Wikipedia

Johann Christian Daniel von Schreber

Johann Christian Daniel von Schreber (ur. 17 stycznia 1739 w Weißensee, zm. 10 grudnia 1810 w Erlangen) – niemiecki badacz historii naturalnej, botanik i zoolog, zwolennik botaniki linneuszowskiej.

Johann Christian Daniel von Schreber
W taksonomii: SCHREB.[1] (botanika)
SCHREBER (zoologia)
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 stycznia 1739
Weißensee

Data i miejsce śmierci

10 grudnia 1810
Erlangen

Zawód, zajęcie

botanik, zoolog

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Johann Christian Daniel Schreber urodził się 19 stycznia 1739 roku w Weißensee w Turyngii[2]. Początkowo pobierał nauki w domu rodzinnym, a następnie studiował medycynę, nauki przyrodnicze i teologię na uniwersytecie w Halle[2]. W czerwcu 1758 roku uzyskał licencję nauczyciela[2].

W 1758 roku nawiązał kontakt korespondencyjny ze szwedzkim przyrodnikiem Karolem Linneuszem (1707–1778), pod którego kierunkiem dalej studiował i w 1760 roku uzyskał tytuł doktora nauk medycznych na uniwersytecie w Uppsali[2] na podstawie pracy Theses medicae[3].

W 1761 roku podążył w ślady ojca i został lekarzem Paedagogium w Bützow[2]. W 1764 roku wyjechał wraz z ojcem do Lipska, gdzie został wykładowcą na tamtejszym uniwersytecie[2].

W 1769 roku opublikował dzieło „Beschreibung der Gräser”, które łączyło opisy botaniczne traw z opisami ich użyteczności w rolnictwie oraz zawierało rysunki wiernie oddające cechy taksonomiczne[2]. W tym samym roku poślubił Johannę Christianę Dorotheę von Schönfeld – para pozostała bezdzietna[2].

W 1770 roku objął stanowisko trzeciego profesora medycyny na uniwersytecie w Erlangen[2]. Prowadził wykłady m.in. z zakresu ekonomii, historii naturalnej, leśnictwa, metalurgii, botaniki, medycyny i dietetyki[2]. Przy uniwersytecie prowadził ogród botaniczny[2]. Organizował kursy z zakresu zielarstwa i fizjologii roślin[2]. W latach 1792–93 nauczał również chemii[2].

 
Ilustracja z „Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen” przedstawiająca łasicę syberyjską

W 1774 roku Schreber rozpoczął tworzenie wielotomowego encyklopedycznego dzieła „Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen”, w którym zawarł opisy ssaków świata. Wielu zwierzętom opisanych w tym dziele nadał, jako pierwszy, naukowe nazwy, zgodne z systemem binominalnym Karola Linneusza. Ilustracje opisu cieszyły się uznaniem nie tylko z uwagi na walory naukowe, lecz także na ich walory artystyczne[2].

W 1777 roku został kierownikiem uniwersyteckiego Muzeum Historii Naturalnej, którego zbiory wykorzystał podczas przygotowywania opisu ssaków[2]. Jako zwolennik systemu klasyfikacji Linneusza[3], wydawał prace Linneusza na terenie Niemiec i w języku niemieckim i niemieckim[2]. Z uwagi na coraz poważniejsze problemy zdrowotne oraz wobec francuskiej okupacji Erlangen w latach 1806–1810 nie udało mu się zrealizować wielu projektów, w tym opracowania „Flora Germanica”[2].

Był uznawany za jedynego badacza w Erlangen, który zdobył renomę międzynarodową[2]. Prowadził korespondencję z uczonymi z całych Niemiec, ze Skandynawii, Rosji, Anglii, Francji, Indii i USA – pozostawał w kontakcie m.in. z niemieckim zoologiem i botanikiem Peterem Simonem Pallasem (1741–1811), z brytyjskim botanikiem Josephem Banksem (1743–1820) czy z walijskim przyrodnikiem Thomasem Pennantem (1726–1798)[2].

Utrzymywał kontakty ze środowiskiem pietystycznym i braci morawskich[2]. W latach 90. XVIII w. angażował się na rzecz francuskich uchodźców[2]. Czterokrotnie był wybierany prerektorem uniwersytetu w Erlangen, a funkcję dziekana medycyny pełnił 21 razy[3].

Zmarł 10 grudnia 1810 roku w Erlangen[2].

Publikacje

edytuj

Wybór prac za Neue Deutsche Biographie[2]:

  • Lithographia Halensis, 1759
  • Novae species insectorum, 1759
  • Icones et descriptiones plantarum minus cognitarum, 1766
  • Spicilegium florae Lipsicae, 1771

Członkostwa i odznaczenia

edytuj

Lista podana za Neue Deutsche Biographie[2]:

  • 1761 – członek korespondencyjny Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk
  • 1764 – członek Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina, której był prezydentem w latach 1791–1810[4]
  • 1769 – członek Instytut Historycznego w Getyndze
  • 1771 – członek Towarzystwa Botanicznego we Florencji
  • 1775 – członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk Przyrodniczych w Berlinie
  • 1777 – członek Królewskiego Towarzystwa Fizjograficznego w Lund
  • 1777 – członek Towarzystwa Przyrodniczego w Halle
  • 1785 – członek Królewskiego Czeskiego Towarzystwa Naukowego
  • 1790 – członek Towarzystwa Botanicznego w Ratyzbonie
  • 1790 – członek Helweckiego Towarzystwa Korespondujących Lekarzy i Chirurgów
  • 1791 – członek Towarzystwa Fizycznego w Hamburgu
  • 1792 – członek Cesarskiej Akademii Nauk
  • 1796 – członek Royal Society[5]
  • 1796 – członek Towarzystwa Przyrodniczego w Brukseli
  • 1800 – członek Towarzystwa Linneuszowskiego w Londynie
  • 1801 – członek Towarzystwa Medycznego w Paryżu
  • 1802 – członek Towarzystwa Mineralogicznego w Jenie
  • 1802 – członek Towarzystwa Medycznego w Nancy
  • 1802 – członek Towarzystwa Fitograficznego w Getyndze
  • 1802 – członek Towarzystwa Przyrodniczego Meklemburgii
  • 1809 – członek Bawarskiej Akademii Nauk[6]

Upamiętnienie

edytuj

Epitet gatunkowy naukowej nazwy nietoperza Scotophilus nigrita Schreber jest eponimem mającym na celu upamiętnienie Schrebera[7].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ International Plant Names Index (IPNI): Schreber, Johann Christian Daniel von (1739–1810). [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Beyer-Thoma 2007 ↓.
  3. ↑ a b c Wunschmann 1891 ↓.
  4. ↑ Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina ↓.
  5. ↑ The Royal Society ↓.
  6. ↑ Bayerische Akademie der Wissenschaften ↓.
  7. ↑ Bo Beolens, Michael Watkins, Michael Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. JHU Press, 2009, s. 366. ISBN 978-0-8018-9533-3. [dostęp 2019-12-24].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Johann_Christian_Daniel_von_Schreber&oldid=73984742”