Johann Georg Knie

niemiecki tyflopedagog i krajoznawca

Johann Georg Knie (ur. 13 stycznia 1794 w Erfurcie, zm. 24 czerwca 1859 we Wrocławiu) – niemiecki nauczyciel, tyflopedagog, śląski krajoznawca, założyciel i wieloletni kierownik zakładu dla ociemniałych we Wrocławiu[1][2].

Johann Georg Knie
Ilustracja
Strona z książki Geographische Beschreibung von Schlesien preußischen Antheils...
Data i miejsce urodzenia

13 stycznia 1794
Erfurt

Data i miejsce śmierci

24 czerwca 1859
Wrocław

Zawód, zajęcie

pedagog, krajoznawca

Życiorys edytuj

Urodził się w 1794 roku jako syn wędrownego[1] dentysty. Stracił wzrok w wieku dziesięciu lat z powodu powikłań po ospie prawdziwej. Z powodu ówczesnych wojen często przeprowadzał się wraz z rodziną i pobierał nauki w różnych miejscach u osób widzących. Dzięki temu, a także dzięki licznym podróżom, zdobył cenną wiedzę i podstawy do większej samodzielności.

W wieku 15 lat Knie wstąpił do Instytutu Niewidomych w Berlinie, gdzie w ciągu pięć lat nauki otrzymał odpowiednie wykształcenie techniczne. Zdecydował się wówczas zostać nauczycielem niewidomych. W ramach przygotowań do zawodu studiował matematykę, historię i geografię na Uniwersytecie Wrocławskim.

Przypuszczalnie zainspirowany przez Johanna Augusta Zeune'a(inne języki), swojego „ojcowskiego przyjaciela” („väterlichen Freundes”), Knie, jeszcze jako student, zaproponował w artykule prasowym w 1816 roku utworzenie instytucji dla niewidomych. Po pomyślnym zdaniu egzaminów i uzyskaniu ostatecznej zgody ministerialnej, 1 lutego 1819 roku rozpoczął nauczanie swojego pierwszego niewidomego ucznia. Założony w 1819 r.[3] zakład dla ociemniałych we Wrocławiu (Blindenanstalt Breslau[2]) był pierwotnie placówką, której celem było nauczanie rzemiosła weteranów oślepionych w trakcie kampanii wojennych z lat 1813–1815, a następnie stworzenie dla możliwości zarobkowania. Ze względu na obfitość środków finansowych i szybkie rozpoznanie potrzeb środowiska ofertę instytucji rozszerzono na dzieci i dorosłych cywilów[1]. W połowie XIX w. Blinden-Unterrichts-Anstalt zu Breslau oraz zajmujące się nim stowarzyszenie otrzymały wsparcie sejmiku prowincjonalnego[4].

W 1835 roku wyruszył w dłuższą samodzielną podróż bez towarzystwa ( „Pädagogische Reise”)[1]. Odwiedził Drezno, Pragę, Wiedeń (gdzie przez dłuższy czas przebywał u Johanna Wilhelma Kleina(inne języki)[1]), Linz, Monachium, Augsburg, Stuttgart, Frankfurt nad Menem, Weimar, Jenę, Halle i Berlin. Do domu powrócił po trzyipółmiesięcznej podróży, podczas której odwiedzał ośrodki dla niewidomych, ale także inne instytucje humanitarne[1].

Johann Georg Knie zajmował się udoskonalaniem istniejących pomocy dydaktycznych i wymyślaniem nowych. Przywiązywał też dużą wagę pisma dla niewidomych, m.in. opracował własny system[1]. Początkowo stanowczo odrzucał alfabet Braille’a. Przetłumaczył na język niemiecki i opatrzył komentarzem niektóre z najciekawszych pism o niewidomych. Ważnym elementem jego spuścizny literackiej są publikacje dotyczące topografii Śląska.

Johann Georg Knie kierował zakładem dla ociemniałych we Wrocławiu (Blindenanstalt Breslau) do swojej śmierci w 1859 roku[1].

Życie prywatne edytuj

Wkrótce po objęciu stanowiska we Wrocławiu, prawdopodobnie w 1819 lub 1820 roku, Knie ożenił się. Jego życie rodzinne nie przebiegało bez problemów: żona, Lotte, przez wiele lat chorowała; jego córka, Julie, była jedyną z jego trzech córek, która nie umarła jako dziecko. Spełniła się jednak nadzieja, jaką Knie wyraził wcześniej, że niewidomi, jeśli w ogóle będą mieli źródła dochodu, będą mieli także żonę, i to widzącą[1].

Co ciekawe, Knie uważał, że niewidome kobiety mogą zapewne wypełniać obowiązki żony, ale nigdy obowiązków matki i gospodyni domowej, i zalecał, aby wstępowały do klasztoru, o ile jest to możliwe[1].

Knie często czule wspomina swoją rodzinę w Pädagogische Reise durch Deutschland im Sommer 1835 i wyraźnie żałuje, że z powodów finansowych nie mógł zabrać ze sobą żony i córki[1].

Johann Georg Knie był upamiętniony nazwą ulicy we Wrocławiu (Kniestrasse), przy której znajdował się Blindenanstalt Breslau[5].

Publikacje edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj