 1953.
Aleksander Ostrowski, Małżeństwo Bieługina. Komedia w 5 aktach, PIW, Warszawa 1955.
Alexandre Dumas, Trzej muszkieterowie, Iskry, Warszawa 1955.
Albert Camus, Dżuma, PIW, Warszawa 1957.
Albert Camus, Upadek, PIW, Warszawa 1957.
Albert Camus, Człowiek zbuntowany, Instytut Literacki, Paris 1958 (przekład niepodpisany).
Albert Camus, Wygnanie i królestwo, PIW, Warszawa 1958.
Prosper Mérimée, Kronika z czasów Karola IX, PIW Warszawa 1958.
Charles Baudelaire, Paryski spleen. Poematy prozą, PIW, Warszawa 1959.
François Carco, Spotkania ze sobą, WL, Kraków 1959.
Claude Roy, Nieszczęścia kochania, PIW, Warszawa 1960.
Charles Baudelaire, O sztuce. Szkice krytyczne, Ossolineum, Wrocław 1961.
Malarze mówią o sobie, o swojej sztuce, o sztuce innych, WL, Kraków 1963.
Vincent van Gogh, Listy do brata, przeł. Joanna Guze i M. Chełkowski, Czytelnik, Warszawa 1964.
Daumier w oczach własnych i w oczach przyjaciół, PIW Warszawa 1967.
Paul Cézanne, Listy, PIW, Warszawa 1968.
Corot w oczach własnych i w oczach przyjaciół, PIW, Warszawa 1968.
Eugène Delacroix, Dzienniki. Cz. 1. 1822–1853; Cz. 2. 1854–1863. Przeł. Joanna Guze i Julia Hartwig, Ossolineum, Wrocław 1968.
Dominique Vivant Denon, Chwila ulotna, PIW, Warszawa 1970.
Fernand Léger, Funkcje malarstwa, PIW, Warszawa 1970.
Charles Nodier, Skarb z Poletka Bobu i Kwiat Groszku. Czarodziejska bajka, NK, Warszawa 1970.
Michel Butor, Powieść jako poszukiwanie: wybór esejów, Czytelnik, Warszawa 1971.
Albert Camus, Eseje, PIW, Warszawa 1971.
Alfred de Musset, Lorenzaccio, PIW Warszawa 1972.
Vercors, Tratwa Meduzy, Czytelnik, Warszawa 1972.
Anthelme Brillat-Savarin, Fizjologia smaku albo Medytacje o gastronomii doskonałej, PIW, Warszawa 1973.
Paul Valéry, Rzeczy przemilczane. Z pism o sztuce, PIW, Warszawa 1973.
Michaił Ałpatow, Rublow, PIW, Warszawa 1975.
Théophile Gautier, Pisarze i artyści romantyczni. Szkice, wspomnienia, groteski, Czytelnik, Warszawa 1975.
Jules Amadée Barbey d’Aurevilly, Diable sprawy, PIW, Warszawa 1978.
Théophile Gautier, Podróż do Hiszpanii, PIW Warszawa 1979.
Charles Nodier, Wróżka okruchów i inne opowieści, PIW, Warszawa 1979.
Benjamin Constant, Dzienniki poufne, Czytelnik, Warszawa 1980.
Edmond i Jules de Goncourt, Sztuka XVIII wieku, Czytelnik, Warszawa 1981.
André Malraux, Przemiana bogów, t. 2 Nierzeczywiste, KAW, Warszawa 1985.
Edmond i Jules Goncourt, Dziennik. Pamiętnik z życia literackiego [wybór]. PIW Warszawa 1988.
Alfred de Vigny, Wielkość i niewola wojskowego stanu, Czytelnik, Warszawa 1990.
François René de Chateaubriand, Pamiętniki zza grobu [wybór], PIW, Warszawa 1991.
Jean Cassou i in., Encyklopedia symbolizmu, WAiF, Warszawa 1992.
André Malraux Antypamiętniki, Czytelnik, Warszawa 1991.
André Gide, Dziennik [wybór], Krąg, Warszawa 1992.
Gérard de Nerval, Córki ognia, OL, Kraków 1993.
Jules Renard, Dziennik [wybór], Krąg, Warszawa 1993.
Albert Camus, Notatniki 1935–1959, Krąg, Warszawa 1994.
Albert Camus, Pierwszy człowiek, PIW, Warszawa 1995.
Pierre Courthion, Malarstwo flamandzkie i holenderskie, Arkady, Warszawa 1996.
Henri-Frédéric Amiel, Dziennik intymny [wybór], Czytelnik, Warszawa 1997.
Albert Thibaudet, Historia literatury francuskiej. Od Rewolucji Francuskiej do lat trzydziestych XX wieku, PWN, Warszawa 1997.
Historia sztuki 1000–2000 pod red. A. Mérota, przeł. H. Andrzejewska, J. Guze, P. Wrzosek, Arkady, Warszawa 1998.
Charles Baudelaire, Rozmaitości estetyczne, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000.
Alain Besançon, Przekleństwo wieku. O komunizmie, narodowym socjalizmie i jedności Zagłady, Czytelnik, Warszawa 2000.
Jean-Pierre Davidts, Mały Książę odnaleziony, Świat Książki, Warszawa 2000.
Jacques Le Goff, Święty Franciszek z Asyżu, Czytelnik, Warszawa 2001.
Pierre Cabanne, Encyklopedia art déco, [przekład uzupełniła A. Sieradzka], WAiF – PWN, Warszawa 2002.
Consuelo de Saint-Exupéry, Pamiętnik róży, Znak, Kraków 2002.
Książki autorskie Edytuj
Joanna Guze, Kulisiewicz, Sztuka, Warszawa 1956.
Joanna Guze, Impresjoniści, Wiedza Powszechna, Warszawa 1964.
Joanna Guze, Na tropach sztuki, Nasza Księgarnia, Warszawa 1968.
Joanna Guze, Twarze z portretów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974.
Joanna Guze, Spotkania w muzeum świata, Nasza Księgarnia, Warszawa 1976.
Joanna Guze, Wśród bohaterów kina, Nasza Księgarnia, Warszawa 1983.
Joanna Guze, Dialogi ze sztuką, Oficyna Literacka, Kraków 1992.
Joanna Guze, Albert Camus – los i lekcja, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2004.
Bibliografia Edytuj
Przypisy Edytuj
- ↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JOANNA GUZE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-04-23].