Jordan (rzeka)
Jordan (hebr. נהר הירדן, nahar hayarden; arab. نهر الأردن, nahr al-urdun) – rzeka w Azji, na Bliskim Wschodzie, przepływająca przez Liban, Syrię, Izrael, Palestynę oraz Jordanię na kilku odcinkach będąc rzeką graniczną. Długość rzeki to 251 km, a powierzchnia dorzecza 18 000 km².
| ||
 Rzeka Jordan | ||
| Kontynent | Azja | |
| Państwo |  Liban Izrael Jordania Syria
| |
| Rzeka | ||
| Długość | 251 km | |
| Powierzchnia zlewni | 18000 km² | |
| Źródło | ||
| Miejsce | Antyliban, Hermon (zbieg rzek Hasbani, Banias, Dan, Ajoun) | |
| Współrzędne | 33°11′12″N 35°37′09″E/33,186667 35,619167 | |
| Ujście | ||
| Recypient | Morze Martwe | |
| Współrzędne | 31°45′41″N 35°33′30″E/31,761389 35,558333 | |
| Mapa | ||
| ||
Położenie na mapie Jordanii   źródło  ujście | ||
Wody Jordanu wykorzystywane są do celów irygacyjnych i energetycznych, ale ich podział i wykorzystanie jest przyczyną wielu sporów wśród państw, przez które przepływa. W 2010 roku media donosiły o skutkach nadmiernej eksploatacji Jordanu, w wyniku której obniżył się poziom wody w rzece oraz zasilanym przez nią Morzu Martwym[1].
PrzebiegEdytuj
Jej początkiem, na terytorium Libanu, są cztery rzeki (potoki) źródłowe spływające z południowych stoków gór Antyliban. Rzekami tymi są:
- Hasbani (hebr. שניר, senir; arab. الحاصباني, al-hasbani).
- Banias (hebr. חרמון, hermon; arab. بانياس, banias), która jako potoki spływa z góry Hermon.
- Dan (hebr. דן, dan; arab. اللدان, leddan), również spływa ze zboczy góry Hermon.
- Ajun (hebr. עיון, ajoun; arab. عيون, ajoun).
Łączą się w dolinie Hula.
Płynie na południe dnem tektonicznego rowu Jordanu w górnym biegu tworząc liczne progi. Przepływa przez Jezioro Hula, następnie przez Jezioro Tyberiadzkie. W dolnym biegu meandruje. Uchodzi deltą do Morza Martwego na wysokości 396 m poniżej poziomu morza.
Większymi dopływami (lewymi, wschodnimi) są Jarmuk i Nahr al-Szewka.
Jordan w BibliiEdytuj
W Starym Testamencie wymieniona jako główna rzeka Ziemi Obiecanej. Biblia wymienia rzekę między innymi przy okazji opisu przejścia przez niego suchą nogą przez Izraelitów pod wodzą Jozuego; osuszania go przez Eliasza i dwukrotnie przez Elizeusza (osuszenia te nie miały trwałego charakteru). Jordan odegrał też ważną rolę w cudownym uzdrowieniu Naamana.
W Nowym Testamencie Jordan wymieniony został jako miejsce chrztu Jezusa i Żydów dokonywanego przez Jana Chrzciciela. Według tradycji za miejsce, w którym chrzcił Jan Chrzciciel uznaje się Kasr al-Jahud.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
BibliografiaEdytuj
- Encyklopedia Geograficzna Świata t. VI Azja, AW Opres i PPWK, Kraków 1997, ISBN 83-85909-23-0.