John Saxon
John Saxon, właśc. Carmine Orrico[1] (ur. 5 sierpnia 1936 w Nowym Jorku, zm. 25 lipca 2020 w Murfreesboro) – amerykański aktor, który na przestrzeni 60 lat pracował nad ponad 200 projektami filmowymi i telewizyjnymi. Występował w westernach i horrorach, często grając policjantów i detektywów.
.jpg) John Saxon (2014) | |
| Imię i nazwisko |
Carmine Orrico |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 sierpnia 1936 |
| Data i miejsce śmierci |
25 lipca 2020 |
| Zawód |
aktor |
| Współmałżonek |
Mary Ann Saxon |
| Lata aktywności |
1954–2020 |
| Strona internetowa | |
Zdobywca nagrody Złotego Globu w nieistniejącej już kategorii „najlepsza wschodząca gwiazda – aktor” (1958)[2]. Odtwórca roli Ropera w filmie Roberta Clouse’a Wejście smoka (1973) i porucznika Dona Thompsona w horrorach z serii Koszmar z ulicy Wiązów.
Życiorys edytuj
Wczesne lata edytuj
Pochodził z rodziny włosko-amerykańskiej[3]. Urodził się w Nowym Jorku jako syn Anny (z domu Protettore)[4] i Antonia Orrico[5], robotnika portowego. W 1953 ukończył szkołę średnią New Utrecht High School w nowojorskiej dzielnicy Brooklyn. Równocześnie uczęszczał do Actors Studio na zajęcia aktorskie Stelli Adler[6]. Jednocześnie imał się różnych zajęć, aby podreperować swój budżet, m.in. był modelem. Jego zdjęcia zwróciły uwagę „łowcy talentów” Henry Wilsona, który zaproponował go wytwórni Universal[7].
Kariera edytuj
W wieku 16 lat przybył do Hollywood i zmienił nazwisko na John Saxon. W 1954 po raz pierwszy trafił na duży ekran w dwóch filmach George’a Cukora: komedii romantycznej To może się zdarzyć każdemu (It Should Happen to You) z Judy Holliday i dramacie muzycznym Narodziny gwiazdy (A Star Is Born) z Judy Garland. W kryminalnym filmie filmie noir Na swobodzie (Running Wild, 1955)[8] pojawił się jako Vince Pomeroy. Rok później (1956) rola gracza baseballowego w filmie Moment nieuwagi (The Unguarded Moment) przyniosła mu sławę i uznanie. Za rolę Billa Tremaine w komedii Blake’a Edwardsa This Happy Feeling (1958) został uhonorowany nagrodą Złotego Globu w kategorii „najbardziej obiecujący nowy aktor”.
Przez kolejne kilka lat występował w całej serii lekkich filmów przeznaczonych dla młodego widza, w których partnerowały mu popularne ówcześnie gwiazdki: Sandra Dee, Luana Patten czy Debbie Reynolds. Jeden z nich trafił także na polskie ekrany – komedia Mr. Hobbs na urlopie (Mr. Hobbs Takes a Vacation, 1962) z Jamesem Stewartem. Swoją pierwszą dramatyczną rolę szeregowego Raymonda Endore’a zagrał w dramacie wojennym Wojenne polowanie (War Hunt, 1962) u boku Roberta Redforda. Jako Chuy Medina w westernie Sidneya J. Furie Appaloosa (1966) u boku Marlona Brando zdobył nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego[9].
Pod koniec lat 60., skuszony przez włoską Cinecittà zaczął grywać w intratnych aczkolwiek mało ambitnych filmach klasy „B”. Były to głównie horrory i spaghetti westerny. Doprowadziły one do marginalizacji aktora na głównym rynku amerykańskim. Można go było oglądać w tak znanych serialach jak Doktor Kildare (1966) czy Kung-fu (1972). Zmieniło się to po wejściu na ekrany kultowego Wejścia smoka (1973), gdzie wystąpił jako mistrz sztuk walki, uzależniony od hazardu zaproszony na wyspę Hana u boku Bruce’a Lee, u którego przedtem brał lekcje sztuk walki. W telewizyjnej serii NBC Najwięksi bohaterowie Biblii (Greatest Heroes of the Bible) — pt. Sąd Salomona (The Judgement of Solomon, 1978) zagrał postać Adoniasza. Dużą popularność zyskał jako porucznik Donald Thompson w kasowym hicie Wesa Cravena Koszmar z ulicy Wiązów (1984). Nie zaniedbywał również szklanego ekranu. W operze mydlanej Dynastia (1982–1984) zagrał postać Rashida Ahmeda, potężnego potentata z Bliskiego Wschodu, brata Farouka (Kabir Bedi), romansującego z Alexis (Joan Collins), dopóki nie rozpoczął kontaktów biznesowych z Blakiem Carringtonem (John Forsythe). W miniserialu NBC Liz: Historia Elizabeth Taylor (Liz: The Elizabeth Taylor Story, 1995) z Sherilyn Fenn w roli tytułowej zagrał Richarda Brooksa, reżysera Kotki na gorącym blaszanym dachu. W jednym z odcinków serialu CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas (2005) wystąpił w roli Waltera Gordona.
Życie prywatne edytuj
14 stycznia 1967 zawarł związek małżeński z Mary Ann, z którą miał syna Antonia (ur. 31 stycznia 1971)[10]. 27 grudnia 1979 doszło do rozwodu. 14 czerwca 1987 ożenił się z Elizabeth, z którą rozwiódł się 12 września 1992. 29 sierpnia 2008 poślubił Glorię Martel[10].
Zmarł 25 lipca 2020 w Murfreesboro w Tennessee na zapalenie płuc w wieku 83 lat[11].
Filmografia edytuj
Filmy edytuj
- 1954: Narodziny gwiazdy niewymieniony[12]
- 1955: Running Wild jako Vince Pomeroy
- 1956: The Unguarded Moment jako Leonard Bennett
- 1959: The Big Fisherman jako książę Voldi
- 1960: Nie do przebaczenia jako Johnny Portugal
- 1962: War Hunt jako szeregowy Raymond Endore
- 1963: Kardynał jako Benny Rampell
- 1966: Appaloosa jako Chuy Medina
- 1967: Winchester ’73 (TV) jako Dakin McAdam
- 1968: One Dollar Too Many jako Clay Watson
- 1969: Śmierć rewolwerowca jako Lou Trinidad
- 1972: Joe Kidd jako Luis Chama
- 1973: Wejście smoka jako Roper
- 1974: Planet Earth jako Dylan Hunt
- 1974: Czarne święta jako porucznik Ken Fuller
- 1975: Strange New World (TV) jako kapitan Anthony Vico
- 1976: Violent Naples jako Francesco Capuano
- 1977: Atak na Entebbe (TV) jako generał Elad Peled
- 1978: Shalimar jako pułkownik Columbus
- 1979: Elektryczny jeździec jako Hunt Sears
- 1980: Bitwa wśród gwiazd (Battle Beyond the Stars) jako Sador
- 1980 Cannibal Apocalypse jako Norman Hopper
- 1982: Rooster (TV) jako Jerome Brademan
- 1982: Ciemności (Tenebre) jako Peter Bullmer
- 1983: Prisoners of the Lost Universe jako Kleel
- 1984: Koszmar z ulicy Wiązów jako porucznik Donald Thompson
- 1986: Paco – maszyna śmierci jako Francis Turner
- 1987: Koszmar z ulicy Wiązów III: Wojownicy snów jako Donald Thompson
- 1992: Maximum Force jako kapitan Fuller
- 1994: Nowy koszmar Wesa Cravena jako Donald Thompson
- 1994: Gliniarz z Beverly Hills III jako Orrin Sanderson
- 1996: Od zmierzchu do świtu jako agent FBI Stanley Chase
- 2009: Stare wygi (Old Dogs) jako Paul
- 2009: War Wolves (TV) jako Tony Ford
- 2009: The Mercy Man jako ks. McMurray
Seriale edytuj
- 1963: Prawo Burke’a jako Bud Charney
- 1964: Prawo Burke’a jako Gil Lynch
- 1965: Strzały w Dodge City jako Dingo / Cal Strom Jr.
- 1966: Doktor Kildare jako Richard Ross
- 1966: The Time Tunnel jako Marco Polo
- 1966: Strzały w Dodge City jako Virgil Stanley
- 1967: Bonanza jako Steven Friday / Blas
- 1967: Ironside jako Carter
- 1967: Strzały w Dodge City jako Pedro Manez
- 1969: Bonanza jako szef Jocova
- 1970: Ironside jako Eric Saginor
- 1972: Kung Fu jako Raven
- 1973: Ulice San Francisco jako Vince Hagopian Jr.
- 1974: The Six Million Dollar Man jako major Frederick Sloan
- 1974: Banaczek jako Harry Harland
- 1975: Strzały w Dodge City jako Gristy Calhoun
- 1976: Wonder Woman jako kapitan Horst Radl
- 1976: Starsky i Hutch jako Rene Nadasy
- 1976: The Six Million Dollar Man jako Nedlick
- 1979: Hawaii Five-O jako Harry Clive
- 1982–1988: Falcon Crest jako Tony Cumson
- 1982–1984: Dynastia jako Rashid Ahmed
- 1983: Drużyna A jako Martin James
- 1983: Hardcastle i McCormick jako Martin Cody
- 1984: Napisała: Morderstwo jako Jerry Lydecker
- 1984: Magnum jako Ed Russler
- 1984: Masquerade jako Joey Savane
- 1985: Drużyna A jako Kalem
- 1985–1986: Inny świat jako Edward Gerard
- 1987: Nowa seria Alfred Hitchcock przedstawia jako Garth December
- 1988: Napisała: Morderstwo jako Marco Gambini
- 1991: Matlock jako John Franklin
- 1992: Lucky Luke jako mężczyzna w czerni
- 1994: Napisała: Morderstwo jako Bernardo Bonelli
- 1994–1995: Melrose Place jako Henry Waxman
- 1996: Legendy Kung Fu jako Straker
- 2005: CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas jako Walter Gordon
- 2006: Mistrzowie horroru jako Jeb „Pa” Jameson
Bibliografia edytuj
- Portret na życzenie: John Saxon. „Film”. nr 6/1987 (1962), s. 22, 1987-02-08. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- John Saxon. T. 15: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., listopad 2009, s. 9. ISBN 978-83-252-0755-7.
- Joe Kidd [filmografia, omówienie filmu]. „Filmowy Serwis Prasowy”. nr 8/1975, s. 15-17, 1975. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISSN 0430-4519.
Przypisy edytuj
- ↑ John Saxon. Listal. (ang.).
- ↑ John Saxon Awards. AllMovie. (ang.).
- ↑ John Saxon - What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. (ang.).
- ↑ John Saxon Biography (1935-). Filmreference.com. (ang.).
- ↑ John Saxon (5 de Agosto de 1935). Filmow. (port.).
- ↑ John Saxon. Rotten Tomatoes. (ang.).
- ↑ Contracts of Two Young Film Players Approved: Mutual Congratulations Mark Meeting of Rena Clark and John Saxon in Court. „Los Angeles Times”, 1956-02-16. (ang.).
- ↑ Hal Erickson: John Saxon Biography. AllMovie. (ang.).
- ↑ John Saxon Biography. „TV Guide”. (ang.).
- ↑ a b Mike Barnes: John Saxon, 'Enter the Dragon,' 'Nightmare on Elm Street' Actor, Dies at 83. „The Hollywood Reporter”, 2020-07-25. (ang.).
- ↑ Bob D’Angelo: John Saxon, ‘Nightmare on Elm Street,’ ‘Enter the Dragon’ actor, dead at 83. Cox Media Group National Content Desk, 2020-07-25. (ang.).
- ↑ John Saxon - Filmography, [w:] Leo Verswijver, "Movies Were Always Magical": Interviews with 19 Actors, Directors, and Producers from the Hollywood of the 1930s through the 1950s, McFarland, 13 marca 2003, s. 165-166, ISBN 978-0-7864-1129-0 [dostęp 2024-02-29] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- John Saxon w bazie IMDb (ang.)
- John Saxon w bazie Filmweb
- John Saxon w bazie Notable Names Database (ang.)
- John Saxon w bazie Discogs.com (ang.)