José María Aznar
José María Alfredo Aznar López (wym. ⓘ[xoˈse maˈɾia aθˈnar]; ur. 25 lutego 1953 w Madrycie) – hiszpański polityk i prawnik, poseł do Kongresu Deputowanych, prezydent Kastylii i Leónu (1987–1989), w latach 1990–2004 przewodniczący Partii Ludowej, w latach 1996–2004 premier Hiszpanii[1].
José María Aznar (2003) | |
Pełne imię i nazwisko |
José María Alfredo Aznar López |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
25 lutego 1953 |
Premier Hiszpanii | |
Okres |
od 5 maja 1996 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujJego dziadek Manuel Aznar Zubigaray i ojciec Manuel Aznar Acedo byli związani z reżimem Francisca Franco; pierwszy pełnił różne funkcje w ówczesnej dyplomacji, drugi zajmował się dziennikarstwem. José María Aznar kształcił się w szkole Colegio Nuestra Señora del Pilar, dołączył do prorządowej katolickiej organizacji Frente de Estudiantes Sindicalistas. W 1976 został absolwentem prawa na Uniwersytecie Complutense w Madrycie, po czym w 1976 podjął zatrudnienie w służbie cywilnej w ramach korpusu inspektorów podatkowych.
W 1979 zaangażował się w działalność polityczną w Sojuszu Ludowym byłego ministra Manuela Fragi, objął funkcję sekretarza generalnego tej partii w La Rioja. W 1981 dołączył do władz wykonawczych na poziomie krajowym, a w 1982 został zastępcą sekretarza generalnego ludowców. W tym samym roku po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Kongresu Deputowanych z prowincji Ávila. Z powodzeniem ubiegał się od tego czasu o poselską reelekcję w pięciu kolejnych wyborach w 1988, 1989, 1993, 1996 i 2000[2].
W 1985 objął przywództwo Sojuszu Ludowego w Kastylii i Leónie. Odszedł z funkcji zastępcy sekretarza generalnego struktur krajowych, gdy władzę w partii przejął Antonio Hernández Mancha. W czerwcu 1987 przy wsparciu ludowców oraz Centrum Demokratycznego i Społecznego stanął na czele rządu wspólnoty autonomicznej Kastylii i Leónu, urząd prezydenta sprawował do września 1989. Wcześniej w tym samym roku został wiceprzewodniczącym Partii Ludowej, ugrupowania powstałego na bazie Sojuszu Ludowego. Był również kandydatem tego stronnictwa na urząd premiera, jednakże w wyborach ponownie zwyciężyli socjaliści z PSOE. W 1990 José María Aznar został wybrany na nowego przewodniczącego Partii Ludowej w miejsce Manuela Fragi. Po wyborach z 1993 kierowana przez niego Partia Ludowa pozostała w opozycji, jednak znacząco zwiększyła swoje poparcie, uzyskując w kolejnych dwóch latach dobre wyniki w wyborach lokalnych i regionalnych. W 1995 terroryści z ETA przeprowadzili zamach bombowy na życie polityka, lider opozycji nie odniósł wówczas poważnych obrażeń dzięki opancerzonemu samochodowi, którym się poruszał[3].
W 1996 Partia Ludowa José Maríi Aznara zwyciężyła w kolejnych wyborach, otrzymując 156 mandatów poselskich. 5 maja 1996 jej przywódca został nominowany przez króla Jana Karola I na stanowisko premiera, objął je jako pierwszy konserwatysta po 14 latach rządów lewicy. Większość w niższej izbie Kortezów Generalnych zapewnili gabinetowi deputowani ugrupowań regionalnych z Katalonii, Kraju Basków i Wysp Kanaryjskich[4]. Ludowcy wygrali także następne wybory w 2000, zwiększając swoje poparcie i uzyskując większość bezwzględną w Kongresie Deputowanych (183 mandaty)[5]. Pozwoliło to José Maríi Aznarowi sformować drugi rząd pod swoim kierownictwem.
W trakcie jego rządów w Hiszpanii po raz pierwszy od połowy lat 70. istotnie ograniczono inflację, doprowadzono też do zmniejszenia deficytu budżetowego i stabilnego wzrostu gospodarczego. Gabinet prowadził politykę deregulacji, ukierunkowaną na tworzenie miejsc pracy, stopa bezrobocia została obniżona z ponad 20% do średniej dla Unii Europejskiej. Opowiadał się za utrzymaniem nicejskiego systemu głosowania w Radzie Unii Europejskiej. Wśród priorytetów rząd deklarował również działania przeciwko terrorystom z ETA, które zintensyfikowano zwłaszcza po zerwaniu przez tę organizację ogłoszonego przez nią zawieszenia broni. Głównymi problemami były intensyfikacje nacjonalizmów baskijskiego i katalońskiego. Niepopularna okazała się również decyzja o udziale wojsk hiszpańskich w amerykańskiej interwencji zbrojnej w Iraku, czemu w badaniach sprzeciwiało się ponad 80% ankietowanych i co skutkowało licznymi demonstracjami antywojennymi.
W 2003 José María Aznar zadeklarował, że nie będzie ubiegał się o ponowny wybór na premiera w wyborach przewidzianych na 2004. Po ostatecznym potwierdzeniu rezygnacji Partia Ludowa wybrała Mariano Rajoya na swojego lidera w kampanii wyborczej[6]. Ludowcy przegrali jednak w wyborach w 2004, a za główną przyczynę porażki uznano zamachy terrorystyczne w Madrycie, które miały miejsce na trzy dni przed głosowaniem[7]. Rząd od początku jako najważniejszych podejrzanych wskazywał terrorystów z ETA, podczas gdy zamachu dokonali islamiści z Al-Ka’idy[8]. Nowym premierem po wyborczej porażce ludowców został socjalista José Luis Rodríguez Zapatero. José María Aznar ustąpił również z kierowania partią, już po wyborach w 2004 zastąpił go na tej funkcji Mariano Rajoy[1].
Wycofał się następnie z aktywnej działalności partyjnej. Został natomiast prezesem FAES, współpracującej z Partią Ludową fundacji zajmującej się tematyką społeczną, ekonomiczną i polityczną. W 2005 dołączył do Rady Stanu, rządowego organu doradczego. W 2006 wszedł w skład rady dyrektorów koncernu Ruperta Murdocha News Corporation[9].
W swoich późniejszych publicznych wystąpieniach kwestionował naukowe podstawy globalnego ocieplenia (m.in. w 2008 podczas prezentacji książki Václava Klausa)[10]. W 2010 stanął na czele rady doradczej Global Adaptation Institute, think tanku zajmującego się problematyką zmiany klimatu[11].
Jest autorem kilku publikacji książkowych, m.in. Libertad y Solidaridad (1991), España: la segunda transición (1994), La España en que yo creo (1995) i Ocho años de Gobierno (2004)[12].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 2004)[13]
- Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 1996)[14]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP (Polska, 2003)[15]
- Tytuły doctora honoris causa m.in. University of Florida, Katolickiego Uniwersytetu Najświętszego Serca w Mediolanie, Universidad Peruana de Ciencias Aplicadas, Universidad de Santiago de Chile, Universidad Francisco Marroquín[16]
Życie prywatne
edytujJest żonaty z Aną Botellą (pełniącą m.in. funkcję burmistrza Madrytu). Mają troje dzieci: José Maríę, Anę i Alonsa. Jego zięciem został przedsiębiorca i działacz sportowy Alejandro Agag.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Leaders of Spain. zarate.eu. [dostęp 2017-04-12]. (ang.).
- ↑ Aznar López, José María. congreso.es. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- ↑ Spanish party leader survives Eta car bomb. independent.co.uk, 19 kwietnia 1995. [dostęp 2017-04-12]. (ang.).
- ↑ Elecciones Generales 3 de marzo de 1996. historiaelectoral.com. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- ↑ Elecciones Generales 12 de marzo de 2000. historiaelectoral.com. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- ↑ Rajoy promete continuar la política de Aznar 'por coherencia'. elmundo.es, 3 września 2003. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- ↑ Profile: Spain’s Mariano Rajoy. bbc.com, 4 lutego 2013. [dostęp 2017-04-12]. (ang.).
- ↑ El desconcierto del Gobierno sobre la autoría del atentado. elpais.com, 13 marca 2004. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- ↑ Former Spanish PM to join Murdoch board. theguardian.com, 22 czerwca 2006. [dostęp 2017-04-12]. (ang.).
- ↑ Aznar questions global warming. france24.com, 23 października 2008. [dostęp 2017-04-12]. (ang.).
- ↑ Former Spanish President Jose Maria Aznar to Chair Global Adaptation Institute Advisory Council. prnewswire.com, 18 października 2010. [dostęp 2017-04-12]. (ang.).
- ↑ José María Aznar. clubmadrid.org. [dostęp 2017-04-12]. (ang.).
- ↑ Real Decreto 740/2004, de 19 de abril, por el que se concede el Collar de la Orden de Isabel la Católica a don José María Aznar López. boe.es, 20 kwietnia 2004. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- ↑ Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2017-04-12]. (port.).
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 2, poz. 45.
- ↑ ASNAR, PERDÓN, AZNAR HONORIS CAUSA. elpais.com, 5 lutego 2009. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
Bibliografia
edytuj- José María Aznar López. cidob.org. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- Aznar López, José María. mcnbiografias.com. [dostęp 2017-04-12]. (hiszp.).
- ISNI: 0000000114426238
- VIAF: 41947537
- LCCN: n91029979
- GND: 11929219X
- BnF: 12514132c
- SUDOC: 034380078
- SBN: IEIV056315
- NKC: js20020311013
- BNE: XX1043850, XX5411709
- NTA: 159583438
- BIBSYS: 5041166
- Open Library: OL78509A
- PLWABN: 9810697611505606
- NUKAT: n2012169591
- J9U: 987007258161205171
- PTBNP: 1635270
- CANTIC: a10472216
- CONOR: 83506019
- BLBNB: 000214049