Joe Biden

47. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych

Joe Biden, właśc. Joseph Robinette Biden Jr. (wym. [ˈʤoʊsɨf rɒbɨˈnɛt ˈbaɪdən]; ur. 20 listopada 1942 w Scranton) – amerykański polityk, senator ze stanu Delaware w latach 1973–2009, 47. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych w latach 2009–2017, prezydent-elekt z ramienia demokratów z planowaną datą objęcia urzędu 20 stycznia 2021[1][2][3][4].

Joe Biden
Ilustracja
Joe Biden (2020)
Pełne imię i nazwisko Joseph Robinette Biden Jr.
Data i miejsce urodzenia 20 listopada 1942
Scranton
47. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Okres od 20 stycznia 2009
do 20 stycznia 2017
Przynależność polityczna Partia Demokratyczna
Druga dama Jill Biden
Poprzednik Dick Cheney
30. Senator II klasy z Delaware
Okres od 5 stycznia 1973
do 15 stycznia 2009
Poprzednik J. Caleb Boggs
Następca Ted Kaufman
Faksymile
Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności z Wyróżnieniem (Stany Zjednoczone) Order Krzyża Ziemi Maryjnej I Klasy (Estonia) Order Pakistanu Order Wolności (Ukraina) Order Zwycięstwa Świętego Jerzego (Gruzja) Medal za zaangażowanie Medal Honoru Ellis Island
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach

Urodził się 20 listopada 1942 w Scranton w Pensylwanii. Edukował się w stanie Delaware. Po zakończeniu studiów prawniczych pracował jako adwokat. Przez całą karierę polityczną był związany z Partią Demokratyczną. W latach 1970–1972 należał do Rady Hrabstwa New Castle. W 1973 został wybrany do Senatu Stanów Zjednoczonych i uzyskał reelekcję w latach 1978, 1984, 1990, 1996, 2002 i 2008. Był piątym najmłodszym senatorem w historii Stanów Zjednoczonych i najdłużej urzędującym senatorem z Delaware. W tym czasie przewodził Senackiej Komisji Relacji Zagranicznych i Senackiej Komisji ds. Sądownictwa. Dwukrotnie bezskutecznie kandydował w wyborach prezydenckich, rezygnując w trakcie prawyborów: w 1988 i w 2008.

W 2008 został wybrany na wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych u boku prezydenta Baracka Obamy i uzyskał reelekcję w 2012. Pełnił ten urząd od 2009 do 2017. Po zakończeniu wiceprezydentury założył fundację charytatywną Biden Cancer Initiative, której działalność jest związana ze zwalczaniem chorób nowotworowych. W 2019 ogłosił swoją kandydaturę w prawyborach prezydenckich przed wyborami w 2020, z kolei w sierpniu 2020 roku oficjalnie został kandydatem Partii Demokratycznej na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Życiorys

Młodość i wykształcenie

 
Joe Biden w wieku 10 lat

Urodził się 20 listopada 1942 w szpitalu St. Mary’s Hospital w Scranton w hrabstwie Lackawanna w stanie Pensylwania jako Joseph Robinette Biden Jr.[5] Był synem Josepha Robinette’a Bidena Sr. i Catherine Eugenii Biden z domu Finnegan[6]. Wychowywał się razem z trójką rodzeństwa – dwoma braćmi (Francisem i Jamesem) i z jedną siostrą (Valerie)[7]. Matka Bidena była pochodzenia irlandzkiego. Rodzice ojca Joe Bidena byli pochodzenia angielskiego, francuskiego i irlandzkiego[8][9].

Uczył się w stanie Delaware, najpierw w szkole podstawowej Saint Helena’s Elementary School w Wilmington, a potem w prywatnej katolickiej szkole średniej Archmere Academy w Claymont. W 1961 rozpoczął studia na University of Delaware na dwóch kierunkach – politologia i historia[10]. W latach 1961–1963 odbywał służbę wojskową w ramach R.O.T.C(ang.), jednak po pierwszym roku był nisko oceniany w tej kategorii[11]. W 1965 ukończył studia, uzyskując stopień Bachelor’s degree[12]. W 1968 skończył prawo na Syracuse University College of Law, zdobywając tytuł Juris Doctor[6].

W Archmere Academy grał w high school football (występował na pozycji halfback i wide receiver)[13][14] oraz baseball[15]. Ukończył tę szkołę w 1961 roku[16]. Do 20. roku życia zmagał się z jąkaniem[17]. Dzięki recytacji poezji przed lustrem udało mu się zredukować nasilenie tego zaburzenia mowy[18]. Od 1969 jest członkiem izby adwokackiej Delaware State Bar Association[19][5]. W latach 1968–1970 pracował jako adwokat w Wilmington[6][20]. W latach 1970–1972 należał do Rady Hrabstwa New Castle, reprezentując 4. okręg wyborczy hrabstwa i Partię Demokratyczną[21].

Senator

Wybór

 
Oficjalne zdjęcie senackie Joe Bidena (1973)

W 1972 kandydował do Senatu w stanie Delaware, rzucając wyzwanie wieloletniemu senatorowi J. Calebowi Boggsowi z Partii Republikańskiej[21]. Swoją kampanią wyborczą chciał dotrzeć do osób niezainteresowanych polityką i przeciwników udziału Stanów Zjednoczonych w wojnie wietnamskiej[22][23]. Biden wygrał wybory do Senatu na swoją pierwszą kadencję, zdobywając 55,41% wszystkich głosów[21]. Miał wtedy 29 lat, co czyni go piątym najmłodszym senatorem w historii Stanów Zjednoczonych. Sześciokrotnie z powodzeniem ubiegał się o reelekcję[24] i jest najdłużej urzędującym senatorem z Delaware w historii[6]. Menedżerką kampanii Joe Bidena była jego siostra – Valerie Biden Owens, odpowiedzialnym za sprawy finansowe był Jimmy Biden, natomiast funkcję koordynatora wolontariatu pełnił Francis Biden[23].

Działalność

Był członkiem Senackiej Komisji Relacji Zagranicznych i Senackiej Komisji ds. Sądownictwa[22]. Z tego okresu wywodzi się jego długoletnia przyjaźń z późniejszym senatorem Partii Republikańskiej, Johnem McCainem, wówczas oficerem łącznikowym marynarki przy Senacie[25]. Od 1987 do 1995 był przewodniczącym Senackiej Komisji ds. Sądownictwa. W latach 2001–2003 i 2007–2009 przewodniczył Senackiej Komisji Relacji Zagranicznych[6].

W 1987 wyróżnił się w czasie przesłuchania Roberta Borka, kandydata prezydenta Ronalda Reagana do Sądu Najwyższego. W tym samym roku zdecydował się kandydować na prezydenta. Wycofał się jeszcze w tym samym roku[22]. Następnie przez 7 miesięcy był nieobecny w Senacie z powodu tętniaka mózgu[22]. W tym czasie przeszedł dwie operacje[24]. W 1990 przedstawił wczesny projekt ustawy, który do 1994 stał się projektem Violence Against Women Act. Jej celem było zwalczanie przemocy domowej i napastowania seksualnego[6]. Między innymi za sprawą starań Bidena ustawa została przegłosowana w Kongresie i podpisana przez prezydenta Billa Clintona[22]. Był też twórcą ustawy Violent Crime Control and Law Enforcement Act, kształtującej prawo związane z policją, sądownictwem i więziennictwem[26]. W 2002 zagłosował za interwencją amerykańską w Iraku. Później nazywał tę decyzję błędem[27] i wielokrotnie krytykował amerykańskie działania militarne na terenie Iraku[6].

Wybory prezydenckie w 1988

W 1987 ogłosił chęć udziału w wyborach prezydenckich w 1988 roku[22]. W trakcie prawyborów Partii Demokratycznej oskarżono go o plagiat przemówienia lidera Brytyjskiej Partii Pracy Neila Kinnocka, co w mediach stało się głównym przedmiotem dyskusji związanym z kampanią Bidena[28]. Zarzucano mu również zmyślenie historii o przodkach pracujących w kopalni węgla[22]. Dalsza krytyka skłoniła go do zwołania konferencji prasowej, w trakcie której przyznał się do splagiatowania swojego artykułu prawniczego w trakcie studiów. Według jego relacji, źle rozumiał wówczas prawo do cytowania i podawania źródeł[29]. Biden wycofał się z kandydatury po trzech miesiącach[6], jeszcze przed pierwszymi wyborami stanowymi[22], a w czasie rozstrzygającego spotkania komitetu krajowego partii otrzymał tylko dwa głosy delegatów[21].

 
Pierwsze przemówienie Joe Bidena jako kandydata na Wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych

Wybory prezydenckie w 2008

31 stycznia 2007[6] Biden rozpoczął kampanię wyborczą przed wyborami prezydenckimi w 2008[30]. 1 sierpnia 2007 wydano jego pamiętnik Promises to Keep: On Life and Politics[6]. Gdy w prawyborach Partii Demokratycznej w stanie Iowa zdobył mniej niż 1% głosów, postanowił wycofać się z wyborów[22], co uczynił 3 stycznia 2008[6]. Zaimponował jednak swoją wiedzą Barackowi Obamie, któremu zaczął doradzać w kwestiach bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej. Gdy Obama wygrał prawybory, poprosił Bidena, aby kandydował u jego boku na wiceprezydenta[22].

23 sierpnia 2008 oficjalnie ogłoszono, że kandydatami Partii Demokratycznej w wyborach prezydenckich w 2008 będą Barack Obama na prezydenta i Joe Biden na wiceprezydenta. Ich przeciwnikami byli kandydaci Partii Republikańskiej: John McCain, ubiegający się o posadę prezydenta i Sarah Palin, ubiegająca się o urząd wiceprezydenta[6]. 4 listopada 2008 Barack Obama wygrał głosowanie powszechne na prezydenta, a Biden na wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych[6]. 15 grudnia obaj wygrali głosowanie w Kolegium Elektorów[21]. 15 stycznia 2009 Biden oficjalnie zrezygnował z urzędu senatora[6].

 
Oficjalne zdjęcie portretowe Joe Bidena (2013)

Wiceprezydent

Joe Biden zwyciężył w przeprowadzonych 4 listopada 2008 w wyborach wiceprezydenckich[31]. Lista wyborcza Partii Demokratycznej, na której znaleźli się: Barack Obama[32] (kandydat na Prezydenta) i Joe Biden[32] (kandydat na Wiceprezydenta) zdobyła 69 456 897 głosów, uzyskując tym samym największe poparcie w historii wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych[33]. 20 stycznia 2009 został zaprzysiężony na urząd wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych przez Johna Paula Stevensa[34], zostając tym samym pierwszym katolikiem pełniącym ten urząd[35]. 7 lutego wygłosił swoją pierwszą przemowę na konferencji bezpieczeństwa w Niemczech[6]. W dniach 20–21 października 2009 złożył wizytę w Polsce. Tematem rozmów z polskimi władzami była kwestia obrony rakietowej[36].

1 września 2010 przewodził ceremonii w Iraku, która formalnie kończyła amerykańską interwencję[6]. Podczas uroczystości Joe Biden powiedział: „Wyzwalanie Iraku zakończyło się, ale amerykańskie zaangażowanie będzie kontynuowane w ramach operacji «Nowy świt»”[37][38]. Kiedy w latach 2008–2012 wojska amerykańskie stopniowo opuszczały Irak, Joe Biden ośmiokrotnie odwiedził to państwo[39].

6 listopada 2012 Barack Obama i Joe Biden zostali wybrani na kolejną kadencję, pokonując w wyborach prezydenckich kandydatów Partii Republikańskiej: Mitta Romneya na prezydenta i Paula Ryana na wiceprezydenta[19][40]. Lista wyborcza Partii Demokratycznej, na której znalazł się Joe Biden zdobyła wówczas 65 915 795 głosów[33]. 20 stycznia 2013 został zaprzysiężony przez Sonię Sotomayor na stanowisko Wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych[41].

2 października 2014 w Cambridge w stanie Massachusetts zarzucił Turcji, Zjednoczonym Emiratom Arabskim i innym krajom Bliskiego Wschodu, że przypadkowo wzmocniły terrorystyczną organizację Państwo Islamskie, swoimi działaniami mającymi na celu wspomagać opozycję w Syrii, walczącą przeciwko prezydentowi Baszszarowi al-Assadowi[42]. Dwa dni później w rozmowie telefonicznej przeprosił za te słowa prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdoğana[6].

21 października 2015 ogłosił, że nie zamierza ubiegać się o prezydenturę w wyborach w 2016[6]. Kilka tygodni przed podjęciem decyzji Joe Biden organizował w swoim domu spotkania, w czasie których sprawdzał, czy uda mu się zdobyć wystarczającą ilość pieniędzy na prowadzenie kampanii[43]. Okazało się wówczas, że ówczesny wiceprezydent nie był w stanie uzyskać odpowiedniej liczby sponsorów, dzięki którym mógłby wystartować w wyborach prezydenckich[43]. Niektórzy komentatorzy twierdzili, że Joe Biden podjął decyzję o niestartowaniu w wyborach w „ostatniej chwili”[44].

12 stycznia 2017 prezydent Barack Obama odznaczył go Prezydenckim Medalem Wolności, co miało być dla Bidena niespodzianką[45]. 1 lutego Joe wraz ze swoją żoną Jill założyli fundację Biden Foundation, której celem było wspieranie inicjatyw politycznych i społecznych popieranych przez Bidena[6].

Po opróżnieniu urzędu Joe Biden wraz z Jill Biden założył organizację charytatywną Biden Cancer Initiative, która za cel stawiała sobie wspieranie wczesnego wykrywania raka i badań nad lekarstwem na raka. Zainspirowała ich do tego śmierć syna Beau, który cierpiał na tę chorobę[27].

Kampania wyborcza roku 2020

Początek kampanii

 
Joe Biden prowadzący kampanię wyborczą w 2019 roku

Media spekulowały o możliwości startu Bidena w wyborach prezydenckich w 2020 jeszcze przed rozpoczęciem przez niego kampanii. Od marca 2019 sondaże, prowadzone początkowo tylko przez związany z Demokratami ośrodek

sondażowy Public Policy Polling, wykazywały dużą przewagę Bidena nad urzędującym prezydentem Donaldem Trumpem[46]. Od października 2019 prowadził też w sondażach prawyborczych[47]. 25 kwietnia 2019 oficjalnie ogłosił swoją kandydaturę w prawyborach prezydenckich Partii Demokratycznej w 2020[27].

W czasie kampanii zarzucał prezydentowi Trumpowi, że wprowadzone przez niego cięcia podatkowe dla najbogatszych Amerykanów i jego polityka gospodarcza zwiększają nierówności ekonomiczne w kraju i zapowiedział, że jako prezydent wycofałby się z obniżek podatków dla najbogatszych wprowadzonych w trakcie prezydentury Trumpa[48].

Rola w skandalu ukraińskim

Osobne artykuły: Ukraiński skandal Trumpa i Impeachment Donalda Trumpa.

W czasie kampanii wyborczej prezydent Trump publicznie oskarżał Joe Bidena i jego syna Huntera o korupcję, wymuszania i podstępne eksploatowanie innych państw. Zarzucił Bidenowi, że pod groźbą wstrzymania 1 miliarda dolarów pomocy finansowej dla Ukrainy, doprowadził do dymisji ukraińskiego prokuratora generalnego Wiktora Szokina, prowadzącego śledztwo w Burisma Holdings – przedsiębiorstwa, w którym Hunter pracował, gdy Joe Biden był wiceprezydentem. W niektórych wpisach na Twitterze Trump cytował Petera Schweizera[49].

Joe Biden nazwał zarzuty Trumpa bezzasadnymi i politycznie motywowanymi[50]. Część mediów, na przykład agencja prasowa Bloomberg, stwierdziła, że nie ma żadnych dowodów ani na popełnienie wykroczenia przez Huntera Bidena, ani na naciski rządu amerykańskiego na rząd ukraiński w związku ze śledztwem w sprawie Burisma Holdings[51]. USA Today podało z kolei, że powodem nacisków ze strony Bidena na odwołanie ukraińskiego prokuratora generalnego Wiktora Szokina, nie było jego śledztwo w Burisma Holdings, tylko zbyt małe zaangażowanie w walce przeciwko korupcji wśród klasy politycznej Ukrainy[52].

W maju 2020 roku ukraiński polityk Andrij Derkacz udostępnił prokuraturze i mediom nagrania wykonane przez Ukraiński rząd, z rozmów Joe Bidena z prezydentem Ukrainy Petrem Poroszenką potwierdzające postawione wcześniej zarzuty[53].

Ostatecznie to Trump został postawiony w stan oskarżenia w związku z zarzutem próby wymuszenia na ukraińskim rządzie śledztwa w sprawie Bidenów[54].

14 października New York Post wypuścił artykuł zawierający nie tylko nowe dowody dotyczące domniemanej korupcji i wymuszeń Joe Bidena względem Ukrainy w czasie gdy był wiceprezydentem, ale również udostępnienia przez niego swoich kontaktów i relacji chińskim oligarchom[55][56]. W ramach domniemanej współpracy syn Joe Bidena – Hunter Biden, objął 10% udziałów i pozycje w zarządzie jednej z największych chińskich firm energetycznych, BHR[57]. Niedługo później prawnik Huntera Bidena oficjalnie potwierdził te doniesienia[58].

Przebieg prawyborów

 
Wyniki prawyborów Partii Demokratycznej w 2020 roku (kolorem granatowym zaznaczono stany, w których wygrał Joe Biden)

Joe Biden nieustannie prowadził w ogólnokrajowych sondażach sprzed Iowa caucus[59]. Ustąpił jednak Berniemu Sandersowi, gdy po prawyborach w Iowa zajął czwarte miejsce, za Sandersem, Petem Buttigiegem i Elizabeth Warren[59]. Udało mu się objąć prowadzenie pod względem liczby oddanych głosów dopiero po czwartym głosowaniu – w stanie Karolina Południowa[60]. Było to jego pierwsze zwycięstwo w owym roku[59]. Nadal jednak ustępował Sandersowi pod względem liczby pozyskanych delegatów[59]. Udało mu się wyjść na prowadzenie (zarówno pod względem liczby głosów, jak i pod względem liczby pozyskanych delegatów) po superwtorku – zwyciężył w Alabamie, Arkansas, Maine, Massachusetts, Minnesocie, Karolinie Północnej, Oklahomie, Wirginii, Teksasie i w Tennessee[59]. Następnie udało mu się wygrać w Idaho, Michigan, Missisipi, Missouri, Waszyngtonie, Arizonie, Florydzie, Illinois, Wisconsin, Alasce, Wyoming, Ohio, Kansas, Nebrasce, Oregonie, Hawajach, Dystrykcie Kolumbii, Indianie, Maryland, Montanie, Nowym Meksyku, Pensylwanii, Rhode Island, Dakocie Południowej, Guam, Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych, Georgii, Wirginii Zachodniej, Kentucky, Nowym Jorku, Delaware, New Jersey, Luizjanie, Connecticut i na Portoryko[59][61].

11 sierpnia 2020 roku Biden ogłosił Kamalę Harris swoją kandydatką na urząd Wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku[62].

Publiczne poparcie

Joe Biden został oficjalnie kandydatem Partii Demokratycznej 18 sierpnia 2020[63]. Wielu jej członków poparło go publicznie, w tym trzech byłych Prezydentów Stanów Zjednoczonych – Barack Obama[64], Bill Clinton[65] i Jimmy Carter[65] oraz dwóch Wiceprezydentów – Al Gore[66] i Walter Mondale[67]. Oprócz tego część członków Partii Republikańskiej otwarcie wyraziło poparcie dla Joe Bidena. Wśród nich byli między innymi: Jeff Flake (były Senator Stanów Zjednoczonych z Arizony)[68], John Warner (były Senator Stanów Zjednoczonych z Wirginii)[69], Bill Weld (były Gubernator Massachusetts)[70], Rick Snyder (były Gubernator Michigan)[71], John Kasich (były Gubernator Ohio)[72]. Kandydaturę Bidena poparli też biznesmeni i bizneswomen: Meg Whitman (była dyrektor generalna eBay i Hewlett-Packard)[73], Mark Cuban (właściciel zespołu Dallas Mavericks)[74], Carly Fiorina (była prezes AT&T i Hewlett-Packard)[75], Reed Hastings (jeden z założycieli Netflixa)[76] oraz Howard Schultz (były dyrektor generalny Starbucks)[77]. Poparli go również aktorzy: Dwayne Johnson[78], Leonardo DiCaprio[79], Robert De Niro[80], Tom Hanks[80] oraz piosenkarze i piosenkarki: Cher[81], Taylor Swift[82], Justin Timberlake[79], John Legend[79] i Cardi B[79].

Wśród przywódców zagranicznych faworyzujących Joe Bidena w wyborach prezydenckich znaleźli się: Alberto Fernández (prezydent Argentyny)[83], Zoran Milanović (prezydent Chorwacji)[84], Sauli Niinistö (prezydent Finlandii)[85], Donald Tusk (były premier Polski, były przewodniczący Rady Europejskiej i przewodniczący Europejskiej Partii Ludowej)[86], Tony Blair (były Premier Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej)[87], Guy Verhofstadt (były premier Belgii, przewodniczący frakcji Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy w Parlamencie Europejskim)[88] oraz David Cameron (były Premier Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej)[89].

Zwycięstwo w wyborach

Według medialnych szacunków, Joe Biden wygrał głosowanie powszechne z Donaldem Trumpem w wyborach przeprowadzonych 3 listopada 2020[1][2][3][4]. Domniemanego zwycięstwa Bidenowi pogratulowali m.in.: Justin Trudeau, Mun Jae-in, Binjamin Netanjahu, Narendra Modi, Angela Merkel, Tsai Ing-wen, Imran Khan, Boris Johnson, Emmanuel Macron, Kiriakos Mitsotakis, Alexander De Croo[90][91]. Był pierwszym kandydatem, który pokonał urzędującego prezydenta od wyborów z 1992, kiedy Bill Clinton zwyciężył z Georgem H.W. Bushem. Inauguracja prezydentury ma nastąpić 20 stycznia 2021[1]. W dniu objęcia urzędu, w wieku 78 lat, będzie najstarszym w historii amerykańskim prezydentem (poprzednim był Ronald Reagan, który zakończył urzędowanie, mając 77 lat)[92]. Będzie także drugim (po Johnie F. Kennedym) katolikiem na tym stanowisku[93].

11 listopada 2020 Biden wskazał Rona Klaina jako kandydata na stanowisko szefa personelu Białego Domu po objęciu urzędu prezydenckiego[94].

Wyniki wyborów

 
Logo kampanii prezydenckiej Bidena w 1988 roku
 
Logo kampanii prezydenckiej Bidena w 2008 roku
 
Logo kampanii prezydenckiej Bidena w 2020 roku

Poniżej wymienione zostały wybory, w których Joe Biden wziął czynny udział.

Rok Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik[21]
1970 Partia Demokratyczna Rada Hrabstwa New Castle nr 4 10 573 (55,41%) T
1972 Senat Stanów Zjednoczonych Delaware 116 006 (50,48%) T
1978 93 930 (57,95%) T
1984 147 831 (60,11%) T
Prawybory prezydenckie Demokratów – 1 (0,03%) N[95]
1988 2 (0,05%) N[95]
1990 Senat Stanów Zjednoczonych Delaware 112 918 (62,68%) T
1996 165 465 (60,04%) T
2002 135 253 (58,22%) T
2008 Prawybory wiceprezydenckie Demokratów –  T[96]
Prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej 81 623 (0,22%) N
Senat Stanów Zjednoczonych Delaware 257 539 (64,69%) T
Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych – 365 (67,84%) T[95]
2012 Prawybory wiceprezydenckie Demokratów  T[96]
Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych 332 (61,71%) T[95]
2020 Prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej 3 558 (74,92%) T[95]
18 431 136 (51,48%)[97]

Kontrowersyjne wypowiedzi

Biden jest często krytykowany w USA za tendencję do wpadek językowych i gaf, czasem wykazujących brak wrażliwości rasowej[98]. Całe artykuły poświęcone jego gafom były publikowane między innymi w tygodniku „Time” (Top 10 Joe Biden Gaffes)[99], dziennik „The Guardian” ('I am a gaffe machine’: a history of Joe Biden’s biggest blunders)[100] i tygodnik „Newsweek” (Joe Biden’s biggest gaffes: quotes, blunders that could hurt a 2020 presidential campaign)[101].

W 2007 w czasie swojej kampanii wyborczej przed wyborami prezydenckimi w 2008 nazywał jednego ze swoich konkurentów, Baracka Obamę, pierwszym mainstreamowym Afroamerykaninem, który jest elokwentny, bystry, czysty i dobrze wygląda. Jego słowa zostały odebrane jako przejaw braku wyczucia[30].

W 2010, gdy jako wiceprezydent wraz z prezydentem Barackiem Obamą uczestniczył w konferencji prasowej dotyczącej służby zdrowia, wyszeptał do prezydenta słowa będące wyrazem zachwytu, ale i zawierające wulgaryzm. Wypowiedziane przez niego zdanie było często komentowane w mediach[102].

W 2019 w czasie spotkania z przedstawicielami Asian & Latino Coalition w Des Moines w Iowa powiedział: Biedne dzieci są tak samo inteligentne, tak samo utalentowane, jak białe dzieci. Po chwili dodał jak bogate dzieci, czarne dzieci, azjatyckie dzieci, nie chodziło mi o to, ale pomyślcie, jak o tym myślimy. Po raz kolejny zarzucono mu brak wyczucia[98]. W tym samym roku jego kontrkandydatka w prawyborach prezydenckich Kamala Harris określiła jego wzmianki o pracy z senatorami opowiadającymi się za segregacją mianem bolesnych[48].

Życie prywatne

 
Joe Biden (z prawej) wraz ze swoją żoną Jill (z lewej) w 2013

Jako student w trakcie wczasów na Bahamach poznał Neilię Hunter, córkę właściciela małej i taniej restauracji[22]. Pobrali się 27 sierpnia 1966[6], gdy Biden był jeszcze studentem[22]. Razem mieli trójkę dzieci: Naomi Christinę, Roberta Huntera i Josepha Robinette’a „Beau” III, który wiele lat później został prokuratorem generalnym Delaware[6].

18 grudnia 1972[6], na kilka tygodni przed zaprzysiężeniem Bidena na pierwszą kadencję senacką, jego żona i dzieci mieli wypadek samochodowy, w trakcie podróży po świąteczną choinkę. Nelia i Naomi zginęły, a trzyletni Beau i dwuletni Robert Hunter trafili do szpitala. Biden przyznał, że rozważał wówczas popełnienie samobójstwa. W wychowywaniu dzieci pomagała mu od tej pory siostra Valerie, która wprowadziła się do niego na cztery lata[22]. Joe Biden został zaprzysiężony na senatora 5 stycznia 1973, przy łóżku szpitalnym Beau[6]. Nigdy nie przeprowadził się do Waszyngtonu jako senator. Dojeżdżał do Kongresu Stanów Zjednoczonych z Delaware pociągiem[30].

Dwa i pół roku po śmierci Neili, brat Joe Bidena umówił go na randkę w ciemno z Jill Jacobs, modelką i studentką ostatniego roku na wydziale języka angielskiego na uniwersytecie University of Delaware. Jacobs i Joe Biden pobrali się 17 czerwca 1977[6]. Ich córka Ashley została pracownikiem socjalnym. Gdy Joe Biden został wiceprezydentem, Jill była pierwszą drugą damą Stanów Zjednoczonych w historii, która pracowała zawodowo. Uczyła w tym czasie języka angielskiego na Northern Virginia Community College[22].

30 maja 2015 syn Joe Bidena, Beau Biden, zmarł w wieku 46 lat na nowotwór mózgu[6].

Jest katolikiem[103].

Przyjaźń z Johnem McCainem

Rodzina Bidena jest zaprzyjaźniona z rodziną zmarłego republikańskiego senatora, Johna McCaina[104]. Przyjaźń obu polityków zawiązała się w czasie wspólnych podróży w latach 70. XX wieku[25]. Biden został później powiernikiem córki senatora, Meghan, gdy jej ojciec zmagał się z tym samym nowotworem, na który dwa lata wcześniej zmarł syn Bidena[104]. Joe Biden był jedną z osób proszonych przez zmarłego McCaina o wygłoszenie mowy na jego pogrzebie[105].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c Stefan Becket, Bo Erickson, Biden's projected victory comes 48 years to the day after his first Senate win, www.cbsnews.com, 7 listopada 2020 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  2. ↑ a b Third time lucky: Biden's journey to White House, „BBC News”, 7 listopada 2020 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  3. ↑ a b Richard Fausset, Pranshu Verma, Presidential Transition: Georgia Completes Full Recount, Reaffirming Biden’s Win, „The New York Times”, 19 listopada 2020, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  4. ↑ a b Paul Steinhauser, Biden starts staffing up with senior White House announcements, Fox News, 17 listopada 2020 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  5. ↑ a b Biden, Joseph Robinette Jr. (Joe) – Biographical Information, bioguide.congress.gov [dostęp 2019-09-16] (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Joe Biden Fast Facts, cnn.com, 3 lipca 2019 [dostęp 2019-09-18] (ang.).
  7. ↑ Patricia Talorico, A look at Joe Biden’s family tree, delawareonline.com [dostęp 2020-11-07] (ang.).
  8. ↑ Joey From Scranton: VP Biden’s Irish Roots, irishamerica.com, 20 marca 2013 [dostęp 2020-11-07] (ang.).
  9. ↑ Biden was mocked at school for stuttering and stammering, thenews.com.pk, 7 listopada 2020 [dostęp 2020-11-07] (ang.).
  10. ↑ Tom Murse, Biography of Joe Biden, Former Vice President of the United States, thoughtco.com, 29 marca 2019 [dostęp 2020-04-29] (ang.).
  11. ↑ E.J. Dionne jr., Biden Admits Plagiarism in School But Says It Was Not ‘Malevolent’, „The New York Times”, 18 września 1987, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-04-29] (ang.).
  12. ↑ Josh Clark, Dave Roos, How Joe Biden Works, history.howstuffworks.com, 28 lipca 2020 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  13. ↑ Sanya Jain, 11 Things You May Not Know About Joe Biden, ndtv.com, 7 listopada 2020 [dostęp 2020-11-07].
  14. ↑ High School Photos Of 26 Now-Famous Politicians, businessinsider.in, 8 listopada 2020 [dostęp 2020-11-07].
  15. ↑ Photos: A look at Joe Biden’s hometown of Scranton, Pennsylvania, ydr.com, 22 października 2020 [dostęp 2020-11-07] (ang.).
  16. ↑ Tom Porter, 14 photos of 2020 presidential candidates when they were in high school, businessinsider.com, 28 maja 2019 [dostęp 2020-11-07] (ang.).
  17. ↑ Joe Biden, stutteringhelp.org [dostęp 2020-11-07] (ang.).
  18. ↑ Janet Hook, Joe Biden’s childhood struggle with a stutter: How he overcame it and how it shaped him, latimes.com, 16 września 2019 [dostęp 2020-11-07] (ang.).
  19. ↑ a b Małgorzata Wołoszyn, Wybory w USA. Joe Biden: sylwetka, program, partia, wiadomosci.gazeta.pl, 3 listopada 2020 [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  20. ↑ Aleksandra Krzysztoszek, Wybory w USA: Joe Biden 46. prezydentem Stanów Zjednoczonych, euractiv.pl, 7 listopada 2020 [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  21. ↑ a b c d e f Joe Biden, ourcampaigns.com [dostęp 2020-03-17] (ang.).
  22. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Evan Osnos, The Biden Agenda, newyorker.com, 28 lipca 2014 [dostęp 2019-09-17] (ang.).
  23. ↑ a b Brian Naylor, Biden’s Road to Senate Took Tragic Turn, npr.org, 8 października 2007 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  24. ↑ a b Josh Sanburn, Top 10 American Political Prodigies, „The Time”, 14 października 2010, ISSN 0040-781X [dostęp 2019-09-18] (ang.).
  25. ↑ a b Mark Salter: John McCain and Joe Biden's Friendship Shows Us How Politics is Supposed to Work (ang.). Time.com, 2020-10-28. [dostęp 2020-11-10].
  26. ↑ Nicholas Fandos, Joe Biden’s Role in ’90s Crime Law Could Haunt Any Presidential Bid, 21 sierpnia 2015 [dostęp 2019-09-18] (ang.).
  27. ↑ a b c Kendall Karson, Joe Biden: Everything you need to know about the 2020 presidential candidate, ABC News, 12 września 2019 [dostęp 2019-09-17] (ang.).
  28. ↑ Joe Biden plagiarised Neil Kinnock speech, The Daily Telegraph, 23 sierpnia 2008, ISSN 0307-1235 [dostęp 2019-09-18] (ang.).
  29. ↑ E.J. Dionne jr., Biden Admits Plagiarism in School But Says It Was Not ‘Malevolent’, The New York Times, 18 września 1987 [dostęp 2019-09-18] (ang.).
  30. ↑ a b c Jennifer Ludden, Joe Biden: From Stutter To Power, National Public Radio, 23 sierpnia 2008 [dostęp 2019-09-19] (ang.).
  31. ↑ United States Presidential Election of 2008, britannica.com [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  32. ↑ a b John L. Dorman, 'We kept the republic!' Democratic leaders – and Mitt Romney – congratulate Biden and Harris on their presidential election victory, businessinsider.in, 8 listopada 2020 [dostęp 2020-11-08].
  33. ↑ a b Oma Seddiq, Biden breaks record with most votes won by any presidential candidate in US history, businessinsider.com.au, 5 listopada 2020 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  34. ↑ Joe Biden sworn in as 47th Vice President of US, news18.com, 20 stycznia 2009 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  35. ↑ Sue Pleming, Joe „O’Biden” plays up working-class, Catholic roots, reuters.com, 3 listopada 2008 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  36. ↑ Wiceprezydent USA w Polsce, wprost.pl, 21 października 2009 [dostęp 2020-11-08] (pol.).
  37. ↑ Biden marks transfer of U.S. command in Iraq, cnn.com, 1 września 2010 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  38. ↑ Biden: Wyzwalanie Iraku zakończone, przed nami „Nowy świt”, rmf24.pl, 1 września 2020 [dostęp 2020-11-08] (pol.).
  39. ↑ Joe Biden: propuestas, hoja de vida, historia y perfil del candidato demócrata, estrelladigital.es, 2 listopada 2020 [dostęp 2020-11-08] (hiszp.).
  40. ↑ United States Presidential Election of 2012, britannica.com [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  41. ↑ Sonia Sotomayor swears in Joe Biden for second term as vice president, nbclatino.com, 20 stycznia 2013 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  42. ↑ Photos: A look at Joe Biden through the years, stltoday.com, 8 listopada 2020 [dostęp 2020-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-08] (ang.).
  43. ↑ a b Wybory w USA. Wiceprezydent Joe Biden nie startuje w wyścigu o Biały Dom, rmf24.pl, 21 października 2015 [dostęp 2020-11-08] (pol.).
  44. ↑ Wiceprezydent Biden nie startuje w wyborach prezydenckich w 2016 r., wiadomosci.onet.pl, 21 października 2015 [dostęp 2020-11-08] (pol.).
  45. ↑ a b Jordyn Phelps, Meridith McGraw, VP Biden Awarded Presidential Medal of Freedom, abcnews.go.com, 12 stycznia 2017 [dostęp 2019-09-17] (ang.).
  46. ↑ Election 2020 – General Election: Trump vs. Biden, RealClearPolitics [dostęp 2019-09-17] (ang.).
  47. ↑ 2020 Democratic Presidential Nomination, RealClearPolitics [dostęp 2019-09-17] (ang.).
  48. ↑ a b Joe Biden zapowiada likwidację cięć podatkowych Trumpa, Rzeczpospolita, 28 czerwca 2019 [dostęp 2019-09-21] (pol.).
  49. ↑ Stephanie Baker, Zachary Mider, Daryna Krasnolutska, On Bidens and Ukraine, Wild Claims With Little Basis, Bloomberg, 2019 [dostęp 2020-03-02] (ang.).
  50. ↑ Syn Joe Bidena odchodzi z zarządu chińskiej firmy, tvn24.pl, 14 października 2019 [dostęp 2020-04-29].
  51. ↑ Stephanie Baker, Zachary Mider, Daryna Krasnolutska, On Bidens and Ukraine, Wild Claims With Little Basis, Bloomberg, 2019 [dostęp 2020-03-02] (ang.).
  52. ↑ Camille Caldera, Fact check: Biden leveraged $1B in aid to Ukraine to oust corrupt prosecutor, not to help his son, USA TODAY [dostęp 2020-11-01] (ang.).
  53. ↑ Paul Sonne, Rosalind S. Helderman, Ukrainian lawmaker releases leaked phone calls of Biden and Poroshenko, „Washington Post”, ISSN 0190-8286 [dostęp 2020-11-01] (ang.).
  54. ↑ Trump Acquitted of Two Impeachment Charges in Near Party-Line Vote (ang.). nytimes.com. [dostęp 2020-02-05].
  55. ↑ Emma-Jo Morris, Gabrielle Fonrouge, Smoking-gun email reveals how Hunter Biden introduced Ukrainian businessman to VP dad, New York Post, 14 października 2020 [dostęp 2020-11-01] (ang.).
  56. ↑ Hunter Biden: What was he doing in Ukraine and China?, „BBC News”, 30 października 2020 [dostęp 2020-11-01] (ang.).
  57. ↑ James T. Areddy, What We Know About Hunter Biden’s Dealings in China, „Wall Street Journal”, 4 października 2019, ISSN 0099-9660 [dostęp 2020-11-01] (ang.).
  58. ↑ George Mesires, A Statement on behalf of Hunter Biden, dated October 13, 2019, Medium, 13 października 2019 [dostęp 2020-11-01] (ang.).
  59. ↑ a b c d e f 2020 Democratic Presidential Nomination, 270towin.com [dostęp 2020-04-29] (ang.).
  60. ↑ 2020 Primary Election Results and Map, nbcnews.com [dostęp 2020-04-30] (ang.).
  61. ↑ Primaries & Caucuses, cnn.com [dostęp 2020-06-22] (ang.).
  62. ↑ Profile: Who is Kamala Harris?, „BBC News”, 11 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-11] (ang.).
  63. ↑ Democrats nominate Joe Biden for president, vowing to end Trump ‘chaos’, euractiv.com, 19 sierpnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  64. ↑ Obama endorses Joe Biden for president, bbc.com, 14 kwietnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  65. ↑ a b Seema Mehta, Former Presidents Clinton and Carter urge Americans to choose Joe Biden over Trump, latimes.com, 19 sierpnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  66. ↑ Alex Woodward, Al Gore backs Joe Biden for 2020 election, independent.co.uk, 22 kwietnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  67. ↑ Jeff Modisett, Statement by Bipartisan Group of 107 Former State Attorneys General in Support of the Biden-Harris Ticket, medium.com, 5 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  68. ↑ Griffin Connolly, Retired Republican Senator Jeff Flake will vote for Biden over Trump and says GOP needs ‘a sound defeat’ in 2020 election, independent.co.uk, 28 kwietnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  69. ↑ Former Sen. John Warner endorses Joe Biden, newsbreak.com, 1 marca 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  70. ↑ Tim Reid, Exclusive: Biden garners more Republican endorsements, this time from ex-governors, reuters.com, 3 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  71. ↑ Quint Forgey, Former GOP Michigan governor endorses Biden, calls Trump a ‘bully’, politico.com, 9 marca 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  72. ↑ Andrew Solender, All The Republicans Who Have Endorsed Joe Biden For President, forbes.com, 27 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  73. ↑ Carla Marinucci, Former GOP gubernatorial candidate Whitman endorses Biden at DNC, politico.com, 17 sierpnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  74. ↑ Ian Swanson, Mark Cuban endorses Biden on Hannity: He 'actually wants to run a country’, thehill.com, 24 czerwca 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  75. ↑ Veronica Stracqualursi, Former GOP candidate Carly Fiorina says she’ll vote for Biden, edition.cnn.com, 25 czerwca 2020 [dostęp 2020-10-08].
  76. ↑ Michela Tindera, Here Are The Billionaires Backing Joe Biden’s Presidential Campaign, forbes.com [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  77. ↑ Justine Coleman, Former Starbucks CEO Howard Schultz endorses Biden, thehill.com, 14 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  78. ↑ Amanda Jackson, Dwayne ‘The Rock’ Johnson endorses Joe Biden and Kamala Harris, edition.cnn.com, 27 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  79. ↑ a b c d Neha Prakash, Who Celebrities Are Endorsing In the 2020 Presidential Election, marieclaire.com, 27 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  80. ↑ a b Marina Watts, From Robert De Niro to Cardi B these are the celebrities endorsing Joe Biden, newsweek.com, 11 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  81. ↑ Cher campaigns for Joe Biden in most Cher way possible, Metro, 26 października 2020 [dostęp 2020-11-08] (ang.).
  82. ↑ Sandra Gonzalez, Taylor Swift endorses Joe Biden, edition.cnn.com, 7 października 2020 [dostęp 2020-10-08].
  83. ↑ Martín Yapur, Alberto Fernández apuesta todo al triunfo de Joe Biden en Estados Unidos, ¿qué está en juego?, derechadiario.com.ar, 17 sierpnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (hiszp.).
  84. ↑ Milanović napao Donalda Trumpa: „Sve je upropastio, potiče na mržnju i huška. To se mora reći”, dnevnik.hr, 30 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (chorw.).
  85. ↑ Joonas Lehtonen, USA:n Sauli Niinistö, iltalehti.fi, 7 marca 2020 [dostęp 2020-10-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-08] (fiń.).
  86. ↑ Donald Tusk zabrał głos w sprawie amerykańskich wyborów. Wsparł jednego z kandydatów, wiadomosci.onet.pl, 2 lipca 2020 [dostęp 2020-10-08] (pol.).
  87. ↑ David Brennan, Tony Blair Says Joe Biden Must Offer More Than ‘Back to Normal’ to Defeat Trump: ‘You’ve Got to Recast Politics Completely’, newsweek.com, 11 marca 2020 [dostęp 2020-10-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-22].
  88. ↑ Guy Verhofstadt, A win for @JoeBiden and @KamalaHarris would be a great start for new transatlantic relations, twitter.com, 12 sierpnia 2020 [dostęp 2020-10-08] (pol.).
  89. ↑ Peter Walker, David Cameron signals that he wants Joe Biden to beat Trump, theguardian.com, 17 września 2020 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  90. ↑ World leaders congratulate Joe Biden and Kamala Harris for election victory, france24.com, 8 listopada 2020 [dostęp 2020-11-24] (ang.).
  91. ↑ Melissa Quinn, Foreign leaders offer well wishes to Joe Biden and Kamala Harris after projected win, cbsnews.com, 7 listopada 2020 [dostęp 2020-11-24] (ang.).
  92. ↑ Josh Peter, Joe Biden will become the oldest president in American history, a title previously held by Ronald Reagan, USA TODAY, 5 listopada 2020 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  93. ↑ Caitlin O'Kane, Joe Biden to become the second Catholic president ever, following JFK, www.cbsnews.com, 12 listopada 2020 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  94. ↑ Megan Cassella, Alex Thompson, Biden announces Ron Klain will be White House chief of staff, POLITICO, 11 listopada 2020 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
  95. ↑ a b c d e Głosy delegatów.
  96. ↑ a b Nominacja.
  97. ↑ Democratic Convention 2020, thegreenpapers.com [dostęp 2020-08-30].
  98. ↑ a b Gafa Bidena. „Biedne dzieci tak samo inteligentne, jak białe”, Rzeczpospolita, 9 sierpnia 2019 [dostęp 2019-09-21] (pol.).
  99. ↑ Top 10 Joe Biden Gaffes, Time [dostęp 2019-09-21] (ang.).
  100. ↑ Luke O’Neil, 'I am a gaffe machine’: a history of Joe Biden’s biggest blunders, „The Guardian”, 25 kwietnia 2019, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-09-21] (ang.).
  101. ↑ Shane Croucher, Joe Biden’s biggest gaffes: Quotes and blunders that could hurt a 2020 campaign, Newsweek, 9 lutego 2019 [dostęp 2019-09-21] (ang.).
  102. ↑ Richard Adams, Joe Biden: 'This is a big fucking deal’ | Richard Adams, „The Guardian”, 23 marca 2010, ISSN 0261-3077 [dostęp 2019-09-21] (ang.).
  103. ↑ Joe Perticone, Joseph Zeballos-Roig, Joe Biden is running for president in 2020. Here’s everything we know about the candidate and how he stacks up against the competition., Business Insider, 13 września 2019 (ang.).
  104. ↑ a b Morgan Gstalter: Biden on McCain's death: 'He never lost sight of what he believed most: Country First' (ang.). The Hill. [dostęp 2020-11-20].
  105. ↑ Joe Biden’s full eulogy at John McCain’s memorial service (ang.). PBS / YouTube, 2018-08-30. [dostęp 2020-11-20].
  106. ↑ EIHS Medalists, medalists.eihonors.org [dostęp 2020-03-24].
  107. ↑ Josh Rogin, Saakashvili honors Lieberman for bringing ‘Joe-mentum’ to Georgia’s cause, Foreign Policy, 14 stycznia 2011 [dostęp 2019-09-19] (ang.).
  108. ↑ Vabariigi President, president.ee [dostęp 2019-09-19] (est.).
  109. ↑ Hilal-i-Pakistan conferred on US VP-elect, The Nation, 10 stycznia 2009 [dostęp 2020-03-24] (ang.).
  110. ↑ Day of Commitment Ceremony, afcent.af.mil [dostęp 2020-03-24] (ang.).
  111. ↑ Указ Президента України Про відзначення державними нагородами України громадян іноземних держав, zakon.rada.gov.ua, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2020-03-24].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Joe_Biden&oldid=61468897”